Grondslagen van de psychologische diagnostiek en testtheorie
HC1
Kijkvragen Introductiecollege GPDTT (1/9/2020)
Onderstaande vragen zijn bedoeld om je te helpen belangrijke zaken uit het college te halen en te
kijken of je de stof beheerst en kunt toepassen. Hou ze naast het college, en probeer ze (achteraf) te
beantwoorden. In principe moet je aan de hand van het college deze vragen kunnen beantwoorden.
Mocht je alsnog vragen hebben over deze kijkvragen, plaats deze dan op het Discussion Board op BB.
1. Leg de confirmation bias, de representativiteitsbias en de availability bias uit .
2. Stel, je werkt als psycholoog in een instelling, en er is een jongen die naar jou is doorverwezen. Je
hebt een erg negatieve indruk van hem; je vindt dat hij een beetje onbeleefd is, er slordig uitziet, en
je niet aankijkt. Op welke bias moet je nu beducht zijn in je verwachting over zijn functioneren op
verschillende gebieden en waarom?
3. Welke 3 ‘hulpmiddelen’ heeft een psycholoog om ervoor te zorgen dat je niet in de valkuilen trapt
die mensen in de weg staan om opjectief te oordelen (Leg uit).
4. Welke 5 doelen van diagnostiek zijn er? Omschrijf ze.
5. Bij welke doelen zou je de volgende vier diagnostische vragen indelen (en waarom)? • Heeft
Floortje een depressie? • Waarom reageert Brian zo impulsief? • Wat heeft Jonas nodig om tot leren
te kunnen komen? • Wat voor persoonlijkheidstype heeft Monir?
6. Van welk type test wordt dan vaak gebruik gemaakt wanneer getest wordt in de schoolsituatie?
7. In welk van de twee volgende situaties A en B zou je de testuitkomst van zo’n test (uit de vorige
vraag) ‘norm-referenced interpreteren’, en in welke situatie zou je de uitkomst ‘criterion-referenced’
interpreteren, en waarom? A. Je neemt een gestandaardiseerde toets af om te bepalen of een
leerling doorkan naar een volgend niveau. B. Je neemt een gestandaardiseerde toets af om te
bepalen welke schoolrichting (VMBO/HAVO/VWO) geschikt is voor een kind.
8. Waarom is diagnostiek bedrijven niet hetzelfde als testen?
9. Waarom is meten niet hetzelfde als weten?
Dagelijkse diagnostiek is overal
- Mensen delen elkaar in, proberen gedrag te verklaren/voorspellen en risicos in te schatten
- Diagnostiek een van de kerntaken van de psycholoog
- Doelen van diagnostiek voor een psycholoog:
1. Beschrijven
2. verklaren
3. indiceren
4. voorspellen
5. evalueren
, - Onzorgvuldige verkrijging van informatie (niet systematisch) en dus bad practice: ontstaan
door cognitieve biases:
1. Halo of Horn effect: Na positieve indruk van iemand krijg je het idee dat iemand ook
bekwaam is op andere taken of andersom
2. Representativiteitsbias: Uiterlijke eigenschappen beinvloeden mening over persoon (bijv
bivakmuts = crimineel)
3. Conformation bias: als we iets denken over iemand letten we enkel op factoren die dat
idee bevestigen, in plaats van te letten op andere aspecten die de eerste indruk
tegenspreken
4. Gedragsconformatie: door gedrag beinvloed je bijvoorbeeld emoties van anderen zodat zij
zich gedragen naar jouw overtuiging van de persoon
5. Causale actor activator attributie: Bij jezelf wijs je mislukkingen aan externe factoren toe,
bij mislukkingen bij anderen wijs je dat aan interne factoren toe.
6. Availability Bias: Iets waarmee je veel in aanraak komt, schat je in als vaker voorkomend
dan objectief eigenlijk zo is
7. Baserate fallacy: Slechte inschatting van basisinschattingen. (bijv: linda werkt bij de bank
VS linda werkt bij de bank en houdt van lekker eten. De 2 e stelling is minder veel voorkomend
qua kansberekening
8. Anchoring: Wanneer je aan iets gewend bent dat eigenlijk niet gemiddeld is, worden
problemen die minder zijn gezien als normaal/niet ernstig
- Psycholoog moet bewust zijn van eigen fouten in oordeelsvorming, mogelijke biases.
- De geest is abstract, dus moeilijker te meten. Meten is dus niet per se weten ivm de subjectiviteit
per persoon. Elke meting is dus eigenlijk onzeker.
- Hiervoor 3 hulpmiddelen:
1. Tests.
2. Testtheorie
3. Hypothesetoetsend model (om systematisch te werken)
- Is psychologische diagnostiek hetzelfde als testen?: Test is een meting, en de meting van de test
neem je mee in de psychologische diagnostiek, dus nee het is niet hetzelfde maar wel met elkaar
verbonden.
