College 1 Cursus Introductie: wat is persoonlijkheidsleer?
Leerdoelen dit college (Hfst. 1 Larsen, Buss, Wismeijer & Song)
◼ Kennis/Inzicht in…
1. … wat persoonlijkheidspsychologen onderzoeken;
2. … wat men verstaat onder persoonlijkheid;
3. … de kennisdomeinen van Persoonlijkheidspsychologie.
◼ Overzicht inhoud boek (~ leerdoel #3)
◼ Bestaat persoonlijkheid?
1. Wat onderzoeken persoonlijkheidspsychologen?
Drie niveaus van onderzoek:
1. De menselijke ‘natuur’
2. Verschillen tussen individuen/groepen
3. Individuele uniciteit (wat maakt jou uniek?)
Twee tradities:
◼ Nomothetisch (wetmatigheden, stelling) & Idiografisch (beschrijving unieke
van persoon)
Twee uitgangspunten:
◼ Entiteit (mensen hebben onveranderlijke eigenschappen, moeilijk om mensen
te veranderen, uitgaan van de eigenschappen die mensen hebben) –
Incrementeel (mensen zijn te vormen en kunnen veranderen als ze dat
Niveau 1:
De menselijke ‘natuur’
(waarin mensen gelijk zijn aan alle anderen)
Persoonlijkheid bij Dieren: Karakter
,Niveau 2:
Verschillen tussen individuen/groepen
(waarin mensen gelijk zijn aan sommige anderen)
Bijvoorbeeld actieve mensen en andere actieve mensen
De straat is niet langer het domein van de jongens. Meiden worden agressiever,
organiseren zich soms in groepen. Ze doen mee aan de keiharde straatcultuur,
overtreffen de jongens soms.
Ja, meiden zijn agressiever geworden, zegt ook Hans Kaldenbach, die trainingen
geeft over straatcultuur aan leraren, politieagenten en hulpverleners. Agressief op
een andere manier dan jongens, dat wél, zegt hij. Bij jongens richt woede zich vaak
op ‘dingen’. Ze trappen tegen een bushokje, een winkelruit, rukken voorwerpen los.
Als meiden door het lint gaan, richten ze zich volgens Kaldenbach juist meer op
mensen. ‘Het is leuk dat meiden mensgerichter zijn dan jongens, maar in dit geval is
dat een aardig nadeel’. Meiden hebben een andere stijl dan jongens, zegt de trainer.
Jongens vechten, of dreigen met vechten; meiden gillen, schreeuwen vooral. Soms,
zegt Kaldenbach, laten meiden hun nagels extra lang groeien, om het gezicht van
mooie tegenstandsters ‘af te schrapen’. ‘Die lange nagels, dat zijn bijna
geweldswapens’. Hij zag ze, die nagels, bij meiden op een school, waarvan de
directie Kaldenbach had ingeschakeld om een oplossing te bedenken voor het lange-
nagel-probleem.
Verdacht van een misdaad in 2015 (NL)
9 : 1
Aantal gevangenen in 2015 (NL)
17 : 1
,Niveau 3:
Individuele Uniciteit
(waarin mensen gelijk zijn aan geen anderen) 42:26
Deze mensen (vaak mannen) waren ziedend op Sigrid Kaag
De documentaire over Sigrid Kaag maakte veel los. Ik keek ook en zag een
indrukwekkende politicus die, na jaren in de internationale topdiplomatie, nogal
geschokt was door wat ze bij terugkeer aantrof: de onvoorstelbare kneuterigheid van
de Haagse kaasstolp. ... Desondanks ging ze aan de slag en vulde haar
ministerschap vervolgens in met overduidelijk inhoudelijk overwicht ten aanzien van
heel wat van haar mannelijke collega’s, en een superieure kennis van het
internationale toneel. Ze was niet van plan zich dommer voor te doen dan ze is. ...
Dat was wat ik zag. Maar veel anderen zagen iets anders. Zij zagen een vrouw die
het waagde om ambitieus te zijn, zonder zich daarvoor te excuseren, en dachten:
hoe durft ze?! Ze zagen een intellectueel die vloeiend zes talen sprak, en dachten:
waarom glimlacht ze er niet bij?
Documentaire De kinderen van Ruinerwold
In het eerste deel van de documentaireserie De kinderen van Ruinerwold vertelden
vier kinderen over hun ongelooflijke jeugd waarbij ze soms in een hondenhok
moesten wonen, werden afgezonderd van de rest van het gezin en altijd bang waren
dat hun vader ze zou vermoorden.
, Mogelijk nog meer indruk maakte de manier waarop de kinderen hun verhaal
vertelden. Je zou denken dat het onmogelijk is om enigszins normaal uit een
dergelijke jeugd te komen, maar de vier kwamen evenwichtig en sterk over.
Gerrit Jan filmde het gezin veel, ook zijn opmerkelijke rituelen. Zo is hij op een video
met zijn vrouw te zien waarin hij haar de ‘Prime Mother’ noemt. “Straks zal de
volgeling Manhacho, die in de geestenwereld is, haar lichaam binnenkomen en dan
zal ik met Manhacho praten,” legt hij met een filmcamera vast. Te zien is hoe hij een
pijp pakt, de rook naar zijn vrouw blaast en vraagt of Manhacho hem hoort. Moeder
zet een zware stem op. “Ja, ja, ja.”
Uitgangspunten:
Entiteit – Incrementeel
“Pursuit of Happyness”
Uitgangspunten
◼ Entiteitstheorie (Entity theory): Menselijke eigenschappen (zoals
persoonlijkheid) liggen vast; het is onmogelijk om deze te veranderen (nature
beliefs)
◼ Incrementele theorie (Incremental theory): Menselijke eigenschappen liggen
niet vast en zijn tot op grote hoogte vormbaar (nurture beliefs)
Bestaat Persoonlijkheid?
◼ Hartshorne & May (1928):
◼ Kinderen geobserveerd in verschillende situaties waarin altruïstisch gedrag
vertoond kon worden:
◼ Geld van klas geven aan goed doel ipv aan zelf
◼ Dingen weggeven voor een goed doel
◼ Geen geld stelen uit een doos
◼ Niet bedriegen op een test
◼ Etc…
◼ Walter Mischel (1968): Nee!
◼ Zeer zwakke verbanden tussen gedrag van een persoon in de ene situatie en
gedrag van een persoon in een andere situatie.
2. Wat verstaat men onder Persoonlijkheid?
◼ Individuele verschillen
◼ Fysiek (lengte, attractiviteit)
◼ Psychologisch
◼ Intellectueel (kennis, vaardigheden)
◼ Niet-intellectueel
◼ Kortstondig (emoties, gevoelens)
◼ Langdurig
◼ Specifiek (gewoonten, attituden)
◼ Algemeen: Persoonlijkheid
