Dit document bevat uitgebreide aantekeningen van alle hoorcolleges die (online) zijn gegeven voor de cursus diagnostiek in de klinische psychologie. Sommige hoorcolleges bevatten tabellen of afbeeldingen om collegestof te verduidelijken
Diagnostische cyclus
Exploratie – informatie van verwijsbrief en hulpvraag samenvat en probeert te
onderzoeken wat de vervolgstappen zijn. Wat voor patiënt hebben we voor ons?
Inductie – formuleren van onderzoekvragen, wat is er nodig bij deze patiënt om te
onderzoeken? Formulieren van de hypothesen
Deductie – onderzoeken hoe je hypothesen gaat toetsen,
Toetsing – toetsen van de hypothesen, deze bevestigen of verwerpen
Evaluatie – ontbreekt informatie -> dan weer terug naar exploratiefase
Onderzoeksvragen en hypothesen die hieruit volgen kunnen vijf thema’s hebben:
1. Onderkenning
Beschrijving van wat er aan de hand is:
Inventarisatie van:
o Klachten en problemen
o Krachten/gunstige omstandigheden
Ordening en categorisering in disfunctionele gedragsclusters of stoornissen
Inschatting van de ernst van het probleemgedrag
Classificatie Diagnose
Beschrijving van symptomen in termen Individuele kenmerken (persoonlijk)
van syndromen volgens indeling van Theorie over het probleem
ICD-10 of DSM-5 (onderkennen en verklaren)
Niet theorie gebonden Wat is er aan de hand? Waarom nu
Doet geen uitspraak over mogelijke deze klachten? Hoe ontstaan?
oorzaken Waardoor in stand gehouden?
Categorale modellen Dimensionale modellen
Indeling in categorie: ja/nee (zoals DSM) Individuele verschillen in mate van
bepaalde trekken aanwezig tot niet
aanwezig (continuüm)
In psychodiagnostiek hebben we GEEN harde cut-offs
2. Verklaring
Wat is de oorzaak van het probleem en wat houdt het in stand of doet het zelfs toenemen?
Kennis van beloop van stoornissen
Kennis van instandhoudende factoren
Artikel Groenier: Onderkenning en indicatie worden vaker
uitgezocht dan verklaring, terwijl twee patiënten met
dezelfde diagnose een heel andere causale factoren
kunnen hebben
*Correlatie hoeft geen causaliteit te zijn!
1
,3. Predicatie/prognose
Hoe zal het probleem zich gaan ontwikkelen?
Kennis: beloop en (meest voorkomende) predictoren
Denk aan: kans op suïcide, agressieve recidive, terugval
4. Indicatie
Welke behandeling komt het meest in aanmerking?
Kennis: effectieve behandelingen
Evidence-based behandelingen bepaald door groep experts voor iedere stoornis
Nadeel: niet altijd even up-to-date!
Hoe bepaal je indicatie?
Bedenkt goed wie je voor je hebt
Eerste contact GGZ of niet?
Voldoende draagkracht
Ratio versus emotie
Hoeveel details moet je weten voor de indicatiestelling?
5. Evaluatie
In hoeverre werkt de behandeling?
Indien geen succes – hoe komt dit dan?
Blijf kritisch!
Klopt de diagnose wel? Klopt de casusconceptualisatie?
Mis ik iets/heb ik alle informatie?
Kijkt ook kritisch of behandeling juist is uitgevoerd
Eerste keus interventies (GGZ richtlijnen!) worden nog weinig uitgevoerd, slechts in 35-
45% van de gevallen (Van Balkom, 2003; Fernandez et al., 2003)
CGT’ers voeren niet altijd correcte/adequate CGT uit (Brosan et al., 2008; Stobie et al.,
2007)
Evidence-based werken
Diagnosticus is slechts een mens
Bevestiging voor hypothesen zoeken en disconfirmerende informatie te veronachtzamen
Relaties tussen problemen te overschatten
Overdiagnostiek (wees niet te nieuwsgierig en blijf bij je hypothese!)
Hypes volgen (iets nieuws gelijk toe willen passen)
2
, Typen biases
1e indruk heuristiek
Halo-effect
Logica fout
Bevestiging van hypothesen
Onderzoeksopzet
Hoe stel je goede onderzoeksvragen? Wees specifiek dus niet als onderkenning “wat is er
aan de hand?”, maar “Heeft mevr. B een angststoornis?”
Hoe formuleer je hypothesen, deze moeten toetsbaar zijn
o Mevr. B heeft een sociale angststoornis
o Mevr. B heeft een gegeneraliseerde angststoornis
Kies de juiste tools bij de juiste vraag, kan je met deze tools de hypothesen toetsen?
o Intake – vragen stellen over huidige klachten
o Gestructureerd interview – MINI of SCID
o Specifieke symptoomvragenlijsten voor sociale angst of gegeneraliseerde angst
In stand houden kan je niet meten, maar wel o.b.v. literatuur hypothese sterker maken,
maar let op dat het toetsbaar blijft. Bv. “Mensen met een vermijdende coping reageren
minder goed op therapie/blijft angst ernstiger”
Hoe selecteer je tests?
COTAN-criteria (interne validiteit vaak niet goed onderzocht)
Wat is het doel van de vragenlijst (1e diagnose of vervolg op psychologisch onderzoek)
Wie is de patiënt
Diagnostische testwaardes
Sensitiviteit – percentage terecht positieve uitslagen onder zieke personen = A/(A+C)
Specificiteit – percentage terecht negatieve uitslagen onder niet-zieke personen =
D/(B+D)
Ziekte Ziekte niet VOORBEELD Depressief Niet
aanwezig aanwezig Bij prevalentie depressief
30%
Test A B BDI > = 20 26 15
positief
Test C D BDI < 20 4 55
negatief
Totaal = 30 Totaal = 70
B= vals positief
C = vals negatief
Formule
Regel van Bayes
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mwd_psychologie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.
