Samenvatting
Samenvatting VWO 5 Nectar Biologie Hoofdstuk 10 en hoofdstuk 11
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting voor VWO 5 Nectar Biologie Hoofdstuk 10 en hoofdstuk 11
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Uittreksel Bio H10 en H1110.1 Het interne milieu
Termen:
Regelkring: kring die ervoor zorgt dat bepaalde waardes niet afwijken van de norm
Receptor: meter die de bepaalde waarde van iets vastlegt
Effector: probeert de waarde die de receptor gemeten heeft naar de ingestelde norm te
brengen door signalen naar het lichaam stuurt
Regelcentrum: daar komt de informatie uit de receptor binnen, en stuurt signalen naar de
effector om de afwijking terug naar de norm te krijgen
(Negatieve) terugkoppeling: een afwijking van de norm veroorzaakt een proces dat invloed
heeft op die afwijking (terugkoppeling). Een negatieve terugkoppeling zorgt ervoor dat de
afwijking wordt tegengegaan.
Vitale organen: hart, longen, lever, hersenen
Homeostase: het vermogen om de omstandigheden in het lichaam, het interne milieu, voor
de cellen redelijk constant te houden
Hypothalamus: 'meet' of er voldoende van een bepaald hormoon in het bloed aanwezig is.
Wanneer het lichaam meer of minder van een bepaald hormoon nodig heeft, geeft de
hypothalamus de hypofyse een seintje.
Interne milieu: ruimten in het lichaam die niet op de buitenwereld zijn aangesloten, bloed,
weefsel ect.
Schiltemperatuur:temperatuur van de huid. Verschilt door omgeving
Kerntemperatuur: temperatuur in je lichaam. Verandert niet of nauwelijks, schommelt rond
37 graden C.
Leerdoelen:
● Hoe werkt een regelkring?
Een regelkring heeft een ingestelde norm. Dit is de waarde wat het lichaam wil hebben voor
het optimale functioneren. De receptor meet hoe hoog die waarde in het lichaam is en stuurt
dit naar het regelcentrum. Die vergelijkt dit met de ingestelde norm. Als het afwijkt van de
norm stuur het regelcentrum een seintje naar de effector, die vervolgens signalen afgeeft
zodat de waarde dichterbij de norm komt. Dit heet negatieve terugkoppeling
10.4 De nieren
Termen:
Dialyse: zuiveren van het bloed
Nierschors: schors van de nier. Hier ligt het bovenste van een nefron, tot Lus van Henle en
verzamelbuisje
Niermerg: merg van de nier. Hier ligt de Lus van Henle en het verzamelbuisje
Nierbekken: hier komt de urine in en stroomt het door naar de urineleider
Nefron: hier worden de afvalstoffen uit het bloed gehaald, waardoor urine ontstaat. Bestaat
uit:
Kapsel van Bowman: hierin ligt de Glomerulus
Glomerulus: netwerk van haarvaten
Nierbuisje: bestaat uit eerste en tweede gekronkelde buisje en de Lus van Henle
Verzamelbuisje: waar het uiteindelijke voorurine uitkomt
Ultrafiltratie: de filtratie in het kapsel van Bowman
, Voorurine: het filtraat uit het Kapsel van Bowman
Terugresorptie: heropnemen van stoffen
Leerdoelen:
● Hoe is een nier opgebouwd?
De nieren liggen onder het middenrif achter de buikholte. Een nier bestaat uit nierschors,
niermerg en nierbekken. De door de nier gevormde urine komt in het nierbekken terecht en
gaat via een urineleider naar de blaas. In een nier liggen veel nefronen, de functie eenheden
van de nier. Strak daar tegenaan lopen de aan- en afvoerende bloedvaten. Het
aanvoerende slagadertje van het nefron gaat in het Kapsel van Bowman over naar een
netwerk van haarvaten, de glomerulus, en verlaat het als afvoerend slagadertje. Aan de
onderkant van het Kapsel van Bowman komt het filtraat, wat nu het voorurine heet, in het
eerste gekronkelde nierbuisje, dan in de Lus van Henle en daarna in het tweede
gekronkelde nierbuisje. Daarna in het verzamelbuisje en vervolgens via de nierbekken in de
urineleider.
● Hoe werkt ultrafiltatie?
Stap 1. Het aanvoerende slagadertje is breder dan het afvoerende slagadertje, wat ervoor
zorgt dat de druk in de glomerulus drie keer zo hoog is dan in een ander haarvatennet. Die
hoge bloeddruk zorgt voor de ultrafiltratie. Het filtreert het bloedplasma behalve de eiwitten.
● Wat zijn de stappen van voorurine tot urine?
Stap 2. De voorurine heeft nu dezelfde concentratie aan stoffen als het bloedplasma,
behalve de eiwitten. In het eerste gekronkelde buisje gaan glucose, aminozuren, vitamines,
hormonen, K+, Na+, en Cl- vanuit de voorurine tegen de concentratie in, actief dus, terug
naar het bloed. Water volgt door osmose. Gevolg is dat 80% van al het water terug gaat
naar het bloed. Na het eerste gekronkelde buisje bevat het bloed geen glucose of
aminozuren meer.
Stap 3. De cellen in de wand van het dalende been van de lus bevatten veel waterkanalen,
maar geen transport kanalen voor ionen. Bij het stijgende been is dan andersom. Rondom
de verzamelbuisjes is het weefselvloeistof hypertoon, waardoor osmose plaatsvindt en
daardoor de osmotische waarde in de lus stijgt.
Stap 4. Het stijgende been bestaat uit het dunne en dikke deel. In het dunne deel verlaten
de Na+ en Cl- ionen de voorurine passief, zodat de osmotische waarde van het
weefselvloeistof stijgt. In het dikke deel geven cellen actief deze ionen aan het niermerg.
Stap 5. In het tweede gekronkelde buisje regelt het hormoon aldosteron dat de concentraties
van de ionen op peil zijn in het verzamelbuisje en in het bloedvat. Water volgt door osmose.
Uitscheiding van H+ en terugresorptie HCO3- beïnvloeden de pH.
Stap 6. Het verzamelbuisje kan door het hormoon ADH waterkanalen stimuleren, als dat
nodig is. Het onderste deel is permitteer voor ureum, wat samen met de uitscheiding van
NaCl de osmotische waardes vergroot.
Stap 7. De urine gaat via de nierbekken en urineleider naar de blaas.
● Hoe werkt de ph-regeling door de nieren?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmakuijtenbrouwer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,69. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 71498 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen