Publiekrecht: regels tussen de overheid en de burger (verticale verhouding)
- Staatsrecht: geen formeel recht
- Strafrecht
- Bestuursrecht
Het Koninkrijk der Nederlanden
Het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden (eerste wet opgenomen in bundel II Kluwer
wettenbundel)
- Het Koninkrijk omvat de landen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Daarnaast 3
bijzondere, overzeese gemeenten te weten Saba, Sint-Eustatius en Bonaire
Wat is staatsrecht?
Het recht dat overheidsambten instelt, daaraan bevoegdheden toekent en hun onderlinge
verhouding regelt alsmede de verhouding tot de onderdanen.
Functies staatsrecht
- Constituerende functie: het richt overheidsambten op
- Attribuerende functie: bevoegdheden toekennen, wetten uitvoeren
- Regulerende functie: de onderlinge verhouding tussen organen regelen. Overheidsgezag ten
opzichte van de onderdanen ook.
Waar is het staatsrecht te vinden?
Rechtsbronnen:
1. Wetgeving
2. Jurisprudentie
3. Gewoonte bijna 80%
4. Verdragen
Waarom gezag?
Je wilt dat de overheid regelt dat we in vrede met elkaar kunnen leven en er fatsoenlijk onderwijs is,
goede zorg etc.
- Klassieke grondrechten: in vrede met elkaar kunnen leven
- Sociale grondrechten: overheid moet iets voor ons doen
Grondwet en constitutie
Dit zijn geen synoniemen. De grondwet is een geschreven constitutie. De constitutie omvat veel meer
dan de grondwet. De constitutie is staatsinrichting.
- (Openbaar) lichaam = de staat
- Skelet = de constitutie
- Ruggengraat = de grondwet (onderdeel van de constitutie, maar het hoeft niet (VK))
1
,Wat is een staat?
De drie G’s:
1. Gezag: dwingend gezag
- Interne soevereiniteit: binnen de staat is de overheid het grootste gezag
- Externe soevereiniteit: Nederland hoeft geen inmenging van andere staten in te
dulden. Andere landen kunnen zich niet bemoeien met Nederland.
2. Gemeenschap van mensen: volk, natie. Dit ben je als je een bepaalde geschiedenis met
elkaar deelt en een taal.
3. Grondgebied: afgegrensd grondgebied.
Hoe ontwerp je een staat?
1. Zorg voor de 3 G’s
2. Spreiden bevoegdheden over het grondgebied (staatsvorm)
3. Bepaal wie regeert en hoe op de keuzes invloed kan worden uitgeoefend (regeervorm)
4. Spreiden bevoegdheden over lichamen en organen (horizontaal en verticaal)
Ad 2 Staatsvormen
- Eenheidsstaat: Nederland. Alle gezag komt uit Den Haag.
- Federatie (bondsstaat): gezag komt van onderaf opborrelen. Deel van hun macht afgestaan
aan hogere orgaan.
- Statenbond: gezag komt van onderaf opborrelen. Gezag blijft bij de verschillende staten.
Rechtsstaat is geen staatsvorm, maar een gedachte. Dit gaat om de individuele bescherming van de
burger.
- Ook de overheid is gebonden aan regels
Eisen rechtsstaat:
1. Legaliteitseis
- De handelingen van de overheid is gebaseerd op de wet
- Art. 89 Gw en 16 Gw.
2. Overheidsmacht moet worden verspreid
- Trias politica
- Decentralisatie
3. Onafhankelijke en onpartijdige rechter
4. Eerbiediging van de grondrechten en algemene beginselen
Ad 3 Regeervorm
- Autoritair: bij landen waarbij het gezag in 1 handen ligt of enkelen
Bijv. dictatuur
- Democratisch
Presidentieel: strikt gescheiden machten en geen vertrouwensregel
Parlementair: regering en Staten-Generaal werken samen. Systeem van checks en
balances. Ze willen controle hebben op elkaar. Regering moet verantwoording
afleggen.
Ad 4 Spreiging bevoegdheden over lichamen en organen
1. Horizontaal Trias Politica
2. Verticaal Decentralisatie
Nederland is een constitutionele monarchie, een gedecentraliseerde eenheidsstaat met een
democratisch, parlementair regeerstelsel.
2
, Staatshoofd = koning (monarchie). In de grondwet is dit beschreven.
College 2
De uitvoerende macht wordt in Nederland uitgeoefend door het openbaar bestuur.
- Klassieke overheid
- Anderen, bijv. Saxion.
Bij de klassieke overheid horen de A-organen en de openbare lichamen waarbij de A-organen horen.
1. Waarom? Omdat ze een publiekrechtelijke juridische grondslag hebben
Openbaar bestuur 5 criteria:
1. Juridische grondslag
- Is de organisatie opgericht door de wetgever
- Is de organisatie opgericht door burgers (bijv. vereniging)
2. Financiering
- Door belastingbetaler betaald?
- Organisatie zelf zorgt voor eigen inkomsten
- Mix is mogelijk
3. Doelstelling
- Publieke doelstelling (algemeen belang)
- Mix is mogelijk
4. Verantwoording
- Verantwoording leggen aan politiek orgaan
- Intern verantwoording afleggen
- Mix is mogelijk
5. Bevoegdheden
- Publiek
- Privaat
- Mix
Hoe vaker de score ‘publiek’, hoe meer in de kern
De blauwe kern noemen we her openbaar bestuur in klassieke zin.
De groene cirkel is het openbaar bestuur in brede zin.
- Bij criterium 1 scoren ze privaat en niet publiek, verder voldoen ze wel aan de criteria
De binnenste groene kring noemen we de semipublieke sector.
- Zorginstellingen, B-organen en hogescholen en universiteiten
De buitenste groene kring noemen we het maatschappelijk middenveld
- Privaatrechtelijke organisaties die publieke taken verzorgen en zelfstandig gefinancierd zijn
- Publieke doelstelling
De buitenste gele ring noemen we de maatschappelijke omgeving van het openbaar bestuur
- Privaatrechtelijke organisaties met een ondergeschikt publiekrechtelijk doel
- Privatisering en afstoting van staatsbedrijven
- Vermindering publieke geldstroming
Allemaal een publieke doelstelling (deels)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cikolata. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.