13.1 Straling in soorten
Uv-straling; elektronen losmaken v. atomen huid; cellen kunnen beschadigen door absorptie foton; huidkanker
Stoffen die spontaan straling uitzenden; kernstraling = Radioactieve stoffen.
Kernstraling; α = snel bewegende heliumkernen β = elektronen γ = fotonen; elektromagnetisch (v=c)
Allemaal voldoende E om te ioniseren; ioniserende straling (α; grootste ioniserende vermogen)
Straling van aarde + uit heelal = natuurlijke achtergrondstraling. (uit heelal; kosmische straling)
Medisch gebruik: kunstmatige straling: BINAS 29
- Röntgen: Botbreuk; röntgenfoto (met röntgenstraling). Stof hoge dichtheid laat minder straling door
- CT-scan: Gecompliceerde botbreuk of positie/grootte van tumor; Ronddraaiende röntgenbuis met
detector voor 3D-beeld (‘plakjes lichaam’). Meer straling in lichaam dan bij gewone röntgenfoto.
Elektromagnetische - MRI: magneetveld om waterstofkernen te richten; parallel/anti-parallel met externe magneetvel
straling (antiparallel; hogere energie), zendt puls radiogolven door patiënt sommige parallelle
waterstofkernen absorberen radio-foton slaan om naar anti-parallel. Na puls vallen deze terug naar
parallelle toestand. Hierbij wordt foto uitgezonden, die MRI-scanner detecteert. MRI is minder
schadelijk dan CT (geen ioniserende straling), maar magneetveld is probleem voor pacemakers etc.
- Echografie: zwanger/sportblessures/onderzoek hart + bloedvaten; met ultrasone geluidsgolven die in
lichaam weerkaatsen; tijd tussen uitzenden en ontvangen geeft diepte. Goed voor zacht weefsel, maar
kan niet door hard weefsel (bot); niet hele lichaam is te zien. Kan 3D, maar minder scherp dan CT/MRI
13.2 Doordringend vermogen
Het doordringend vermogen hangt af van; dichtheid stof (grote dichtheid klein) + soort straling:
- α-deeltje wordt al gestopt door papiertje, β door laagje aluminium, γ-foton kan zelfs door beton heen.
- α-straling is door veel ionisaties namelijk zijn energie al snel kwijt…
Afstand die α- en β-straling aflegt in stof = dracht. (Grote dracht is dus klein ioniserend vermogen)
Halveringsdikte; dikte waarbij helft γ-straling wordt doorgelaten (grote E grote halveringsdikte) BINAS 28F
d
1 d
Intensiteit I (W/m ) van doorgelaten γ-straling: I = I0 ∙ ( 2 ) I0; I van straling waarmee voorwerp wordt
2 ½
bestraald.
13.3 Radioactief verval
A
X = notatie atoom. Z = aantal protonen; ladinggetal/atoomnummer A; aantal nucleonen; protonen +
Z
1 1 0 e
neutronen; massagetal. Notatie proton: p Neutron: n Elektron:
1 0 −1
BINAS 25A: precieze massa van een atoom, uitgedrukt in de atomaire massaeenheid; 1u = 1,66 ∙ 10 -27 kg
12 14
Aantal protonen bepaald atoomsoort. Atomen ander massagetal, zelfde atoomnummer? isotopen ( C,
6 6
C)
Veel atomen zijn onstabiel. Als een kern vervalt ontstaat een nieuwe kern (=kernreactie):
212 208 4
- α-verval: kern werpt heliumkern (2 protonen, 2 neutronen) uit Bi Tl + He
83 83 2
(vervalvergelijking)
1 1 0 212
- β(-) verval: neutron verandert in proton + elektron ( n p + e) elektron schiet weg Pb
0 1 −1 82
212 0
Bi + e
83 −1
1 1 0 +¿¿ 10 10 0
- β(+) verval: proton verandert in neutron + positron/β+-deeltje ( p n + e ): C B+ e
1 0 1 862 5 1
- Positron en elektron (β-) zijn elkaars antideeltje; vergelijkbare eigenschappen, tegengestelde lading.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper spamdresen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
