Dit is een uitgebreide samenvatting van het boek: Psychotherapie van theorie tot praktijk van R. van Deth. Dit boek moet geleerd worden voor het vak psychotherapeutische stromingen welke gegeven wordt tijdens de premaster en het 3e jaar van de bachelor.
Voor dit vak moesten ook drie artikelen g...
Samenvatting
psychotherapeutische
stromingen
Psychotherapie van theorie tot praktijk _ R. Van Deth (Hoofdstuk 1-8).
Premaster (forensische-)orthopedagogiek/ bachelor
pedagogische wetenschappen. Universiteit van Amsterdam
1-1-2021
,Hoofdstuk 1 _ Variaties op één thema: wat is echte psychotherapie?
Cliënten kunnen in drie groepen onderscheiden worden:
1. Bezoekers = de cliënt ziet geen probleem of ontkent de behoefte aan hulp en wordt door
iemand anders verwezen.
2. Klagers = de cliënt erkent een probleem, maar situeert dit buiten zichzelf (bijv. een cliënt in de
ggz die klachten alleen toeschrijft aan lichamelijke oorzaken).
3. Hulpvragers = de cliënt erkent een probleem en wenst hiervoor de hulp via de deskundige bij
wie hij/zij zich aanmeldt. (Klassieke cliënt in psychotherapie).
De term psychotherapie dekt uiteenlopende ladingen.
Definitie psychotherapie volgens R. van Deth: psychotherapie is een vorm van hulpverlening die, via
het methodisch toepassen van psychologische middelen door gekwalificeerde personen, beoogt
mensen te helpen hun gezondheid te verbeteren.
Psychotherapie = is de behandeling van psychische problemen of stoornissen met behulp van
psychologische methoden door daartoe opgeleide deskundigen.
De eerste definitie is breder en laat een meer persoonsgerichte benadering toe. Ook laat het de
cliënt een actieve rol spelen.
Het therapeutisch contact verschilt van een vriendschapsrelatie:
- Tussen vrienden wordt gelijkheid en wederkerigheid verondersteld de therapeut
daarentegen is er een voor de cliënt en steunt op een verschil en deskundigheid. Er is er
sprake van een asymmetrische relatie.
- De relatie tussen therapeut en de cliënt is een middel (geen doel) met het oog op het
oplossen of verbeteren van problemen
- De therapie is in principe van tijdelijke aard met de bedoeling dat de cliënten zo spoedig
mogelijk zonder therapeut verder kan.
Er is dus sprake van een functionele relatie waarbij de specifieke kunde en doorslaggevende rol
speelt. Door kennis en deskundigheid onderscheidt een doelgerichte hulpactie zich als professionele
hulpverlening.
De hulpverlener moet kennis hebben van:
- Zichzelf
- De cliënt
- De relatie tussen beiden
Bij therapie moet ook gebruik worden gemaakt van een bepaalde therapeutische methodiek.
4 relevante r’s van psychotherapie:
1. Relatie = de relatie is intens en emotioneel geladen vertrouwelijk en vertrouwenwekkend.
De cliënt ontwikkelt een zekere afhankelijkheid en moet openstaan voor beïnvloeding en
verandering.
2. Raamwerk/Context = Er is sprake van een therapeutische setting.
3. Rationale = Er is een verklaring voor de klachten of problemen en er is een uitleg of theorie
die geloofwaardig is en past in het wereldbeeld of de levensvisie van de cliënt welke hoop
geeft op verandering.
1
, 4. Ritueel/procedure = een methode of techniek die uit deze verklaring voortvloeit en die een
actieve deelname van de cliënt en therapeut vereist maar ook de verwachting wekt dat deze
activiteit tot verbetering van de klachten of oplossing van de problemen zal leiden.
Verschillende vormen van psychotherapie worden ingedeeld volgens twee hoofdkenmerken: het
cliëntsysteem en de werkwijze van de therapeut.
Cliëntsysteem = met wie gaat de deskundige een psychotherapeutische relatie aan?
- Individuele psychotherapie = de hulpverlener gaat een individuele relatie aan met een
cliënt.
- Groepspsychotherapie = de therapeut heeft te maken met een groep cliënten
- Partnertherapie = therapie samen met de levenspartner en/of andere gezinsleden.
Werkwijze van de therapeut = de theoretische behandelfilosofie.
Door de twee vormen te combineren kun je bijvoorbeeld spreken van psychodynamische
groepstherapie.
Filosofie= een behandel filosofie verwijst in psychotherapie naar het theoretische referentiekader.
