Biologie H7: Eten
7.1 Gezond eten:
● Eetgewoonten: Wat je gewend bent te eten, hoe je eet en wanneer je eet. Je eetgewoonten
zijn afhankelijk van 3 dingen:
○ Je voorkeur: Wat je lekker vindt.
○ Het land waar je woont of vandaan komt: Bijvoorbeeld eten met bestek of stokjes.
○ Geloof: In bepaalde geloven mag je sommige dingen niet eten.
Doordat mensen reizen en emigreren nemen we eetgewoonten over van andere landen, ook moet
eten makkelijk en snel klaar te maken zijn in deze drukken maatschappij.
● Voedingsmiddel: Iets wat je eet of drinkt (melk of dropjes) In elk voedingsmiddel zitten
voedingsstoffen zo zit in melk eiwit en vet en in dropjes koolhydraten.
● Voedingsstoffen:
○ Er zijn 6 verschillende voedingsstoffen:
■ Koolhydraten daar horen ook zetmeel en suikers bij.
■ Eiwitten
■ Vetten
■ Mineralen
■ Vitaminen
■ Water
○ Er zijn 3 groepen voedingsstoffen:
■ Energierijke stoffen: deze heb je nodig om te bewegen.
● Koolhydraten
● Vetten
■ Bouwstoffen: deze heb je nodig om te groeien.
● Eiwitten
● Mineralen
● Water
● Vetten
■ Beschermende stoffen: Deze heb je nodig om gezond te blijven.
● Vitaminen
● Mineralen
● Voedingsvezels: Deze zitten in bruin brood, groenten en fruit en zorgen ervoor dat je
darmen en spieren actiever werken. Je eten verteerd dan beter.
● De schijf van 5:
1. Groente en fruit, deze geven vitamines, mineralen,
koolhydraten en vezels. (groen)
2. Vetten, olie en boter geven vetten en vitaminen.
(geel)
3. Zuivel-melkproducten, yoghurt, melk, noten, vis,
vlees en ei. Zij geven eiwitten vitaminen en
mineralen. (roze)
4. Brood, graan en aardappelen geven koolhydraten,
vitaminen en voedingsvezels. (Oranje)
5. Drinken, in drinken zit water. Hier zit dus geen cola of iets dergelijks bij. Water is erg
belangrijk. (blauw)
, ● Voedselbederf: ontstaat doordat schimmels en bacteriën op je voedsel groeien. Dit kan je
ziek maken. Dan heb je een voedselinfectie.
○ Schimmels: zijn dunnen draden met kleine bolletjes. Deze bolletjes knappen open en
de sporen verspreiden zich. Zo vermeerderen zich.
○ Bacteriën: Bestaan uit een cel en vermeerderen zich door celdeling. 1 cel worden er 2,
2 worden 4 etc.
● Salmonella is een bacterie die veel voorkomt op vlees, eieren, vis en groenten.
● Conserveren: Je zorgt dat je voedsel langer houdbaar maakt zodat schimmels en bacteriën
er niet bij kunnen of willen. Er zijn 5 manieren om te conserveren:
1. verhitten: Dat heet pasteuriseren (een pak vla) en steriliseren (een pak melk).
Schimmels en bacteriën gaan dood door heten temperatuur.
2. Koelen en vriezen: wanneer eten onder de 0 graden is kunnen schimmels en
bacteriën niet groeien. (diepvries pizza)
3. Stoffen toevoegen: Door zout, suiker of zuur toe te voegen kunnen schimmels
en bacteriën niet meer groeien. Dit heten conserveermiddelen.
4. vacuüm: ZOnder zuurstof kunnen schimmels en bacteriën niet leven. Door de
lucht uit de verpakking te halen blijft het langer houdbaar zoals bij een pot of
blik.
5. Drogen: Schimmels en bacteriën kunnen niet groeien zonder water een
voorbeeld is dus een pak rijst.
Hoofdstuk 7.2 Energie
● Energie heb je nodig om te bewegen en om warm te blijven. Energie haal je uit energierijke
stoffen, dit zijn bijvoorbeeld koolhydraten en vetten.
○ Koolhydraten: zijn zetmeel en suikers. Koolhydraten zijn belangrijk voor het sporten.
■ Zetmeel zit in brood, aardappelen en pasta.
■ Suiker zit in snoep, koek en zoet broodbeleg.
○ Vet: Zit in olie margarine en pinda’s.
● Op een verpakking van voedingsmiddelen staat welke
voedingsmiddelen er in zitten: Energie wordt uitgedrukt in
kilojoule (kj). de energie staat ook nog in kilocalorie. 1 kcal
kilocalorie is gelijk aan 4,2 kilojoule.
● Het verbruik van je energie hangt af van je activiteit/werk, je leeftijd en het geslacht:
○ Activiteit: hoe meer je beweegt hoe meer kilojoules je lichaam verbruikt.
○ Leeftijd: Volwassenen hebben meer energie nodig.
○ Geslacht: Mannen hebben meer energie nodig dan vrouwen.
● BMI: Body Mas Index:
○ Een gezond BMi is tussen de 16 en 22.
○ Overgewicht: een BMI hoger dan 22. (je eet te vet en sport te weinig).
○ Ondergewicht: een BMI lager dan 16.
Vetten
● Vet kan positief zijn:
○ Vet beschermt je organen.
○ Vet isoleert je tegen kou.
○ Vet geeft je energie.
○ Vet helpt bij de aanmaak van nieuwe lichaamscellen.
● Vet kan ook negatief zijn:
○ Jarenlang vet eten is slecht voor je cholesterol.
7.1 Gezond eten:
● Eetgewoonten: Wat je gewend bent te eten, hoe je eet en wanneer je eet. Je eetgewoonten
zijn afhankelijk van 3 dingen:
○ Je voorkeur: Wat je lekker vindt.
○ Het land waar je woont of vandaan komt: Bijvoorbeeld eten met bestek of stokjes.
○ Geloof: In bepaalde geloven mag je sommige dingen niet eten.
Doordat mensen reizen en emigreren nemen we eetgewoonten over van andere landen, ook moet
eten makkelijk en snel klaar te maken zijn in deze drukken maatschappij.
● Voedingsmiddel: Iets wat je eet of drinkt (melk of dropjes) In elk voedingsmiddel zitten
voedingsstoffen zo zit in melk eiwit en vet en in dropjes koolhydraten.
● Voedingsstoffen:
○ Er zijn 6 verschillende voedingsstoffen:
■ Koolhydraten daar horen ook zetmeel en suikers bij.
■ Eiwitten
■ Vetten
■ Mineralen
■ Vitaminen
■ Water
○ Er zijn 3 groepen voedingsstoffen:
■ Energierijke stoffen: deze heb je nodig om te bewegen.
● Koolhydraten
● Vetten
■ Bouwstoffen: deze heb je nodig om te groeien.
● Eiwitten
● Mineralen
● Water
● Vetten
■ Beschermende stoffen: Deze heb je nodig om gezond te blijven.
● Vitaminen
● Mineralen
● Voedingsvezels: Deze zitten in bruin brood, groenten en fruit en zorgen ervoor dat je
darmen en spieren actiever werken. Je eten verteerd dan beter.
● De schijf van 5:
1. Groente en fruit, deze geven vitamines, mineralen,
koolhydraten en vezels. (groen)
2. Vetten, olie en boter geven vetten en vitaminen.
(geel)
3. Zuivel-melkproducten, yoghurt, melk, noten, vis,
vlees en ei. Zij geven eiwitten vitaminen en
mineralen. (roze)
4. Brood, graan en aardappelen geven koolhydraten,
vitaminen en voedingsvezels. (Oranje)
5. Drinken, in drinken zit water. Hier zit dus geen cola of iets dergelijks bij. Water is erg
belangrijk. (blauw)
, ● Voedselbederf: ontstaat doordat schimmels en bacteriën op je voedsel groeien. Dit kan je
ziek maken. Dan heb je een voedselinfectie.
○ Schimmels: zijn dunnen draden met kleine bolletjes. Deze bolletjes knappen open en
de sporen verspreiden zich. Zo vermeerderen zich.
○ Bacteriën: Bestaan uit een cel en vermeerderen zich door celdeling. 1 cel worden er 2,
2 worden 4 etc.
● Salmonella is een bacterie die veel voorkomt op vlees, eieren, vis en groenten.
● Conserveren: Je zorgt dat je voedsel langer houdbaar maakt zodat schimmels en bacteriën
er niet bij kunnen of willen. Er zijn 5 manieren om te conserveren:
1. verhitten: Dat heet pasteuriseren (een pak vla) en steriliseren (een pak melk).
Schimmels en bacteriën gaan dood door heten temperatuur.
2. Koelen en vriezen: wanneer eten onder de 0 graden is kunnen schimmels en
bacteriën niet groeien. (diepvries pizza)
3. Stoffen toevoegen: Door zout, suiker of zuur toe te voegen kunnen schimmels
en bacteriën niet meer groeien. Dit heten conserveermiddelen.
4. vacuüm: ZOnder zuurstof kunnen schimmels en bacteriën niet leven. Door de
lucht uit de verpakking te halen blijft het langer houdbaar zoals bij een pot of
blik.
5. Drogen: Schimmels en bacteriën kunnen niet groeien zonder water een
voorbeeld is dus een pak rijst.
Hoofdstuk 7.2 Energie
● Energie heb je nodig om te bewegen en om warm te blijven. Energie haal je uit energierijke
stoffen, dit zijn bijvoorbeeld koolhydraten en vetten.
○ Koolhydraten: zijn zetmeel en suikers. Koolhydraten zijn belangrijk voor het sporten.
■ Zetmeel zit in brood, aardappelen en pasta.
■ Suiker zit in snoep, koek en zoet broodbeleg.
○ Vet: Zit in olie margarine en pinda’s.
● Op een verpakking van voedingsmiddelen staat welke
voedingsmiddelen er in zitten: Energie wordt uitgedrukt in
kilojoule (kj). de energie staat ook nog in kilocalorie. 1 kcal
kilocalorie is gelijk aan 4,2 kilojoule.
● Het verbruik van je energie hangt af van je activiteit/werk, je leeftijd en het geslacht:
○ Activiteit: hoe meer je beweegt hoe meer kilojoules je lichaam verbruikt.
○ Leeftijd: Volwassenen hebben meer energie nodig.
○ Geslacht: Mannen hebben meer energie nodig dan vrouwen.
● BMI: Body Mas Index:
○ Een gezond BMi is tussen de 16 en 22.
○ Overgewicht: een BMI hoger dan 22. (je eet te vet en sport te weinig).
○ Ondergewicht: een BMI lager dan 16.
Vetten
● Vet kan positief zijn:
○ Vet beschermt je organen.
○ Vet isoleert je tegen kou.
○ Vet geeft je energie.
○ Vet helpt bij de aanmaak van nieuwe lichaamscellen.
● Vet kan ook negatief zijn:
○ Jarenlang vet eten is slecht voor je cholesterol.
