Samenvatting Management van het Openbaar
Bestuur
College 1 Inleiding: publiek management
Rainey h2, h3
Dijstelbloem & Holtslag
Allison
College 2 Politiek, media en samenleving
Rainey h4, h5
Schillemans
Special De toeslagen affaire
Shelena Keulemans
College 3 Effectiviteit en efficiëntie: NPM
Rainey h6
Laegreid
Eterno & Silverman
Special NPM in de strafrechtspraak
Sophie Mommers
College 4 Publieke waarden en PSM
Rainey h9, h10
Perry & Wise
Bozeman & Su
Special Publieke waarden in de PI’s
Hester Paanakker
College 5 Netwerken, ketens en allianties
Klijn & Koppenjan
Van Steden et al
Special De jeugdzorgketen
Jan-Kees Helderman
College 6 Leiderschap en personeel/HRM
Rainey h7, h11
Bass
Special Competenties en creativiteit
Peter Kruyen
College 7 Technologie en organisatie
Rainey h8, h13 verandering
Dunleavy & Margetts
Terpstra & Salet
Special De abstracte politie
,Jan Terpstra
College 8 De coronacrisis en publiek
Christensen & Laegreid management
Thielsch et al
Putters
,College 1: Inleiding: publiek management: is het uniek
Rainey h2, h3
Dijstelbloem & Holtslag
Allison
Wat doen college 1
Waar gaat MOB over? Wat komt er aan de orde
o Thema’s per week
Wat maakt publiek management anders?
o Waar is de overheid voor?
o Verschillen privaat en publiek management
o Trends in het openbaar bestuur
Management van het Openbaar Bestuur
Management: besturen, beheren en beheersen
o Strategie (visie, doelen)
o Extern (omgeving; instituties, politiek, media, partners, burgers)
o Intern (bedrijfsvoering: PIOFACH)
Personeel, Informatie, Organisatie, Financiën, Automatisering, Communicatie en
Huis vestiging
Openbaar Bestuur
o In dit vak iets breder: publieke (soms semi-publieke) organisaties
Inleiding publiek management, zo kan dit vak ook heten
Centrale vraag
Hoe worden publieke organisaties gestuurd, beheerst en beheerd
o Welke spanningen komen hierbij kijken,
o Gegeven tegenstrijdige eisen en verwachtingen vanuit politiek, media, samenleving,
partnerorganisaties en betrokkenen in de organisaties zelf,
o Met wat voor gevolgen,
o En hoe wordt daar in de praktijk in die organisaties mee omgegaan
Thema’s per week
1. Wat is publiek management en waarom doet het ertoe
2. Politiek, media, samenleving (strategie/ extern)
3. Effectiviteit en efficiëntie; NPM (strategie/ intern)
4. Publieke waarden en PSM (intern/ extern)
5. Netwerken, ketens, allianties (extern)
6. Leiderschap en personeel/HRM (intern)
7. Technologie en organisatieverandering (strategie/ intern)
8. De coronacrisis en publiek management (intern/ extern/ strategie)
Is publiek management anders
Waar is de overheid voor?
Verschillen privaat en publiek management (literatuur)
Ontwikkelingen in het openbaar bestuur (literatuur)
, Waar is de overheid voor
Economisch: voor correctie op marktfalen
o De overheid is in staat om collectieve goederen te leveren en externaliteiten te
controleren en voor individuele onwetendheid/ competentie (mensen niet in staat juiste
keuzes maken)
o Collectieve goederen (publieke goederen, free-riders voorkomen)
Het zijn goederen die alleen door de overheid kunnen worden geleverd. Is een
goed waarbij het onmogelijk is om mensen die niet betalen van gebruik van het
goed uit te sluiten en waarbij consumptie door de een niet ten koste gaat van
consumptie door de anderen
Het zijn goederen waarvan iedereen meeprofiteert, zoals de politie, goede
wegen, verlichting, dijken, elektriciteit, etc.
Free-rider gedrag kan ontstaan: iedereen profiteert, maar niet iedereen
investeert
Collectieve actie problemen (free-rider) overheid kan dit oplossen door belasting
betalen of belonen en straffen, sommige profiteren van collectieve goederen,
dus in ruil voor belasting maken overheden collectieve diensten
o Externaliteiten:
De negatieve gevolgen van normale economische activiteiten, dit controleert de
overheid. Doordat de overheid als markmeester optreedt wordt dit opgelost.
Een externaliteit zijn niet gecompenseerde, door derden gemaakte kosten of
geleden schade als gevolg van een economische activiteit
Bijvoorbeeld gassen die vrijkomen door bedrijven bij de productie
Je kunt externaliteiten tegengaan (compenseren/oplossen) door
eigendomsrechten te verhandelen op de markt. Bijvoorbeeld emissierechten,
waar bedrijven betalen om te mogen vervuilen en dat geld wordt gebruikt om
lucht weer te zuiveren (eigendomsrechtentheorie, Coase)
Overheid is hierin marktmeester, want markt kan het zelf niet goed regelen
Sociologisch: voor ordeprobleem
o Geweldsmonopolie van de staat om orde te handhaven (politie bijvoorbeeld zorgt dat
dingen niet escaleert)
o Wegen van verschillende belangen (beschermen van minderheden)
Filosofisch: rechtvaardigheid (Democratie)
Conflictperspectief versus consensusperspectief
Van het kijken naar de overheid of die goed is
Conflict en consensus zijn verschillende manieren om te kijken of de overheid er is voor zijn
burgers, of zijn de burgers er voor zijn staat. Moeten burgers beschermd worden tegen de
overheid of moet de overheid beschermd worden tegen burgers. De overheid, of het collectieve
belang vertegenwoordigt, of wel meer is voor andere mensen (zoals de elite), dan is er meer een
conflictperspectief als ze andere groepen proberen te onderdrukken. Consensus ziet de overheid
als een goed
Praktisch belang, maar ook symbolisch, identitair en emotioneel belang!
Verschillen privaat en publiek management
Veel verschillende manieren om overeenkomsten en verschillen te categoriseren (Rainey h3):
dimensies waarlangs verschillen optreden:
Environmental factors (de omgeving, het veld)
Instituties/organisaties/partijen. Vaak is de productie bij publieke organisatie sterk
afhankelijk van andere. Publieke organisaties zijn vaak ook onder vergrootglas bij media en
