MAW Samenvatting H12
12.1: Prinsjesdag
De derde dinsdag van september is prinsjesdag. Dit is een politieke institutie, omdat er
allerlei regels over het gedrag van actoren zijn bij prinsjesdag. Zo leest Het staatshoofd de
troonrede voor en de minister van financiën presenteert de miljoenennota. Dat ze zijn
financiële plannen voor het komende jaar. Ook worden er koopkrachtplaatjes gepresenteerd
op het nieuws.
Ook het traject voor Prinsjesdag is een politieke institutie; er wordt dan overlegd tussen de
politieke partijen die in de regering zitten, de werkgeversorganisaties en de vakbonden van
werknemers. Dat zij betrokken worden bij de plannen van de regering past binnen het
poldermodel.
De Algemene Beschouwingen, zijn ook een politieke institutie. Er wordt dan in de Tweede
Kamer gedebatteerd over de plannen van het kabinet. De politici hebben elkaar nodig, want
geen enkele partij heeft de meerderheid en dus de absolute macht. De hoeveelheid macht is
afhankelijk van het aantal zetels. Met meer zetels heeft een partij een machtsbron om in te
zetten en daarmee kan een grote partij makkelijker haar doel bereiken dan een kleine. Ook
dit is een politieke institutie.
Elke politieke partij heeft andere ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke en
politieke verhoudingen. Hierbij past het kernconcept ideologie.
Cultuur
Bij politieke socialisatie gaat het om wat normaal gevonden wordt bij besluitvorming; het
gaat om de politieke cultuur. Het is het proces van de overdracht van politieke cultuur van
de groep(en) en samenleving waar mensen toe behoren. Het proces bestaat uit opvoeding,
opleiding en andere vormen van de omgang met anderen.
De politieke cultuur heeft alles te maken met de dominante, overheersende cultuur in een
samenleving. De dimensies van Hofstede helpen om duidelijk te maken hoe de verschillende
culturen van elkaar verschillen:
Machtsafstand: de mate waarin minder machtige leden van een groep verwachten en
accepteren dat de macht ongelijk verdeeld is.
Individualistisch vs. collectivistisch: in een collectivistische samenleving wordt het
groepsbelang voor het individuele belang gesteld en worden individuen vanaf hun
geboorte opgenomen in een sterke, hechte groep.
Onzekerheidsvermijding: de mate waarin dragers van een cultuur zich bedreigd
voelen door onzekere of onbekende situaties. Dit wordt o.a. uitgedrukt in de behoefte
aan voorspelbaarheid en regels.
Termijngerichtheid: bij langetermijngerichtheid wordt gestreefd naar een beloning in
de toekomst, bijvoorbeeld door spaarzaamheid. Kortetermijngerichtheid verwijst naar
deugden als respect voor traditie, het voorkomen van gezichtsverlies en het voldoen
aan sociale verplichtingen.
Masculien vs. feminien: een samenleving is masculien als emotionele sekserollen
tussen man en vrouw duidelijk gescheiden zijn en feminien als sekserollen elkaar
, overlappen. In een feminiene samenleving wordt meer naar samenwerking gestreefd,
in een masculiene zijn actoren vaak assertief.
Kritiek op de dimensies van Hofstede is dat het statisch en stigmatiserend zou zijn. Culturen
zijn tijd- en plaatsgebonden.
Naast een dominante cultuur zijn er ook vaak subculturen. Deze wijken deels af van de
dominante cultuur.
Socialisatie
Op den duur internaliseren mensen de waarden, normen, opvattingen en gedragingen van
een cultuur. Als men in de cultuur geboren wordt noemen we dit enculturatie, anders
acculturatie.
Economisch kapitaal is financieel bezit of een hoog inkomen, sociaal kapitaal zijn de
connecties, netwerken, de graad van eer en respect die een groep geniet en cultureel
kapitaal zijn de culturele competenties, waaronder kennis, houdingen, opvattingen en
smaak die kenmerkend zijn voor hoge sociale posities.
Functies van socialisatie zijn:
continuering van de cultuur
verandering van de cultuur
identificatie met de cultuurgroep
identiteitsontwikkeling van het individu
gedragsregulering: gedrag van groepsleden wordt voorspelbaar gemaakt
Politieke socialisatie
De sociale omgeving waarin iemand opgroeit, heeft ook invloed op de opvattingen die
iemand door politieke socialisatie ontwikkelt over de maatschappij en de politiek. Éen van
de factoren die hieraan bijdraagt is het politieke systeem: de parlementaire democratie in
Nederland of een ander systeem in een ander land.
Paradigma’s over (politieke) socialisatie
Vanuit het functionalisme-paradigma wordt vooral het voortbestaan van de (politieke)
cultuur bestudeerd. Identiteit is volgens hen een product van de samenleving.
Het conflict-paradigma legt de nadruk op hoe (politieke) socialisatie betekenis geeft aan de
sociale ongelijkheid is de samenleving.
Volgens het sociaal-constructivisme-paradigma bouwen individuen een beeld van de
werkelijkheid en identiteit op door de sociale, politieke, economische en culturele omgeving.
Het rationele-actor-paradigma doet niet veel onderzoek naar socialisatie.
