Gebruik deze beknopte samenvatting van de reader samen met de begrippenlijst die ik aan bied op mijn Stuvia account. Zo heb je een duidelijk overzicht van alle belangrijke punten uit de reader.
Deel 1, hoofdstuk 1:
Ongeveer 4% van de kinderen op school hebben dyslexie. Een goede lees-en spelling
instructie en adequaat begeleiden zijn belangrijk.
Als leerlingen problemen hebben op het gebied van lezen en spellen dan kunnen we dit pas
echt goed zien in groep 3, omdat daar wordt begonnen met het formele lees – en
schrijfonderwijs. Toch kun je in groep 1 en 2 wel signalen opvangen die kunnen wijzen naar
een achterstand op het gebied van lezen en spellen, zoals:
Dyslexie komt
Moeite met uitspraak van klanken, moeite met het maken van zinnen en een kleine
woordenschat
Moeite met hakken, plakken en foneemmanupulatie
Moeite met het onthouden van letter-klankoppeling (letterkennis)
Moeite met het snel benoemen van letters, kleuren en afbeeldingen
(benoemsnelheid)
Leerling vind het moeilijk om onzin woorden correct na te zeggen (non woord
repetitie)
De kinderen vertonen de volgende kenmerken:
Niet begrijpen van complexe vragen terwijl ze het antwoord wel weten
Moeite met het onthouden van namen
Moeite met het onthouden van dagen van de week
Problemen met ordenen van objecten
Niet op het woord kunnen komen
In groep 3 herken je deze kinderen omdat zij vaak spellend of radend lezen.
In groep 4 zijn de signalen het snelst te herkennen als je een leerlingen een spontane
schrijfopdracht geeft. Omdat oorzak van spellingsproblemen veelal ligt in een beperkte
kennis van spellingsregels of onvoldoende inslijping van bepaalde schrijfwijzen. Naarmate de
kinderen ouder worden zullen zij vooral problemen krijgen doordat er niet genoeg
spellingskennis is geautomatiseerd.
Symptonen van automatiseringsproblemen zijn:
Woorden traag, spellend of radend schrijven
Woord verkeerd lezen
Lezen van teksten gebeurd niet vloeiend
Hekel hebben aan hardop lezen
Woorden worden fout of traag gespeld
Kennis van spellingregels en patronen worden niet goed toegepawst
Schrijfactviteiten worden moeizaam uitgevoerd
Spellingsregels worden niet toegepast
Fouten worden niet gecorrigeerd
Geen inzicht in de opbouw van een spellingssysteem
Dyslexie is een ernstige lees en spellingsachterstand, die blijkt uit onvolledige en / of
moeizame automatisering. Dyslexie is een leerstoornis met een neurologische basis, waarbij
de kern van het probeem ligt in het niet vlot kunnen lezen en spellen van woorden. De
snelheid in decoderen is slecht.
,De hardnekkigheid van de leesproblemen is een belangrijke aanwijzing voor dyslexie. Dit is
pas aan te tonen als de leesproblemen zijn gesignaleerd en aangepakt met behulp van het
onderwijsprotocol leesproblemen en dyslexie. Wordt hiermee geen vooruitgang geboekt, dan
noemt men dit didactische resistentie. Van didactische resistentie is sprake als er
systematisch een half jaar lang, tenminste driemaal per week twintig minuten, extra instructie
is gegeven voor het technisch leren lezen door een leerkracht of remedial teacher. Dyslexie
heb je voor het leven en wordt vastgesteld door psychologen en orthopedagogen.
Oorzaak dyslexie
De lees en spellingsproblemen zijn het gevolg van een onvolledige en/of moeizame
automatisering van het leer-/spellingsproces. De kinderen vinden het moeilijk om vlot
klanken te herkennen en schrift om te zetten in de klanken. Dyslexie kan erfelijk zijn.
Problemen en gevolgen dyslexie
Begrijpend lezen en schrijven: laag tempo, veel fouten, lezen kost moeite waardoor
de kinderen gedemotiveerd raken, leeswoordenschat blijft achter en moeite met
schrijven.
Sociaal-emotioneel ontwikkeling: frustratie, gedragsproblemen of emotionele
problemen en het gevoel van eigenwaarde wordt verminderd.
Misvatting over dyslexie omdat ze nooit wetenschappelijk zijn aangetoond:
Kinderen met dyslexie zijn beelddenkers kind ordent zijn wereld in niet-talige
middelen (niet bewezen). Bij de begeleiding wordt er gebruik gemaakt van
compenseren ipv het verbeteren van het probleem.
