Samenvatting
samenvatting biologie voor jou DNA thema 4 vwo5
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
samenvatting biologie voor jou DNA thema 4 vwo5
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
BiologieSamenvatting DNA:
Paragraaf 1:
DNA in celkern, men heeft 46 chromosomen
DNA levert de instructies waarmee ribosomen eiwitten maken.
De bouw van een eiwit bepaald de functie (bv oogkleur)
Genoom: geheel aan erfelijke informatie
Eukaryoten: bv kernDNA, mitochondrienDNA, chloroplastenDNA)
Mitochondriën en chloroplasten bezitten hun eigen DNA en functioneren onafhankelijk vd rest vd cel.
Prokaryoten: DNA dat los in het cytoplasma voorkomt, sommige prokaryoten hebben plasmide: korte
stukjes circulair DNA
Gen: stukje DNA wat info bevat voor een eigenschap
DNA bouw:
Bestaat uit twee aan elkaar gekoppelde nucleotideketens:
Bevat:
- Desoxyribose (suiker, monosarcharide)
- Fosfaatgroep (verbonden aan 5de c-atoom)
- Stikstofbase (adenine, thymine, cyotosine, guanine (Binas 71A) (gebonden aan 1ste c-atoom)
Nucleotide koppeling door fosfaat groep
(fosfaatgroep) 5’ fosfaat-monosarcharide v stikstofbase 3’ (OH)
5’ want fosfaatgroep zit aan 5de c-atoom
3’ fosfaatgroep van aankoppelede nucleotide koppelt aan 3 de c-atoom
Binas 71C
DNA LEES JE AF VAN 3’ NAAR 5’
Basenparing:
Stikstofbasen steken uit en koppelen met waterstofbruggen
A-T (2 waterstofbruggen)
C-G (3 waterstofbruggen)
Nucleotideketens zijn dus complmentair en lopen in tegengestelde richting (5’ -> 3’ en andrsom)
Dubbelstrengs DNA neemt een helixstructuur aan
Eukaryoten:
DNA is verdeeld over chromosomen
- Chromosmen
- Dikke draad
- Spiraal van nucleosomen (spiralisering)
- DNA om histonen (kralenketing): nucleosomen
- Dubbelstrengs gespiraald DNA
Histonen: eiwitten waarom DNA oprolt
Nucleosoom: bundel van 8 histonen
DNA-sequentie: volgorde van nucleotide
,Niet-coderend DNA (junkDNA): codeert niet voor eiwitten, maar soms wel voor andere moleculen
met functie. Deel van Niet-coderend DNA is repetitief DNA (herhaling van nucleotudesequenties)
Paragraaf 2:
DNA-replicatie: DNA wordt gekopieerd, gebeurt tijdens S-fase vd celcyclus
In kernplasma bouwstenen (stikstofbasen) voor replicatie:
- dATP
- dTTP
- dGTP
- dCTP
alle: desoxyribose + A,T,G,C + 3 fosfaatgroepen
binding fosfaat groepen bevatten veel energie
dATP +H2O dAMP + P2 + energie
Als een dTTP-molecuul (thymidinetrifosfaat) bij de DNA-replicatie wordt ingebouwd, worden van dit
molecuul twee fosfaatgroepen afgesplitst. Hierdoor ontstaat het nucleotide dTMP
(thymidinemonofosfaat).
DNA-replicatie:
- Replicatiestartpunt, bevindt zich bij veel A-T bindingen want daar heb je maar 2
waterstofbruggen. (zijn meerdere punten per DNA-molecuul)
- Helicase breekt waterstofbruggen, helix verdwijnt
- Single-stand binding proteins zorgen ervoor dat er geen nieuwe waterstof bruggen worden
gevormd
- Primer wordt geplaats, stukje RNA gemaakt door primase.
- DNA-polymerase plaats stikstofbasen, nieuwe streng gesynthetiseerd van 5’ -> 3’. Energie
door verbreking van fosfaatgroepen wordt gebruikt.
Leidende streng: streng die DNA-polymerase gewoon kan volgen
Volgende streng: DNA-polymerase moet achterwaarts kleine stukjes (ozaki-fragmenten)
plaatsen, daarom meerdere primers. Exonuclease vervangen primers. DNA-ligase koppelt
ozaki-fragmenten aan elkaar.
- Gevormde DNA neemt helixstructuur aan.
- Chromosoom bestaat nu uit twee chromatiden. Bij mitose worden de
waterstofbruggen bij het centromeer verbroken en krijg je twee lossen chromosomen in een
dochtercel.
, Bij elke celdeling raken we DNA kwijt, want RNA-primer wordt helemaal aan t eind van de streng
verwijderd omdat er geen 3’ uiteinde beschikbaar is waar DNA aan zou kunnen koppelen als de RNA-
primer zou worden vervangen.
Voorkomen van beschadiding van genen in het DNA:
Telomeer: uiteinde van een DNA streng waar niet-coderend DNA op staat en het dus niet er is als
daar bij elke replicatie een stukje van verdwijnt. Bij mensen bestaat het uit repetitief-DNA.
Apoptose (geprogrammeerde celdood): in een bevruchte eicel is het telomeer 20 000 basenparen
lang. Na je geboorte na 50 celdelingen is er nog 1/5 van het telomeer over en kan de cel zich niet
meer delen. Om dit te bereiken word je niet oud genoeg.
Prokaryoten hebben circulair DNA en hebben dus geen last van het korter worden van DNA.
Bij geslachtscellen heb je een herstel constructie voor het korter worden:
Telomerase koppelt een extra template aan het originele DNA streng. Dit functioneerd als soort
primer waardoor het laatste stukje DNA aangevuld kan worden.
PCR: techniek om een specifiek gedeelte van DNA te kopiëren.
1. Denutratie: dubbel strengs DNA splits door verhitting tot 95 graden.
2. Afkoelen tot 55/60 graden, daarna worden in een laboratorium gemaakte primers op het
enkel strengs DNA gezet.
3. Verhitten tot 72 graden, nu kan DNA-polymerase (enzym afkomstig uit een bacterie die in
een heel warm milieu leeft, want onze enzymen werken op 37 graden) nucleotide plakken
aan de primer. Zo ontstaat weer dubbelstrengs DNA
4. Dit wordt heel vaak herhaald zodat er genoeg kopien van een stukje DNA ontstaat om
onderzoek mee te doen.
Sequensen: bepalen van de nucleotide volgorde door speciale PCR gevolg door gelelektrofose.
Alleen de leidende strengs worden hiervoor gebruikt.
Speciale PCR-reactie:
Didesoxynucleotide zijn nodig (ddA, ddT, ddC, ddG). Lijken op normale moleculen maar bevatten
geen -OH, hierdoor stopt de DNA-replicatie na plaasting van een van deze moleculen. Ook is aan deze
een fluoricerende stof gebonden.
Sequensen:
1. Doe in reageerbuis: ddA, leidende streng, DNA-polymerase, DNA-nucleotide en primers. De
reageerbuis plaats je in PCR-machine. Bij DNA-synthese worden alle mogelijke lengtes DNA-
fragmenten gevormd (door soms na korte tijd ddA te koppelen en soms na langere tijd). Dit
procer doe je ook met ddT, ddC en ddG.
2. Gelelektrofese: onder invloed van elektrische spanningen worden de verschillende
fragmenten gesorteerd op lengte. De gel bestaat uit een netwerk van weefsels die een zeef
vormen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pemhillen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen