Overig
Uitwerking opdrachten werkgroepen week 1 t/m 7 inc. aantekeningen
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Uitwerking opdrachten werkgroepen week 1 t/m 7 inc. aantekeningen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: rayasomaroe • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Opgaven Fundamentele rechten Week 1Algemene begrippen/dragers
Literatuur
- Grondrechten: Hoofdstuk 1 en 2 (Geschiedenis en achtergronden)
- Grondrechten: Hoofdstuk 3 (Dragers van grondrechten)
Jurisprudentie
- EHRM 8 juli 2004, NJCM-bulletin 2005-5 Vo vs. Frankrijk)
- HR 25 juni 1982, NJ 1983, 296 (Vereniging Gedetineerden)
- HR 26 april 1996, RvdW 1996, 99c (Rasti Rostelli)
- EHRM 26 april 1979, NJ 1980, 146 Sunday Times vs. U.K.
(N.B.: het laatste arrest ziet niet toe op de stof van deze week, maar wordt in het
eerste jurisprudentiecollege behandeld om te laten zien hoe een arrest van het EHRM
in elkaar steekt en hoe deze gelezen dient te worden.)
1. Welke relatie wordt in het boek gelegd tussen het Middeleeuwse christendom en
het ontstaan van de idee van grondrechten?
Het verkondigen van afwijkende geloofsopvattingen werd al snel tot een vorm van
opruiing gezien en stevige kritiek op de overheid werd als een vorm van ketterij
beschouwd. Godsdienstige en politieke legitimiteit vielen grotendeels samen,
waardoor er geen plaats was voor de idee van grondrechten.
2. a. In de contractstheorie van John Locke nemen de ‘natuurlijke rechten’ een
centrale plaats in. Leg uit wat ‘natuurlijke rechten’ zijn en geef aan wat hun
betekenis is in de theorie van Locke over de staatsvorming. Illustreer uw antwoord
met twee voorbeelden van dergelijke rechten.
Natuurlijke rechten komen mensen van nature toe. Ze bestaan dus al in de
natuurtoestand, waarin er geen sprake is van een staat. Het natuurrecht impliceert
bovendien dat men in beginsel geen schade aan elkaars leven, vrijheid en eigendom
mag toebrengen. De overheid die de individuen bij contract in het leven roepen,
heeft als belangrijkste functie deze rechten te waarborgen. Ze gelden dus ook tussen
overheid en burger en ze zijn onvervreemdbaar.
b. Waarom leidt het ‘contract’ dat individuen aangaan bij Hobbes tot een duidelijk
andere uitkomst dan bij Locke?
Alleen de staat kan voor enige veiligheid zorgen. Wanneer de veiligheid in gevaar
komt, moeten dus alle andere belangen wijken. Een overheid die vrijheden
onderdrukt of de burger een deel van zijn eigendom afpakt, is immers altijd nog te
prefereren boven de natuurtoestand.
3. a. Geef een omschrijving van ‘grondrechten’.
Fundamentele normen die de handelingsvrijheid van – in de eerste plaats- de overheid beperken
en die strekken tot een menswaardig bestaan.
b. Licht de elementen van de omschrijving kort toe.
Persoonlijke vrijheid.
,4. Grondrechten komen in de eerste plaats toe aan natuurlijke personen. Daarnaast is
het mogelijk dat ook rechtspersonen zich op bepaalde grondrechten beroepen.
a. Laat dat zien aan de hand van 3 zaken uit de verplichte jurisprudentie van deze
week.
- Vereniging van gedetineerden
- Rasti Rostelli
- Sunday Times
b. In welk van deze gevallen vormt juist ook de verbinding tussen grondrechten en
democratie een argument voor het toekennen van grondrechten aan
rechtspersonen?
Sunday Times: het ging hier om de publicatie van een artikel over een middel dat
zwangere vrouwen hadden ingenomen wat heeft geleid tot afwijkingen bij
geboren kinderen. Het belang van de pers is belangrijk binnen een democratie,
want zij kunnen het volk inlichten.
Sunday Times diende een klacht in bij het Europees Hof voor de rechten van de
Mens (EHRM). Volgens het Hof was er sprake van een beperking van de vrijheid
van meningsuiting (art. 10 EVRM) en persvrijheid.
c. Noem twee grondrechten die juist niet aan rechtspersonen toekomen.
Het recht op leven, kiesrecht, recht op onschendbaarheid, recht op menselijke
waardigheid. Ze komen alleen toe aan natuurlijke personen.
d. Is het toekennen van grondrechten aan rechtspersonen beter te verdedigen op
grond van de overtuiging dat de overheidsmacht beperkt moet worden of op
grond van de verbinding tussen mensenrechten en menselijke waardigheid?
Op grond van menselijke waardigheid, want rechtspersonen zijn geen mensen en
hebben dus geen menselijke waardigheid.
5. De universaliteit van grondrechten staat soms ter discussie. Noem drie argumenten
die tegen het idee van universaliteit worden aangevoerd.
