FILOSOFIE HET GOEDE LEVEN & DE VRIJE MARKT
Antwoord op de centrale vragen
FILOSOFEN OVER DE MENS:
CASSIRER “De mens is als animal symbolicum (symboliserend dier). “
We gebruiken symbolen en tekens om te kunnen reflecteren.
Dankzij taal en dankzij symbolen kunnen onszelf buiten onszelf
plaatsen.
Voorbeelden ‘symbolische vormen’:
religie, kunst, taal, wetenschap, filosofie
NIETZSCHE “De mens is het niet-vastgestelde dier. De mens is niet gebonden
aan een instinct, maar we kunnen kiezen.“
Volgens Nietzsche is de mens een ziek dier omdat hij last heeft
van keuzestress.
à De mens heeft veel geriskeerd, vernieuwd en getrotseerd dan
alle overige dieren samen, maar is nog steeds onverzadigd ->
mens is ziek volgens Nietzsche.
“De Übermensch schept zijn eigen waarden.” (individualisme)
FILOSOFEN OVER GOEDE LEVEN:
SOCRATES “Het niet-onderzochte leven is het niet waard geleefd te
worden.”
“Als je niet kritisch onderzoekt of je het maximale uit je leven
haalt, en of je het zelf eens bent met de soms automatische
keuzes die je maakt, dan had je net zo goed niet kunnen leven.”
--> Door middel van kritisch onderzoek (filosoferen) kunnen we
invullen hoe we een goed en zinvol leven kunnen bereiken.
--> Filosoferen volgens hem dus de enige weg naar een zinvol en
goed leven.
NUSSBAUM Andere factoren zoals de positie van de vrouw zeggen meer over
‘het goede leven’ in een land.
“Land is geslaagd als mensen capabilities kunnen ontwikkelen”:
- Leven
- Lichamelijk gezondheid
- Lichamelijke integriteit
- Zintuiglijke waarneming
- Emoties
- Relaties aan kunnen gaan
- Plannen maken
- Andere soorten
- Spel
- Zeggenschap over omgeving
PLATO “Het goede leven is het leven waar iedereen zijn plaats heeft.”
Op zo’n plaats word je geboren --> geen verschuiving.
Filosoofkoningen bovenaan, zij die hun lusten
niet kunnen bedwingen onderaan.
1
,NK
POPPER KRITIEK OP PLATO
“Deze staat ban Plato leidt tot een totalitaire staat.”
ARISTOTELES “Een goed leven is een leven dat gelukt is.”
“Een goede samenleving is een samenleving die dat gelukkig
leven mogelijk maakt.”
“Je hebt een goed leven als je gebruikmaakt van je rede, dit leidt
tot handelen. Niet per direct goed.”
Wat maakt het dat we goed handelen? --> deugd.
Drie dingen nodig voor geluk:
- Geluk (eudaimonia);
- is het verwerkelijken van de ziel (energeia);
- vanuit onze deugden (arète);
- die we vanuit ons redelijk denken (logos) in prakrijk
kunnen brengen.
Energeia = logos --> arète --> energeia
--> “Wie door tegengestelde verlangens heen kan navigeren (via
ethische deugden & praktische wijsheid) heeft het goede leven.”
--> “Je kunt pas gelukkig worden als gemeenschapswezen (zooion
politikon). Volkomen deugd (rechtvaardigheid) is gericht op
mensen.”
CONCLUSIE: alleen vrije mensen kunnen een deugdzaam leven
bereiken.
FILOSOFEN OVER ..... (DE EXISTENTIALISTEN)
EXISTENTIALISTEN Wat het goede leven betekent is binnen het existentialisme
voor iedereen anders.
Bij existentialisme moet het individu zelf authentiek leven. Dit
wart gezien als ‘goed leven’.
Existentialisme vaak antichristelijk: bijv. Kierkegaard zegt individu gebonden
aan God en dus niet autonoom. Religieuze context staat er dus buiten.
LOCKE ...DE NATUURTOESTAND:
Eenieder mag in volledige vrijheid beslissen over eigen doen en
laten à mensen zijn vrij en onafhankelijk. Ze zijn gelijk omdat ze
allemaal dezelfde gaven en vermogens hebben.
Natuurwet: De rede die leert dat je niemand mag schaden ten
aanzien van de natuurlijke rechten
Iedereen mag de natuurwet handhaven maar:
- Er is geen algemeen aanvaarde wet (niet alle mensen
kennen de natuurwet)
- Er is geen erkende onpartijdige rechter
- Niet alle mensen hebben het vermogen het vonnis
op gepaste wijze uit te
voeren: Dus we hebben een wetgevende en
uitvoerende macht nodig
2
, NK
- Kwaadaardige mensen vormen de aanleiding tot een
sociaal contract
In de natuurtoestand heeft de mens twee powers/vermogens:
- Te doen wat hem goeddunkt voor zijn eigen
levensbehoud en dat van anderen binnen de grenzen
van de natuurwet.
- Misdrijven tegen de natuurwet bestrijden.
--> Deze geef je in een staat op --> zij stellen de vrijheid en
eigendom veilig.
Ze worden overgenomen door de wetgevende macht (stelt de
wetten vast) en de uitvoerende macht (voert de wetten uit).
...HET AUTONOME INDIVIDU
Grondlegger van het liberalisme.
“We hebben onvervreemdbare burgerrechten die zelfs de
overheid niet mag schenden.” à denk aan recht op eigendom of
recht op onschendbaarheid van het lichaam.
Het lichaam is eigendom van de mens dus alles wat je produceert
is automatisch je eigendom.
Hij sluit katholicisme uit: “Een instituut dat geen ruimte geeft aan
gewetensvrijheid, heeft geen plaats in een goede samenleving.”
(bij katholicisme geen gewetensvrijheid --> kerk vertelt
volgelingen wat de boodschap van God is, hierbij wordt de
gewetensvrijheid beperkt).
Hij sluit atheïsme uit: “De ratio is een door God gegeven
eigenschap, als je niet in God gelooft dan kan je je ratio niet
gebruiken.” --> Als je niet in God gelooft, kun je deze ook niet
gebruiken, want je hebt hem niet van God gekregen.
Locke legt nadruk om het recht op eigendom: “Deze hebben we
verkregen door ons door God gegeven lichaam te gebruiken,
door arbeid te verrichten. Arbeid leidt tot eigendom en dit moet
beschermd worden door de overheid.”
--> Fundamentele taak van de overheid.
KANT ...HET AUTONOME INDIVIDU (& GOEDE WIL)
“Zonder vrije wil heb je geen verantwoordelijkheid. En zonder
verantwoordelijkheid is er geen moraal.”
--> Voor moraal is vrije wil noodzakelijk.
- Noumenale wereld = de “echte” wereld zoals hij echt is
--> kun je inzien met de ratio.
Ding an sich: vrijheid behoort hiertoe -> zonder
vrije wil geen moraal.
- Fenomenale wereld = de wereld zoals wij deze ervaren
--> kun je inzien met ervaringen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nk18092. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.