Afwijkende oogbewegingen woordblindheid (niet bewezen). Dit is wel een gevolg
van dyslexie, maar niet de oorzaak.
Sensomotorische trainingen bepaalde hersengebieden werken niet goed samen
(niet bewezen).
Brein stimulerende methodieken: de effectiviteit van oefeningen op specifieke
hersengevoeden is niet aangetoond.
Schrijven in spiegelbeeld: ‘als je schrijft in spiegelbeeld, heb je dyslexie’ nooit
wetenschappelijk bewezen.
Medicijnen en voedingssupplementen: (niet bewezen).
Deel 2, hoofdstuk 2:
Om na te gaan welke stappen een school zou moeten zetten bij leerlingen met dyslexie, zijn
er twee continuüm van zorg uitgewerkt, namelijk: continuüm van zorg en het
onderwijscontinuüm. Zo’n continuüm is de rode draad voor de Protocollen Leesproblemen en
Dyslexie. In een continuüm wordt er uitgegaan van zorgniveaus waarop het onderwijs en de
begeleiding aan kinderen met dyslexie zou moeten worden vormgegeven. Per zorgniveau
worden er verschillende stappen gezet. Aan de hand hiervan kan je per stap naggaan in
hoeverre een school haar rol juist heeft vervuld.
In onderstaand kader zijn het continuüm van zorg en het onderwijscontinuüm aan elkaar
gekoppeld. Zowel lezen als spellen komen in het overzicht terug.
, Zorgniveau Onderwijs Continuüm van de Wie? Hulp
Continuüm zorg
Niveau 1 Basis Goed lees en Groep Goed lees en
arrangement spellingsonderwijs in leerkacht spellingsonderwijs met
klassenverband aandacht voor de
verschillende
leerbehoeften
Niveau 2 Intensief Extra zorg in de Groep Intensivering van lees
arrangement groepssituatie door leerkracht en/of spellingonderwijs
uitbreiding van de door uitbreiding van tijd
instructie en oefentijd
Niveau 3 Zeer Specifieke Groeps Verdere intensivering
intensief interventies Leerkracht van het onderwijs door
arrang. ondersteund en/of en inzet van specifieke
uitysteem Lees interventies
gevoerd oor Specialist
zorgspecialist in de
school
Niveau 4 Zeer Diagnostiek en Externe Externe behandeling
intensief behandeling in zorg behandelaar
arrang. + instituut
zorg
Voorwaarden voor het geven van goed lees en spellingsonderwijs zijn per niveau:
Niveau 1
1. Kwaliteit en instructie gedrag en klassenmanagement
2. Juist gebruik van effectieve methodes voor lezen en spellen
3. Gebruik leerlingvolgssysteem
Niveau 2 (leerlingen op D en E niveau, 25% van de zwakste lezers en spellers)
4. Vaststellen van potentiele uitvallers en aanpak binnen de klas
Niveau 3 (leerlingen die scoren op E niveau 10% zwakste lezers en spellers)
5. Vaststellen leerlingen met ernstige lees en/of spellingsproblemen en instructie
individueel of in kleine groepjes
6. Vaststellen van achterstanden en hardnekkigheid: vermoeden dyslexie
Niveau 4 (goed afstemmen tussen het onderwijs en de gezondheidszorg)
7. Vaststellen van dyslexie (psychodiagnostisch onderzoek)
8. Gespecialiseerde dyslexie behandeling
Het uiteindelijke doel van lees- en spellingsonderwijs is functionele geletterdheid. Om dit te
behalen zijn er kerndoelen opgesteld en tussendoelen met referentie niveau. Zo weet je op
welk moment wat een leerling moet kunnen en kunnen. Een goede methode is afgestemd op
de doelen die je moet behalen.
Voordelen methode:
Tijdbesparend
Doorgaande leerlijn en afstemming tussen jaargroepen
Afstemming tussen leerkrachten van een groep (duo werkers in een groep kunnen
makkelijk zien waar hun collega is gebleven)
Handvatten voor differentiatie en organisatie modellen
Systematische opbouw in moeilijkheidsgraad
Didactische richtlijnene voor de begeleiding van leerlingen met problemen
Voldoende tijd in roosteren (een methode dwingt een leerkacht moet de tijd aan
spelling en lezen te besteden)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Evapabo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