- 10 belangrijke assumpties waarvan het belangrijk is om deze mee te nemen bij psychologische
diagnostiek
1. Ervan uitgaan dat psychologische constructen bestaan
2. Constructen kunnen worden gemeten
3. Geen enkele meting is zeker
4. Er zijn meerdere manieren om constructen te meten
5. Alle manieren van meten hebben sterktes en beperkingen
6. Belangrijk meerdere informatiebronnen te maken
7. Prestatie van persoon op een test kan worden gegeneraliseerd naar leven buiten de test
8. Psycholoog heeft wat aan de tests
9. Test kan eerlijk worden afgenomen
10. Testen en doen van diagnostiek levert een bijdrage aan de samenleving en personen
,Tests en type tests
Test: a device or procedure in which a sample of an individuals behavior is obtained, evaluated or
scored using standardized procedures
Type tests:
- Maximum performance tests
> achievement tests (wat heb je geleerd) (=bijv diploma) en aptitude tests (wat kun je al) (=bijv iq
test)
> Speed (zsm) en power (zo goed mogelijk) tests
- Typical responsetest (bijv persoonlijkheidstest, letten op antwoordpatroon van persoon zonder
goed of fout)
- Projectieve test (tests die uitgaan van onderbewuste. Bijv tekeningen maken. Betrouwbaarheid en
validiteit = laag)
- Authentic assesment (Test waarin je laat zien wat je hebt geleerd met daarbij ruimte om je eigen
authentieke zelf te laten zien, bijv rollenspel of portfolio)
Verschillende interpretaties en wegingen van tests:
- Gestandaardiseerd / niet gestandaardiseerd (=iemand afzetten tegen bepaalde norm of niet)
- Objectief of subjectief (objectief heeft vaste standaard, subjectief is eigen mening
- Norm-referenced of criterion-referenced (= Uitkomst afzetten tegen verschillende normen zoals bij
bijv iq test, of haalt de uitkomst het vooraf afgestelde criterium zoals bijv bij een tentamen
Meerdere manieren om constructen te meten, niet enkel eentje goed.
Wat is een goede test?
- Gebaseerd op wetenschappelijke theorie
- Meten wat je wilt meten
- Meten wat het zelf zegt te meten
- Herhaalbaarheid voor verschillende psychologen
- Niet afhankelijk van toeval
- Uitvoerbaarheid van de test (dus niet te belastend)
COTAN besluit welke tests mogen worden uitgevoerd etc.
De Testtheorie:
- Een test heeft EIGENSCHAPPEN (bijv betrouwbaarheid en validiteit)
- Kennis over die eigenschappen helpt ons bepalen of we METEN WAT WE WILLEN METEN en
IN HOEVELLE DE TEST ONS WAARDEVOLLE INFO GEEFT WAT BETREFT DE CONCLUSIE
- Kennis over deze eigenschappen is GEBASEERD OP ONDERZOEKSGEGEVENS
- Kennis wordt verkregen d.m.v. statistische analyses.
Stappen bij Diagnostiek:
- Vraag en strategiebepaling -> testkeuze en afname -> interpreteren en wegen gegevens
- Vraag en strategiebepaling:
1. Vraag goed formuleren: wat wil je weten?
, 2. Samenstelling van de testbatterij moet overeenkomen met de onderzoeksvraag (dus
geen IQ test wanneer de onderzoeksvraag niet over intellect gaat)
- Testkeuze en afname
1. Strategie van tests uiteenzetten: Wat ga je wanneer uitvragen/testen? Werken adhv
empirische cyclus
- Interpreten en wegen van gegevens
1. Wat betekent de kwaliteit van de tests voor het niveau waarop ik de beslissing wil maken
2. Wat betekenen de resultaten? Hoe zeker kan ik zijn?
3. Hoe kom ik tot een weloverwogen beslissing gebaseerd op alle voorwaarden?
Dit is allemaal afhankelijk van het niveau waarop de beslissing is:
- Groepsniveau (laagst), minder belangrijke beslissingen op individueel niveau en meer
belangrijke beslissingen op individueel niveau (hoogt)
- Diagnostiek speelt zich af binnen een dagelijkse realiteit
- Zowel micro als macroniveau
- Afhankelijk van geld, tijd en mankracht
HC 2
Diagnostische Cyclus (proces van diagnostische besluitvorming)
Valkuilen en biases in alledaagse diagnostiek
- Overconfidencebias: zekerder zijn van je zaak dan terecht (Witteman toonde aan dat
diagnostici experts niet per se beter zijn dan beginners
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wouterdenhaan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
