Doel van de cursus
• Kennis van veelvoorkomende kinderpsychiatrische beelden
• Kritische en bescheiden houding à niet alles wat er in boeken staat is waar, niet alles wat de docent zegt
is waar en niet alle artikelen zijn waar.
o We moeten erkennen dat we veel dingen niet weten.
Meer dan grote lijnen (bijvoorbeeld pagina 16)
Binnen het meerkeuze tentamen kan ze hele
specifieke vragen stellen.
Welk type tentamen je gaat doen à nog
bedenken
• Open boek
• Meerkeuze (50 vragen)
Colleges geven met name extra aanvullende informatie!
Vandaag
• Wat is psychopathologie
• DSM
• Misvattingen aan de hand van ADHD
• Toename kinderpsychiatrische diagnoses
• Stepped Diagnoses (H9 en H10 in Batstra boek)
• Samenvatting
• Twee oefenvragen
Na dit college weten jullie:
• Nog steeds niet wat psychopathologie is
• Dat De Waarheid over ADHD (en andere stoornissen) niet bestaat
• Dat de DSM als handboek van omgekeerde etiquette te lezen is
• Wat reïficatie is
• Hoe het zit met de hersenen en psychiatrische stoornissen
• Wat de voordelen en risico’s van psychiatrische labels zijn
• Wie Big Al is
, • en wat Stepped Diagnosis is.
Wat is psychopathologie?
Geen eenvoudig antwoord, geen eenvoudige definitie. Er is al vaak geprobeerd om te definiëren.
Abnormaliteit definiëren op basis van:
1. Statistische afwijking
2. Mate van impairment
3. Psychologische distress / ongelukkigheid
4. Culturele afwijkingen
5. Rigiditeit / inflexibiliteit
1. Statistische afwijking
Dat wat niet vaak voorkomt.
- Infrequentie
- Symptoomlijstjes: je kunt het dan ook meten.
Con:
• Zeldzaam gedrag hoeft geen probleem te zijn: denk
bijvoorbeeld aan het bystander effect (omstander
effect)
• Context blijft buiten beschouwing: iemand kan
bijvoorbeeld heel druk zijn als het te weinig slaapt, of
omdat het over- of ondervraagt wordt op school.
Niet veel mensen bieden hulp als er ook veel andere mensen toekijken bij een misdrijf (omstandereffect)
Context: soms is gedrag functioneel, bijv kind vertoont gedragsproblemen omdat ie op school overvraagd wordt
2. Mate van impairment
Niet meer goed kunnen functioneren. Big al heeft het opgesteld.
Binnen de DSM-IV.
Heeft voor alle stoornissen het impairment ingevoerd.
- Inferentie met schools en sociaal functioneren: je kunt
nog zo druk zijn oid, zolang je goed functioneert is er
niets mis.
Con:
• Geen objectieve criteria: wanneer functioneert iemand slecht genoeg?
• Niet altijd zichtbaar: iemand kan ongelofelijk in de penarie zitten, maar hoeft niet altijd zichtbaar te zijn
voor de omgeving.
3. Psychologische distress
Iemand die zich gewoon heel somber, etc. voelt. Die voelen we een classificatie of diagnose
- Somber, geagiteerd, piekeren, paniek, frustratie, boosheid, etc
Con:
• Kinderen kunnen distress niet altijd verwoorden: kinderen hebben vaak buikpijn als ze zich psychisch
ellendig voelen
• Gedragsproblemen gaan niet altijd samen met ervaren distress: ze zien zelf het probleem niet, maar de
omgeving heeft er wel erg last van.
,4. Culturele deviantie
- Maatschappelijke normen en waarden overtreden
Con:
• Deze normen variëren per cultuur: DSM is een internationaal boek, over
culturen heen. Maar dit vangt niet alle culturen.
o Bijvoorbeeld in westen kinderen in eigen bed, in andere
samenlevingen bij ouders of siblings
o Klei eten bij zwangerschap in sommige culturen heel normaal, hier: PICA
5. Rigiditeit
- Terugkerende inflexibele gedachten en gedragingen in bijna alle situaties: als mensen heel star zijn
en hun gedrag niet kunnen rechtvaardigen.
Con:
• Rigiditeit en inflexibiliteit zijn vage en moeilijk te operationaliseren termen
• Al te flexibel is ook niet gezond: zie je bij verwaarloosde kinderen, zijn in heel veel pleeggezinnen geweest.
