Dit is een samenvatting van hoofdstuk 3 Mens en milieu van Biologie voor jou voor VWO5. Hierin staat onder andere een stap voor stap beschrijving van de stikstofkringloop.
§1 De relatie mens en milieu
- ecosysteemdiensten: diensten die een ecosysteem aan mensen levert, dat kan op
verschillende manieren: verstrekken van een product (bijv drinkwater of voedsel),
verstrekken van een regulerende dienst (bijv bestuiving van gewassen), verstrekken van
een culturele dienst (bijv gelegenheid geven tot recreatie) of verstrekken van een dienst
die de voorgaande diensten ondersteunt (bijv de kringloop van nutriënten in een
ecosysteem)
- mensen beïnvloeden het ecosysteem ook: ze voegen elementen toe of onttrekken
elementen aan het milieu, milieuproblemen ontstaan als menselijk ingrijpen het
natuurlijk milieu ernstig verstoort, bijv door zoveel stoffen aan het milieu toe te voegen
dat het milieu vervuilt, door zoveel stoffen aan het milieu te onttrekken dat het milieu
uitput of door het zo te veranderen dat het milieu aantast
- voornaamste oorzaken milieuproblemen: enorme bevolkingstoename en de wijze van
leven van mensen van nu
- verandering leefwijze beïnvloedt milieu: door machines te gebruiken putten we de
natuurlijke energiereserves uit en komen er afvalstoffen vrij, bij de productie van
chemische stoffen komen afvalstoffen vrij waarvan sommige giftig zijn
§2 Voedselproductie
- manieren om voedselproductie te verhogen: bemesting, bodembewerking en
bescherming tegen ziekten en plagen
- uitspoeling: mineralen zakken met het regenwater weg naar diepere lagen
- bemesting: mineralen toevoegen aan de bovenste bodemlagen van landbouwgrond,
zowel kunstmest en stalmest worden gebruikt
- kunstmest: het precieze aantal mineralen dat de voedingsgewassen nodig hebben kan
toegevoegd worden; bestaat vooral uit stikstofhoudende mineralen (o.a. nitraat) en
fosfaat
- stalmest: bestaat uit uitwerpselen en urine van dieren, reducenten in de bodem breken
de mest af waarbij mineralen vrijkomen
- monocultuur: op een groot landbouwareaal wordt één soort gewas geteeld, maken
efficiënte bewerking van het land mogelijk maar vergroten ook de kans op plagen
doordat er een groot voedselaanbod is en ziekten breiden zich sneller uit
- mechanische bestrijding: vallen en vogelverschrikkers, nadelen: een beperkt aantal
dieren kan gevangen worden en dieren leren de vallen te vermijden en schrikken niet
meer
- chemische bestrijding=pesticiden: voordeel: effectief, nadeel: er woorden ook
onschadelijke organismen gedood omdat pesticiden niet soortspecifiek zijn, ander
nadeel: bij de soort die wordt bestreden ontstaat vaak resistentie
- insectenbestrijdingsmiddelen=insecticiden
- onkruidbestrijdingsmiddelen=herbiciden
- persistent: pesticiden die zeer langzaam langs natuurlijke weg worden afgebroken
- accumulatie: de gifconcentratie in dieren neemt bij iedere stap toe als de gifstof niet
wordt afgebroken
- biologische bestrijding: bestrijden van insecten met biologische verschijnselen,
bijvoorbeeld natuurlijke vijanden (predatoren, parasieten, ziekteverwekkers)
, - bestrijden van ziekten en plagen in gewassen is belangrijk voor de verhoging van de
wereldwijde productie van landbouwgewassen
- je kunt de voedselproductie ook verhogen met veredeling (bij planten) en fokkerij (bij
dieren)
- veredeling: uit de nakomelingen worden de individuen met de meest gunstige erfelijke
eigenschappen geselecteerd voor verdere kruisingen, wordt gebruikt om een combinatie
van gunstige eigenschappen te verkrijgen en om nieuwe soorten voedingsmiddelen te
verkrijgen
- kunstmatige inseminatie (KI): techniek waarbij sperma van een stier met gunstige
eigenschappen wordt opgevangen en wordt ingebracht in de baarmoeder van een koe
- in-vitrofertilisatie (IVF): eicellen worden opgevangen en in een voedingsmedium
bevrucht met zaadcellen, de klompjes cellen die worden gevormd worden teruggeplaatst
in de baarmoeder
- intensieve veehouderij/bio-industrie: veel dieren in een stal gehouden, dieren hebben
vaak geen prettig leven, worden alleen voor het vlees en de melk gehouden, leven vaak
in kooien die niet goed schoon zijn
- biologische landbouw: zo milieuvriendelijk als mogelijk, diervriendelijk, en andere
vriendelijke manieren
§3 Duurzame ontwikkeling en kringlopen
- duurzame ontwikkeling sluit aan op de behoeften van het heden zonder dat het
vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar
komt
- kringlopen:
koolstofkringloop
(zie Binas 93F)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cvdael. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,69. Je zit daarna nergens aan vast.
