Sociologie
Les 1: de sociologische benadering
De sociologische verbeelding
Sociologische verbeelding = wijze van kijken naar wat met mensen in hun leven gebeurt
- Verklaringen
- Gebeurtenissen worden bekeken vanuit ruimer geheel
Onze biografie ondergaat een invloed van sociale relaties (= samenleving) waarvan we
deel uitmaken
Sociale relaties = historisch proces (gebeurtenissen in de 19 e en 20ste eeuw: industrialisatie en
verstedelijking)
Voorbeeld:
Kiezen voor hoger onderwijs
- Biografie:
verder studeren is de norm geworden in een gezin van herkomst
in een kapitalistische maatschappij is er grote vraag naar hooggeschoolde
werknemers
in een democratische samenleving moet iedereen toegang hebben tot onderwijs
- Sociale omgeving:
vraag bedrijven naar hooggeschoolde werknemers
belang van diploma
- Historische ontwikkeling
Resultaat van modernisatie, industrialisatie, democratisering, emancipatie…
Sociologische verbeelding = individuele gebeurtenissen plaatsen en verklaren vanuit het
geheel van sociale relaties die zelf een specifieke historische oorsprong hebben
,Een sociologisch probleem
Sociologisch probleem = de filosofie achter de wetenschap. We zouden iets willen weten of
verklaren maar er is geen voldoende kennis. Er is een vraag met betrekking tot de sociologie als
wetenschap een niet direct tot een maatschappelijke verbetering = probleem
Sociaal probleem = we merken iets op in de maatschappij die niet hoort (armoede etc.) en proberen
dit op te lossen
De sociologische bril
4 types van sociaal handelen volgens Weber:
1. Instrumenteel-rationeel handelen = handelen uit eigen belang om doel te bereiken
1. Waarde-rationeel handelen = waarde van ethische (wat goed en kwaad is), esthetische (wat
mooi is/kunstzinnig) of religieuze aard. Handeling is waardevol en niet het doel.
2. Affectief handelen = het handelen wordt gedreven door gevoelens
3. Traditioneel handelen = handelen naar gewoonte
4. Reflexief handelen = zie later
Aanverwante disciplines
Elke wetenschap probeert vanuit eigen invalshoek sociale werkelijkheid te verklaren, we noemen dit
de aspectualiteit van de wetenschap.
- Sociologie: richt zich op de interactieprocessen tussen individuen
Referentiekader: sociale omgeving
- Psychologie: richt zich op het individu
Referentiekader: interne functioneren, de psyche, mentale processen
- Sociale psychologie: bestudeert hoe individuen denken, voelen, zich gedragen in relatie tot
anderen en hoe de gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen beïnvloed worden
door anderen
- Culturele antropologie: zoekt nu meer naar verschillen en gelijkenissen tussen culturen
, - Sociobiologie: sociaal gedrag een biologische basis heeft en kan verklaard worden in termen
van biologische principes
De historische achtergrond van de sociologie
Sinds 150 jaar een zelfstandige wetenschappelijke discipline denken over de samenleving is al
eeuwenoud
Laat ontwikkelt doordat:
- Het een empirische wetenschap is (= gebaseerd op ervaring, waarneming en
proefondervindelijke uitkomsten)
- De samenleving onderging in die periode ingrijpende veranderingen die om aandacht
vroegen
Drie maatschappelijke evoluties lagen aan de basis van het ontstaan van de sociologie als
zelfstandige wetenschap:
1. Verlichting: rationalistisch = het individuele en sociale leven kan worden geïnterpreteerd op
basis van het denkvermogen en zonder verwijzing naar het bovennatuurlijke of de traditie
2. Industriële evolutie: overgang naar een samenleving met meer sociale differentiatie
3. Franse revolutie: burgers krijgen rechten
Grondleggers van de sociologie
Auguste Comte (1789 – 1857)
- Hij maakte een synthese van het ‘nieuwe’ denken over de samenleving
- Hij bakende het terrein van de sociologie af
sociale statica = bestudeert de aspecten van een samenleving die samenleven
mogelijk maakt
sociale dynamica = bestudeert de evolutie van samenlevingen, de
ontwikkelingsstadia
- Hij wordt ook wel de “vader” van de sociologie genoemd
- Hij zijn belangrijkste boek is: Cours de philosophie positive
, - Hij stelt dat de sociologie zich als positieve wetenschap moet bezighouden met het
observeren, analyseren en vergelijken van sociale fenomenen en het ontdekken van wetten
die de relaties tussen de fenomenen bepalen
- Hij is de grondlegger van het Positivisme (zie thema 2)
Karl Marx (1818 – 1883)
- Hij bracht wetenschappelijke analyse van structuur van het kapitalisme
- Hij stelde dat de structuur van het kapitalisme leidt tot armoede en werkloosheid
(sociologische studie van sociale problemen)
- Hij stelde ook dat de ontwikkeling van het kapitalisme leidt tot sociale revolutie
- Hij leverde ook een bijdrage tot de ontwikkeling van het begrip ‘sociale klasse’
Emile Durkheim (1857 – 1917)
- Hij stelt dat sociale feiten producten zijn die groeien uit het georganiseerde sociale leven,
zoals structuren, instituties, cultuur (patroon van groepsgedrag)
Sociale feiten: dwingend en extern aan het individu
Extern = niet aangeboren
Materieel (architectuur, organisatievormen) en immateriële
(persoonlijkheidskenmerken) sociale feiten
- Hij is de grondlegger van het structuralisme binnen de sociologie
Max Weber (1864 – 1920)
- Hij is de grondlegger van
de sociale actierichting (inhoudelijke richting)
de “verstehende” methode (methodologische richting) binnen de sociologie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zoeverbeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,69. Je zit daarna nergens aan vast.