Ze passen zich heel erg aan aan ieder pleeggezin en hierdoor verliezen ze de eigen identiteit.
o Bijvoorbeeld aanklampen ouders, is soms wel en vaak niet functioneel: als er gevaar is, is het
goed, als ze naar school of familie gaan niet.
o Overmatig aanpassingsvermogen zie je soms bij verwaarloosde kinderen -> geen eigen identiteit
I have read dozens of definitions of
mental disorders (and helped to write
one) and I can’t say that any have the
slightest value whatever
Is zijn hele cariére bezig geweest met het definiëren van psychopathologie. Hij heeft een treurige conclusie. We
weten eigenlijk niet goed wat het is waar we mee bezig zijn.
Definitie psychopathologie/ stoornis in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM)
• Medisch model: Pathologie IN het individu à het achterliggende idee, we hebben de categorieën
• Onderliggende psychobiologische disfunctie à hier kun je dus achter komen.
o We kunnen voor alle stoornissen achterliggende disfuncties vinden. doordat het medisch is. Is
eigenlijk NIET zo!
Normale reacties op abnormele situaties geen disorder, maar hoe maak je dat onderscheid? Geen ruimte voor
in de DSM
Een voorbeeld: om in aanmerking te komen voor depressie dan moet je aan 5 van de 9 voldoen.
› Depressie (5 vd 9)
› “Depressief of prikkelbaar”
› “Verlies van interesse”
› “Gewichtstoename of gewichtsafname”
› “Toename van eetlust of afname van eetlust”
› “Te veel slapen of te weinig slapen”
› “Psychomotore agitatie of juist sloomheid”
› “Concentratieproblemen”
› Merk op dat het allemaal uitersten zijn.
, Beperkingen in het schoolse/werkgerelateerde en sociale functioneren à Dit is het impairment criterium.
Attention Deficit Hyperactivity Disorder à ADHD
Aandachtsproblemen (zes van de negen)
• “Heeft vaak moeite de aandacht bij taken of spel te houden”
• “Wordt vaak gemakkelijk afgeleid door externe prikkels”
• “Lijkt vaak niet te luisteren als hij/zij direct aangesproken wordt”
Impulsiviteit en hyperactiviteit (zes van de negen)
• “Gooit het antwoord er vaak al uit voordat de vragen afgemaakt zijn”
• “Heeft vaak moeite op zijn/haar beurt te wachten”
• “Beweegt vaak onrustig met handen of voeten”
• “Is vaak ‘in de weer’ of draaft maar door” REKBAAR
Hier valt op: Het woord vaak. Hoe vaak is Vaak? Dit is een rekbaar begrip!! Het hangt af van het oordeel van de
beoordelaar. Het is dus erg subjectief!
- Dit is afhankelijk van de leerkracht en van de behandelaar. Je kan de criteria heel streng toepassen
en dan passen er maar heel weinig kinderen in de classificatie van ADHD, maar als je heel ruim
toepast, dan pas de halve klas onder de criteria van ADHD.
• Voor het 12e levensjaar
• Op twee of meer terreinen
• Interfereert met het sociale en schoolse functioneren
De definitie zijn rekbaar à je kan ze strenger of ruimer gaan toepassen. In de laatste decennia zijn we ze steeds
breder gaan toepassen. We spreker steeds eerder bij lichtere problematiek van psychiatrische stoornissen.
Hoe ontstaan DSM-classificaties
Er zijn steeds meer stoornissen bij gekomen.
BOGSAT: bunch of guys sitting around table
• Discussies over welke dingen vanaf nu als een
stoornis beschouwd worden
DSM = handboek van omgekeerde etiquette
Wordt sociaal wenselijk gedrag niet verward met
gezondheid? à alle handelingen die wij eigenlijk liever
niet zien die komen er dus in.
• Als je wil weten hoe je je moet gedragen in de samenleving. Lees de DSM
- Beslissingen worden gemaakt op basis van wat er leeft in de maatschappij. Denk bijvoorbeeld aan
homoseksualiteit
o Onder druk van mensen uit de DSM gehaald.
Steeds meer gedragingen en emoties als stoornis in de DSM
Jaar Aantal stoornissen Prevalentie
DSM-I 1952 106
DSM-II 1968 182
DSM-III 1980 265 32% -> 48%
DSM-III-TR 1987 292
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annekenienkedeboer64. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,29. Je zit daarna nergens aan vast.