Stabiliteit politieke systeem
,Als een politiek regime geaccepteerd wordt door de bevolking, noemen we dat een legitiem
politiek systeem. Vaak wordt gedacht aan een democratie, maar ook een dictatuur kan
lange tijd stabiel blijven. Al is de legitimiteit onder het grootste van de bevolking gering, het
politieke regime heeft het geweldsmonopolie. Politieke bindingen kunnen dan ook worden
opgevat als de bindingen die betrekking hebben op fysieke dwang die mensen op elkaar
uitoefenen.
De legitimiteit van het politieke systeem versterkt de politieke bindingen van de burgers met
dat systeem en andersom.
Democratie
Nederland is een democratie en dat betekent dat het volk officieel de baas is
(volkssoevereiniteit). Een grootschalige democratie moet aan 6 eisen voldoen:
1. Gekozen volksvertegenwoordigers die de regering controleren.
2. Vrije, eerlijke en regelmatige verkiezingen.
3. Vrijheid van meningsuiting.
4. Toegang tot meerdere onafhankelijke informatiebronnen, geen censuur of een
monopolie voor staatsmedia.
5. Vrijheid van vereniging.
6. Inclusief burgerschap: alle volwassenen hebben dezelfde rechten.
Politieke cohesie
Politieke cohesie duidt op de binding met de staat waarin men woont en op de binding met
de natie waartoe zij behoort. Het duidt ook op de binding die de lidstaten (en burgers) voelen
met bijvoorbeeld de EU.
Kees Schuyt onderscheidt een drietal probleemgebieden de betrekking hebben op
politieke cohesie:
1. Politieke betrokkenheid: er is een kloof tussen de burger en politiek.
2. De bestuurlijke schaalvergroting: er moet in grote verbanden worden gewerkt en
daardoor kunnen burgers losraken van de politici.
3. Gemankeerde communicatie: veel bestuurders spreken een jargon dat niet wordt
verstaan door burgers.
Volgens het afspiegelingsmodel moet de volksvertegenwoordiging zoveel mogelijk lijken op
de samenstelling van het volk zelf.
Volgens het rolmodel is de representativiteit hoog als de standpunten van de
volksvertegenwoordiging lijken op die van het volk.
Volgens het partijenmodel spelen de politieke partijen een sleutelrol in een democratie
omdat verschillende partijen verschillende standpunten binnen het volk vertegenwoordigen.
Naar een instelling/organisatie kun je een brief sturen, naar een institutie niet.
Coalitie en oppositie
Partijen in de coalitie vormen samen de regering en zij werken samen voor een
gemeenschappelijk doel. Dat is het uitvoeren van het beleid dat zij samen in het
regeerakkoord hebben opgesteld. Voor oppositiepartijen is het vaak lastig om samen te
, werken omdat die partijen niet aan een gezamenlijke afspraak gebonden zijn en daardoor
hun eigen ideologie voorop kunnen stellen.
Begrippen
Staatsvorming: de institutionalisering van politieke macht tot een staat.
Poldermodel: de Nederlandse variant van het consensus- of harmoniemodel. Conflicten
behoren te worden opgelost door compromissen te sluiten in onderhandelingen.
Macht: het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te bereiken
en de handelingsmogelijkheden van andere te beperken of te vergroten.
Ideologie: een samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden, meestal uitmondend
in ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke en politieke verhoudingen.
Socialisatie: het proces van overdracht en verwerving van de cultuur van de groep en
samenleving waar mensen toe behoren. Het proces bestaat uit opvoeding, opleiding en
andere vormen van de omgang met anderen.
Cultuur: het geheel van voorstellingen, uitdrukkingsvormen ,opvattingen, waarden en
normen die mensen als lid van een groep op samenleving verworven hebben.
Stereotypen: vaststaande beelden, generalisaties en veronderstellingen over een groep
mensen; vooroordelen zijn meningen over een groep mensen, niet gebaseerd op feiten. In-
en uitsluitingsprocessen kunnen leiden tot het verwerven van stereotypen en vooroordelen
door groepsleden van een (sub)cultuur.
Acculturatie: het aanleren en verwerven van een andere cultuur of elementen daaruit, dan
die waarin in iemand is opgegroeid.
Politieke socialisatie: het proces van overdracht en verwerving van de politieke cultuur van
de groep en samenleving waar mensen toe behoren. Het proces bestaat uit opvoeding,
opleiding en andere vormen van omgang met anderen.
Representatie: de vertegenwoordiging van een groep in (politieke) organisaties door één of
enkele betrokkenen die namens een groep optreden.
Representativiteit: de mate waarin de (politieke) besluiten, de standpunten of
achtergrondkenmerken van vertegenwoordigers overeenkomen met die van de groep die
vertegenwoordigd wordt.
Politieke institutie: complex van min of meer geformaliseerde regels die het gedrag van
mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en politieke
besluitvorming reguleren.
Samenwerking: het proces waarin individuen, groepen en/of staten relaties vormen om hun
handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel.
12.2: Ideologie: politics
Indeling van standpunten
Er zijn 4 dimensies om vraagstukken te onderscheiden:
Dimensie 1: links-rechts
Vraag: Hoeveel moet de overheid zich bemoeien met economie?
Veel Weinig
Links Rechts
Dimensie 2: progressief-conservatief
