Samenvatting: Ethiek in praktijk
Schrijvers: L.L.E. Bolt, M.F. Verweij, J.J.M. van Delden
ISBN: 9789023238355
7e druk, 2020
(PSBK vak: Wet- en Gezondheidsethiek)
Moraal
● is overal en vaak stilzwijgend erkend. Roept geen vragen/problem op (soms wel) (bijv. als iemand
anders reageert dan verwacht; persoonlijk/zakelijk)
● Handeling kan als “verantwoord” worden beschouwd als er voldoende rekenschap is gegeven
van argumenten.
*Relaties scheppen verwachtingen en verplichtingen (e.g. loyaliteit, betrokkenheid, betrouwbaarheid)
*Binnen persoonlijke relaties zijn speciale verplichtingen. (bijv. ouders naar eigen kinderen, naar je bestie
versus collega)
Moreel gezichtspunt = bepaalt of probleem of norm 'moreel' kan worden genoemd.
4 kenmerken van een MOREEL.
1. Het is normatief (= het gaat erom hoe je moet handelen, wat mensen van elkaar mogen
verwachten)
2. Gericht op fundamentale, op zichzelf nastrevenswaardige doeleinden (bijv. welzijn/geluk van
mensen en dieren)
3. Vereist alpartijdigheid - rekening houden met alle betrokken partijen
4. vereist universaliseerbaarheid. rekening houden met waarden of normen die in principe
universeel geldig zouden kunnen zijn.
Ethiek = wetenschappelijke of systematische 'studie van moraal'
Moraal = geheel van morele normen en waarden dat door een individu of binnen 1
groep/instelling/cultuur als een belangrijke richtlijn voor het eigen handelen wordt beschouwd.
● Warnock, 4 morele uitgangspunten: (moreel stelt grenzen aan handelen, brengt tegenwicht aan
menselijk tekort)
○ Geen kwaad doen
○ Weldoen
○ Niet discrimineren
○ Niet misleiden
MOREEL = 2 betekenissen:
● algemene betekenis = behorende tot het gebied van de moraal (tegenovergestelde is 'a-moreel')
● Specifieke betekenis = het is juist, verplicht, verkeerd of geoorloofd (/immoreel). Dus iets positief
of negatief gewaardeerd (e.g. martelen van mensen is inhumaan)
,A-Moraal = behoort NIET tot het gebied van moraal, maar toch het RECHT/esthetiek/etiquette. (e.g.
vorken liggen links)
*Er zijn ook normatieve problemen/uitspraken die NIET moreel van aard zijn.
Waarom hebben we wetgeving?
● Recht/wet ordent de samenleving
● Wetgeving is gebaseerd op waarden: "wat vinden we nastrevenswaardig?" (Wat we ZO
belangrijk vinden dat allen zich hier aan houden)
● Niet-statisch: fluctueert in tijd en plaats. (bijv. abortuswet)
● Doel van wetgeving:
○ Eenduidige regels
○ Rechtsgelijkheid (voor iedereen)
Wat voor vormen van wetten zijn er? Indeling van wetgeving?
1. Privaatrecht = regelt geschillen tussen burgers onderling
2. Publiekrecht = tussen burgers en overheid (bv. abortus)
3. Gewoonterecht = regels binnen bepaalde beroepsgroepen
RANGORDE van wetten = Lagerliggende wetten tellen nooit zwaarder dan hogere wetten/mogen niet
conflicterend zijn.
Normatieve wetten = Regelen fundamentele grondrechten & rechtsbeginselen
"wat hoort men te doen, wat is fatsoen?". KADEREND!
Instrumentele wetten = Regelen een doelmatige + eenduidige indeling vd samenleving.
"Wat mag en wat mag niet?" DWINGEND!
WETTEN zijn gunstig want:
○ Duidelijkheid
○ Normatieve kaders voor het opbouwen van vertrouwelijke en macht gevoelige relatie
○ Begrenzing van macht (wie heeft macht en hoe er beste mee omgaan? Hulpgever versus
hulpvrager)
○ Bescherming cliënt/patiënt
(- bijv autonomie van patient > is ook fluctuerende waarde die naarmate de tijd veranderd maar inmiddels centraal begrip in gezondheidszorg is
geworden.
, ● Hulpverlener als machtvolle positie, hulpvrager is altijd kwetsbaar versus hulpdrager. Als ik niet zorgvuldig met deze macht doe.
● Nu ook meer aandacht voor client's mondigheid: goed voorbereid. Maar, bijv. arts andere expertise dan waar cliënt mee komt.
Zorgdrager kan risico hebben 'verantwoordingsplicht' te voelen en mee te gaan met cliënt,
Overwegingen bij de Wetgeving Gezondheidszorg (GZ)
● Gezondheidszorg is per definitie 'complex' ivm afhankelijkheidsrelatie, macht vraagstukken.
zorgen voor juiste gezondheid voor mensen is lastig want er spelen allerlei factoren bijvoorbeeld
de dynamiek tussen zorg en cliënt qua macht, en afhankelijk zijn van expert dokter etc. En je
moet je aan de wet houden, er zijn grenzen qua wat toelaatbaar is en wat niet. Maar! aan de wet
houden staat niet gelijk aan goede zorg bieden.
● Wat 'goede zorg' is is niet eenduidig. Wat goed is in de zorg is anders voor mensen, en aan de
wet houden betekent niet gelijk goede wet/
● Wetten: geven juridische kaders, richting, grenzen.
● Wat goede zorg is haal je dus niet uit de wet. Andere factoren wegen eveneens mee!
Wetten bieden kaders, als algemene formuleringen:
● 'WGBO': een patiënt stemt in met de behandeling obv info die redelijkerwijs nodig is. (Wet op de
Geneeskundige Behandelovereenkomst)= arts + patiënt sluiten juridisch een
behandelingsovereenkomst af. (rechten en plichten van patiënten/cliënten voor geneeskundige
behandeling)
● WKKGZ: erin staat dat de 'zorgaanbieder goede zorg levert. = Wet Kwaliteit, Klachten en
Geschillen Zorg.
● Euthanasie*: patiënt lijdt ondraaglijk en uitzichtloos. maar ja... wanneer is het echt ondraaglijk en
uitzichtloos, hoe bepaal je dat als zorgverlener?!
5 belangrijke wetten voor hulpverleners:
1. Wet BIG = Wet op de Beroepen in de individuele gezondheidszorg.
2. Wet Meldcode huiselijk geweld
3. WGBO = Wet op de geneeskundige Behandelovereenkomst
4. WKKGZ = Wet kwaliteit, klachten en geschillen - versterkt positie patiënt, zorgt voor goede zorg.
5. AVG = Algemene Verordening Gegevensbescherming (voorheen WBP, wet bescherming
persoonsgegevens)
Wet BIG = Wet op de Beroepen in de individuele gezondheidszorg.
Doel: Garantie op bevoegde uitoefening van je vak
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yvettepelgrom. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
