Dit is een samenvatting van H9 'De tijd van de wereldoorlogen '. Het hoofdstuk uit het leerboek 'Geschiedeniswerkplaats' en de Geschiedenis samengevat bundel is er ook in verwerkt. Duidelijke samenvatting, met duidelijke verbanden, oorzaken, gevolgen en jaartallen.
9 De tijd van de wereldoorlogen
1900-1950
§9.1 De eerste wereldoorlog (1914-1918)
K.A: Het voeren van twee wereldoorlogen
K.A: Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de
betrokkenheid van de burgerbevolking bij de oorlogvoering.
De belangrijkste oorzaken van de wereldoorlog
1. Het groeiende nationalisme en militarisme.
2. Modern imperialisme; Weltpolitik van Duitsland.
3. Militaire bondgenootschappen; Frankrijk en Rusland & Duitsland en Oostenrijk.
De aanleiding
De echte aanleiding was de moord op de Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand op 28 juni in
1914. Oostenrijk verklaarde de oorlog aan Servië en steeds meer landen sloten zich aan een kant.
Kenmerken de WO 1
1. Massale legers met miljoenen soldaten
2. Industriele oorlog
3. Massavernietigingswapens; gifgas, tanks, vliegtuigen, kanonnen etc.
4. Duikbotenoorlog op zee
Verloop van de WO 1
- Aanval op Elzas-Lotharingen en in België en Frankrijk, beiden partijen werden teruggeslagen
- Ze groeven zich in in loopgraven.
- Rusland had inmiddels opgegeven en Duitsland had een voorjaarsoffensief, echter werden ze
helemaal teruggedrongen tot hun oude linies.
- Miljoenen doden en gewonden soldaten en burgers en dan voornamelijk in Europa.
- Wapenstilstand vanuit Duitsland op 11 november, omdat het leger niet meer wilde vechten door
de situatie bij de voorjaarsoffensief, de keizer vluchtte naar Nederland.
- Vrede van Versailles werd door Duitsland getekend;
• Elzas-Lotharingen werd teruggegeven aan Frankrijk
• Klein leger
• Schadevergoeding betalen
• Grondgebied afstaan wat later Polen werd
• Alle kolonies kwijtgeraakt
• Niet aansluiten bij de volkenbond
Verwoestingen en betrokkenheid van burgers
- De economie was alleen nog maar gericht op de oorlog; wapens maken en spullen voor het
leger.
- Massavernietigingswapens
- Bombardementen en aanslagen.
- Burgers in bezette gebieden werden dwangarbeiders.
- Propoganda en censuur
- Burgers sterven aan honger, doordat er te weinig wordt geproduceerd en er blokkades zijn op
de havens.
, §9.2 De economische wereldcrisis (1929 - 1939)
K.A: De crisis van het wereldkapitalisme
De directe oorzaak van de Grote Depressie
Dat was de beurskrach in Wall Street. Alles leek heel goed te gaan met de economie, het waren
de roaring twenties. Mensen werden heel optimistisch en begonnen te investeren in aandelen van
bedrijven. Om dit te kunnen betalen gingen mensen geld lenen; Buy now pay later. Maar toen in
1929 mensen beleggers begonnen te twijfelen, werden aandelen verkocht en daalden de koersen.
24 oktober 1929, ook wel zwarte donderdag genoemd.
Indirecte oorzaak van de Grote Depressie
De overproductie van goederen zorgde ervoor dat bedrijven met een overschot kwamen te zitten.
Mensen konden hun goederen niet meer kwijt, daalden de prijzen en gingen failliet.
Gevolgen van de Grote Depressie
- Bankencrisis
- Faillisementen
- Grote werkeloosheid
- De Amerikaanse vraag naar Europese producten neemt snel af
- Amerika stopt met leningen aan de Europese landen, voornamelijk Duitsland.
- De economische crisis slaat over naar de rest van de wereld
- Dalende koopkracht
- Overschotten
Crisisbestrijding
Hoover, de toenmalige president geloofde er heilig in dat de crisis vanzelf zou overgaan. Hij wilde
daarom ook niet investeren in bedrijven en was heel liberaal. Tot dat Roosevelt aan de macht
kwam en met de New deal ingreep in 1933. De overheid pompte geld in de economie om zo de
economie weer te stimuleren. Zo werd het van een vrijemarktkapitalisme een
geleidemarktkapitalisme. In het interbellum was de crisis nog niet helemaal over, de WO2 maakte
pas een eind aan de crisis.
§9.3 De totalitaire systemen
K.A Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/
nationaalsocialisme.
Het communisme in de Sovjet-Unie
Tijdens de oktoberrevolutie grepen de communisten (of de bolsjewieken genoemd) de macht in
1917 in Rusland. De communisme wilde de deelname van Rusland in WO1 zo snel mogelijk
beëindigen. Na Lenins machtsovername brak in Rusland een burgeroorlog uit, de communisten
wisten in 1922 hun vijanden te verslaan en vestigden een strak geleide eenpartijstaat. De Sovjet-
Unie. Lenin stierf in 1924 en Stalin kwam aan de macht, er heerste een industriële samenleving.
De koelakken (rijke boeren) werden geliquideerd omdat het communisme streefde naar gelijkheid
en dat alles in bezit was van de staat. In werkelijkheid werden dus zelfstandige boeren
uitgeschakeld. De collectivisatie zorgde voor opstanden, Stalin onderdrukte dat met geweld en
liet zelfs een hongersnood organiseren (De Holomodor).
Fascisme in Italië
De nationalisten en oud-strijders vinden elkaar in hun woede en teleurstelling over de Vrede van
Versailles, dat zij te weinig beloond werden. Hun leider Mussolini vormde in 1919 een fascistische
groep. Zij vochten met linkse arbeiders en bezette een paar steden. Ze hielden een mars op Rome
en dreigden met geweld als ze niet de regeringsmacht kregen. Mussolini werd tot regeringsleider
benoemd, el duce. Uiteindelijk werd hij een dictatuur.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ltvdm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