- Het bestaan van grondrechten is mede afhankelijk de ruimte die voor
individuen met afwijkende opvattingen en gedragingen bestaat. Die is niet in
elke cultuur hetzelfde.
- Indien strenge voorschriften in één bepaalde godsdiensten bestaan, dan is er
weinig ruimte voor individuele rechten.
- Sociale grondrechten zijn afhankelijk van het welvaartsniveau.
Universaliteit = grondrechten gelden altijd en overal op dezelfde wijze voor iedereen.
6. Sommige mensenrechten zijn uitdrukkelijk als grondrecht opgenomen in de
Nederlandse Grondwet, maar andere niet. Daar kunnen verschillende redenen voor
zijn. Tracht er minstens twee te formuleren.
- Sommige grondrechten zijn vastgelegd in het EVRM en hebben doorwerking
in de nationale rechtsorde. Er kan direct beroep worden gedaan op deze
rechten bij de rechter.
, - Als het recht vanzelfsprekend wordt ervaren bestaat de behoefte niet om het
op te nemen in de Grondwet (bijv. art. 8 IVBPR, verbod op slavernij).
7. a. Wat is kenmerkend voor een klassiek grondrecht?
Klassieke grondrechten zijn individuele vrijheidsrechten. Het individu is de drager van
het recht en bepaalt in beginsel zelf op welke wijze het zijn recht uitoefent op welke
wijze het zijn leven vorm geeft. Het normeert het overheidshandelen op zodanig
duidelijke wijze dat het grondrecht bij de rechter afdwingbaar is (bijv. artikel 12 Gw,
binnentreden woning zonder toestemming).
b. Wat is kenmerkend voor een sociaal grondrecht?
Sociale grondrechten leggen vast dat de overheid voorzieningen moet treffen voor
het maatschappelijk functioneren van de burger (bijv. art. 21 Gw, bescherming en
verbetering van het leefmilieu).
c. Licht de verschillen toe aan de hand van artikel 23 lid 1 en 2 Grondwet.
Lid 1 is een sociaal grondrecht, het verplicht de overheid om de zorg te nemen over
het onderwijs. Lid 2 is een klassiek grondrecht, het garandeert de vrijheid dat er
onderwijs wordt gegeven.
8. Vanaf het midden van de 20e eeuw werd het natuurrechtelijke en
onvervreemdbare karakter van grondrechten sterk benadrukt en werd de
bescherming van mensenrechten een Europese en internationale aangelegenheid.
a. Hoe kan deze nadruk worden verklaard in het licht van de geschiedenis?
Naar aanleiding van de Tweede Wereldoorlog, want er was sprake van grove
schending van de fundamentele rechten.
b. Welke verwijzing kent de preambule van het Handvest van de VN naar deze
geschiedenis?
Waardigheid en waarde van de menselijke persoon.
c. Laat zien dat de preambule van de Universele Verklaring en de preambule van
het IVBPR uitgaan van het natuurrechtelijk karakter van fundamentele rechten.
Inherente waardigheid, onvervreemdbare rechten.
9. Noa zet zich fanatiek in voor dierenrechten. Tijdens een actie om nertsen te
bevrijden gaat zij over de schreef en wordt in voorlopige hechtenis genomen. Zij is
ontzet als blijkt dat zij in het huis van bewaring geen internettoegang heeft.
Nu kan zij zich niet via dit medium inzetten voor de campagne voor dierenrechten.
Noa beklaagt zich bij de directeur en beroept zich op het recht op vrijheid van
meningsuiting, maar de directeur stelt dat hij op grond van de Penitentiaire
beginselenwet ruime bevoegdheden heeft om te bepalen hoe de instelling beheerd
moet worden.
a. Wat kan u in het algemeen zeggen over grondrechten van gevangenen?
, De grondwetgever heeft vastgesteld dat alle grondrechten wél degelijk aan
gevangenen toekomen.
b. Wat bepaalt de Grondwet daaromtrent?
Artikel 15 lid 4 Gw creëert een beperkingsmogelijkheid voor gevangenen voor
zover deze zich niet met de vrijheidsontneming verdraagt (denk aan recht op
bewegingsvrijheid of het recht op een privéleven).
Aantekeningen werkgroep
Elementen van de rechtsstaat:
o Legaliteitsbeginsel
o Machtenscheiding
o Rechtsbescherming (controle op overheid door onafhankelijke rechten)
o Grondrechten
Sociale grondrechten zijn niet afdwingbaar bij de rechter, want er zit hier alleen een
inspanningsverplichting in, bij klassieke grondrechten wel.
In principe mogen alle grondrechten van gevangenen ingeperkt worden, maar dat
moet wel gerechtvaardigd worden.
OP HET TENTAMEN MOET JE EEN CASUS KUNNEN OPLOSSEN A.D.H.V. GRONDRECHTEN
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MikeR24. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen