Deze samenvatting bevat een verkorte uitleg van alle stof die behandeld is in jaar 2 bij het vak Handhaving. Ook de benodigde wetsartikelen zijn erin uitgewerkt, voor de jurisprudentie verwijs ik naar mijn jurisprudentie samenvatting Handhaving. Deze is ook opgenomen in mijn bundel voor het vak Han...
Wijziging vorm onderwijs: alles online. Link staat op BS voor Teams.
Wijziging weekprogramma: in het Introductiewebcollege van Handhaving wordt een ander
programma aangehouden, maar dit is het definitieve programma (vanwege corona):
Week 1: Introductie handhaving en toezicht
Week 2: Toezicht
Week 3: Handhaving
Week 4: Handhaving in de Participatiewet
Week 5: Handhaving in Amsterdam: de omgekeerde toets
Week 6: Handhaving in de Socialezekerheidswetten, de AOW en de Leerplichtwet
Introductiewebcollege Handhaving
Definitie handhaving: met handhaving wordt gedoeld op de activiteiten van de overheid om naleving
van regels te bewerkstelligen of af te dwingen.
Afbakening: wij gaan ons richten op bestuursrechtelijke handhaving. Dus de handhaving die wordt
uitgevoerd door bestuursorganen.
Werkwijze van de werkcolleges:
- Leerdoelen en wetsartikelen lezen
- Opdrachten studiehandleiding schriftelijk voorbereiden!
- Opdrachten worden in de klas gepresenteerd door de studenten
- Iedere week opdrachten in een actieve werkvorm in de les
- Individueel of als groepsopdracht
Tentameninformatie:
Het is een schriftelijke toets. De onderwerpen van de weken zijn evenredig verdeeld over het
tentamen. Het zijn open vragen, met zowel casus als kennis- en inzichtvragen. Het is een gesloten
boek toets, dus alleen je wettenbundels!
Handhaving en toezicht: Introductiewebcollege 2:
Definitie handhaving: de mogelijkheden die een bestuursorgaan heeft om naleving van wetten
en regels te bewerkstelligen of af te dwingen.
Definitie toezicht: met daartoe bevoegde personen (toezichthouders) controleert het
bestuursorgaan of de wetten en regels in zijn werkgebied worden nageleefd.
,Deze eerste twee stappen vallen onder toezicht, de derde stap valt (zoals de naam al weggeeft)
onder handhaving.
Richting van handhaving (welk gedrag willen we handhaven?):
1. Gedrag dat we niet willen verbieden, maar wel willen regelen.
2. Gedrag dat we streng verbieden (dit behandelen we niet, valt onder strafrecht)
Bestuursrechtelijke handhaving: toezicht en handhaving in het bestuursrecht zijn gericht op
de naleving van wetten en regels die de samenleving ordenen in het kader van het algemeen belang.
Bijzonder opsporingsambtenaren voeren deze handhaving uit (BOA’s).
Plaats van handhaving in het bestuursrecht:
De Awb regels organisatie, bevoegdheden, normering(Abbb’s) , handhaving en rechtsbescherming.
Binnen de Awb is hoofdstuk 5 vooral gericht op handhaving.
Legaliteitsbeginsel in de Awb
artikel 5:4 Awb:
Lid 1: ‘De bevoegdheid tot het opleggen van een bestuursrechtelijke sanctie bestaat slechts voor
zover zij bij of krachtens de wet is verleend’
Lid 2: ‘Een bestuursrechtelijke sanctie wordt slechts opgelegd indien de overtreding en de sanctie bij
of krachtens een aan de gedraging voorafgaand wettelijk voorschrift zijn omschreven.’
Dit artikel (5:4 Awb) stelt dus voorwaarden voor handhaving binnen het bestuursrecht, op grond van
het legaliteitsbeginsel. Het legaliteitsbeginsel binnen het bestuursrecht is dus geregeld in artikel
5:4 Awb.
In de wet moet dus vastgesteld staan:
- Wat wordt van jou verwacht (als burger of als overheidsinstantie)
- Wanneer is er sprake van een overtreding
- Wat is de sanctie op zo’n overtreding
Dit is ter bescherming van willekeur van de overheid en beschermd burgers dus hiervoor. Je bent dus
pas strafbaar of kan een bestuursrechtelijke sanctie opgelegd krijgen als in de wet is opgenomen.
Beginselplicht Handhaving
Moet het bestuursorgaan handhaven? Het is namelijk ook zo dat het bestuursorgaan nergens
verplicht moet handhaven.. toch? Uitspraak Raad van State (2014): Beginselplicht. Een
bestuursorgaan MOET handhavend optreden, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden.
Voorbeelden van deze bijzondere omstandigheden zijn:
- Uitzicht op legalisatie van handelen (nu strafbaar, straks niet meer)
- Handhaven is niet evenredig met de belangen die dit dient: dus als je de belangen die je met
handhaven beschermd niet echt kan beschermen of zelfs schaad door te handhaven, is dit
niet gewenst en kan er een uitzondering gemaakt worden om niet te hoeven handhaven als
bestuursorgaan.
Bestuursrechtelijke handhaving bestaat uit de volgende mogelijkheden:
1. Bestuursrechtelijke sancties;
2. Strafrechtelijke sancties;
2
, 3. Privaatrechtelijke sancties;
Bij bestuursrechtelijke en strafrechtelijke sancties moet wel rekening worden gehouden met het Una
Via-beginsel (art. 5:44 Awb). Dit houdt in dat er één weg (una via) is die je bewandeld, niet twee. Dus
óf bestuursrechtelijke sanctie, óf strafrechtelijke. Niet beide.
Bij privaatrechtelijke en strafrechtelijke sancties moet rekening worden gehouden met de ‘ne bis in
idem’- regel (art. 5:43 Awb): net als in het strafrecht is het niet mogelijk om iemand twee of
meerdere keren te vervolgen voor hetzelfde feit.
In dit vak houden we het vooral bij bestuursrechtelijke sancties binnen de bestuursrechtelijke
handhaving. De strafrechtelijke sancties komen aan bod binnen het strafrecht.
Bestuursrechtelijke sancties
1. Last onder dwangsom (art. 5:21 Awb)
2. Last onder bestuursdwang (art. 5:31d Awb)
3. Intrekking beschikking
4. Bestuurlijke boete (art. 5:40 Awb)
1 tot 3 zijn herstelsancties: gericht op het herstel van de situatie zoals deze vooraf was (als de norm
netjes was nageleefd)
4 is een bestraffende sanctie: punitatieve sancties: gericht op straffen van de overtreder/ puur leed
toevoegen.
Gedoogbeleid in NL
Definitie gedogen: ‘het niet optreden tegen een overtreding van wet- of regelgeving door het
daartoe bevoegde bestuur sorgaan’.
Dit betekent dat het legaliteitsbeginsel nog steeds zegt dat de handeling niet mag, maar er zijn
omstandigheden waardoor het bestuursorgaan niet over gaat tot handhaven. In NL noemen wij dit
gedogen. Dit mag in NL volgens de uitspraak van de RvS (afdeling bestuursrechtspraak) uit 2014 (zie
beginselplicht) onder 2.2. Wanneer niet handhaven beter is voor onze samenleving dan het wel
handhaven is dit toegestaan. Voorbeeld hiervan: ons drugsbeleid.
Dus voorwaarden gedogen:
- Bijzondere omstandigheden
- Legalisatie uitzicht op
- Zodanig evenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen (niet handhaven is
beter voor de samenleving dan wel handhaven)
Wettelijk kader Handhaving en Toezicht
Artikel 6 EVRM gaat over een ‘criminal charge’, in NL vertaald naar ‘overtreding’. Een bestuurlijke
boete valt hier dus ook onder. Artikel 6 EVRM is dus ook van toepassing op bestuursrechtelijke
sancties zoals bestuurlijke boete. Alle rechtsbescherming die in artikel 6 EVRM is opgenomen is dus
ook van toepassing op personen die een bestuurlijke boete opgelegd krijgen. Dit is in het voordeel
van deze persoon.
Artikel 10 en 12 van de Grondwet zijn ook belangrijk binnen Handhaving en Toezicht.
Artikel 10 is privacy wetgeving: de overheid mag niet zomaar jouw leven binnendringen.
3
, Artikel 12 geeft recht op huisvrede: iemand mag niet zomaar jouw huis binnen komen. (nee artikel 12
procedure is toch dat je alsnog vervolging wilt instellen, als een bestuursorgaan of de overheid
besluit niet te gaan vervolgen? (voorbeeld van Geert Wilders)
Andere bijzondere bestuurswetten zijn ook belangrijk als bron van wettelijk kader voor dit vak. Denk
hierbij aan bijv. WIA, WW, Milieuwet etc.
Lokale wetgeving: APV’s , verordeningen rondom sociale wetgeving ook vanuit gemeenteraad
geregeld.
Literatuur week 1
Handhaving voor en door gemeenten, VNG oktober 2019
Lezen: 1.1.1 t/m 1.2.4 (pagina 11 t/m 22)
Handhaving is, zoals gezegd, elke (re)actie die erop gericht is de naleving van het bij of krachtens
wet- en regelgeving geldende recht te bevorderen en te bewerkstelligen, zo nodig door het
handhaving is meer dan het opleggen van sancties 12 Vereniging van Nederlandse Gemeenten
opleggen van sancties. Handhaving vindt plaats door het houden van toezicht en door opsporing
Toezichthouden betekent: verifiëren of aan de geldende wet- en regelgeving wordt voldaan. Daar
waar overtredingen worden geconstateerd kunnen diverse instrumenten worden ingezet. Dit kan op
verschillende manieren. Als sprake is van een strafbaar feit – in de zin van het Wetboek van
strafrecht of in de zin van de Wet op de Economische Delicten – en er wordt onderzoek gedaan met
het oog op het vervolgen van de overtreder(s), dan wordt gesproken van opsporing. Als sprake is van
een overtreding die (mogelijk) vanuit het bestuursrecht zal worden gesanctioneerd, dan is (nog
steeds) sprake van toezicht. Opsporing vindt uiteindelijk plaats onder leiding van de OvJ. Toezicht
vindt plaats onder verantwoordelijkheid van de toezichthouder. Toezicht en opsporing kunnen
gelijktijdig plaatsvinden. Echter, indien het gaat om bestraffende sancties (lees: bestuurlijke boeten
alsmede alle sancties van het strafrecht) is voorzichtigheid geboden. Uit het ‘ne bis in idem’-beginsel
volgt dat moet worden voorkomen dat iemand tweemaal wordt bestraft voor één feit.
Waarom is handhaving noodzakelijk? Handhaving gebaseerd op doordacht handhavingsbeleid is
noodzakelijk om: 1 de naleving van democratisch vastgestelde regels te bewerkstelligen en te
bevorderen; 2 beoogde beleidsdoelstellingen te behalen; handhaven is prioriteren
handhavingsopgave bepaalt handhavingscapaciteit Vereniging van Nederlandse Gemeenten 13 3
rechtszekerheid en gelijke behandeling van burgers te waarborgen; 4 geloofwaardigheid,
betrouwbaarheid en integriteit van bestuurders te bevorderen; 5 normvervaging tegen te gaan; 6
civiele claims van burgers wegens inadequate handhaving en onverzekerbare risico’s tegen te gaan
Verder is het voor een goede uitvoering van het toezicht en de handhaving belangrijk dat het delen
van informatie op efficiënte wijze plaatsvindt. Hiertoe regelt dit wijzigingsbesluit de aansluiting op
Inspectieview Milieu (een beveiligd digitaal systeem voor informatie-uitwisseling) waarbij een aantal
instanties die vallen onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat
(zoals de Inspectie Leefomgeving en Transport), de Minister van Veiligheid en Justitie en de
omgevingsdiensten onderling gegevens met elkaar uitwisselen. Door het wettelijk vastleggen van het
basistakenpakket, de procescriteria en het verplicht aansluiten op Inspectieview Milieu ontstaat er
een uniform en beter functionerend VTH-stelsel waarvoor gemeenten, provincies en het Rijk
gezamenlijk verantwoordelijk zijn.
Deze samenwerking is gericht op de modernisering van het stelsel van vergunningverlening, toezicht
en handhaving (VTH). De wet VTH is op 14 april 2016 in werking getreden. De wet is een invulling van
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauranoot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.