Strategie/ methode = een therapeutische strategie of behandelmethode heeft betrekking op de
keuze en planning van doelgerichte acties die passen bij de behandelfilosofie.
Techniek/procedure = therapeutische technieken zijn de concrete acties bedoeld om de
behandelstrategie In de praktijk uit te voeren.
Historische en sociaal culturele achtergronden
Evidence-based practice = wetenschappelijk
Managed care = economisch verantwoord
In eerste instantie mocht alleen de psychiater psychotherapie uitvoeren. Tegenwoordig wordt het
beroep psychotherapeut steeds nadrukkelijker een terrein gevonden van de niet medici, met name
psychologen. Een groot aantal gezondheidszorgpsychologen en degenen die zich daarna zijn gaan
specialiseren tot klinisch psychologen is ook als psychotherapeut geregistreerd.
Toekomst van de psychotherapie
- Sneller en goedkoper: de psychotherapie wordt herleid tot een geprotocolleerd
confectiepak met strikte richtlijnen voor een kortdurende klachtgerichte aanpak van
specifieke stoornissen.
- Zorgverzekeraars selecteren niet alleen de zorgaanbieders maar ook de erkende
dienstverleners. Psychotherapie wordt herleid tot een beperkt aantal behandelprotocollen.
De therapie kan pas worden uitgevoerd als een cliënt zelf veel pakketten via het internet
tevergeefs heeft geprobeerd.
- Er blijven psychotherapeuten actief maar dan buiten de officiële gezondheidszorg in een
alternatief welzijnscircuit.
2
, Psychotherapie is een kind van de tijd en het product van de cultuur. Het verschijnsel dat ons
beschikbare levensruimte zowel op fysisch als psychisch kleiner wordt waardoor heden vlug verleden
en afstand direct nabijheid is drukt een stempel op de ontwikkeling van de psychotherapie. Dit heeft
niet enkel te maken met bevolkingstoename maar vooral met nadrukkelijke confrontatie met het
wereldgebeuren. Het probleem van de psychotherapie is dat van haar een antwoord wordt verwacht
voor dit verschijnsel waarvan zij tegelijkertijd de symptomen draagt.
Geestelijke gezondheidszorg
Al jaren geldt de zogenoemde biopsychosociale benadering als het ideaal in de geestelijke
gezondheidszorg, maar in de praktijk is een dergelijk multidimensionaal of multimodaal
behandelmodel zelden evenwichtig toegepast.
De invloed van de psychotherapie is verminderd toen de gezondheidszorg met besparingen te maken
kreeg en de biologische psychiatrie tot grote bloei kwam.
Van diagnose tot therapie
Psychotherapie hoort thuis in de gezondheidszorg en niet meer in de welzijnsmarkt. Hierdoor
spiegelt ze zich net als de psychiatrie aan het medische model. In de werkwijze worden dan 3 grote
stappen onderscheiden:
1. Diagnose
2. Verklaring
3. Behandeling
De hulpverlening In de ggz worden naar aanleiding van dit model onderscheiden in verschillende
stappen of fasen:
Probleemverkenning = de hulpverlener zorgt voor een zo goed mogelijk positief gespreksklimaat en
een verheldering van de klacht of hulpvraag om zo te komen tot een voorlopig hulpverleningsplan.
Hierbij staan de volgende vragen centraal:
- Is de cliënt aan het goede adres?
- Kan er direct worden overgeschakeld naar een specifiek hulpverleningsplan of is er verdere
hulpverlening noodzakelijk?
Probleem ontleding = de verkregen informatie wordt systematisch uitgewerkt en vervolledigd. De
mogelijke verklaringen of ontstaanshypothesen worden bij voorkeur vanuit een biologisch
psychosociale zienswijze belicht:
- Is er een lichamelijke stoornis van betekenis aanwezig of zijn er biologische factoren in het
spel?
- In hoeverre spelen ervaringen uit ontwikkelingsgeschiedenis een rol bij het huidige
probleem?
- Zijn er specifieke factoren (emotioneel, cognitief, gedragsmatig) die het probleem uitlokken
of in stand houden?
- Welke betekenis of functie heeft het probleem binnen het sociale netwerk van de cliënt?
Deze biopsychosociale verklaring moet de leidraad vormen voor het kiezen en toepassen van verdere
interventies met het oog op probleemoplossing. In de meeste gevallen heeft een behandeling als
doel de problemen te laten verdwijnen of te verminderen. Andere doelen kunnen zijn: het
voorkomen van nieuwe problemen of het voorkomen van een terugval in vroegere problemen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper TGDSLD. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
