Samenvatting
Samenvatting Uitgebreid uitgewerkte toetsdoelen tentamen Psychologie van het Persoonlijke
- Instelling
- Hogeschool Leiden (HSL)
Een uitgebreide uitwerking van de toetsdoelen voor het tentamen Psychologie van het Persoonlijke.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 23 pagina's
Voorbeeld 3 van de 23 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
3 beoordelingen
Door: bartjan_m • 1 jaar geleden
Door: thourtje • 1 jaar geleden
Door: frank54 • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
ToetsdoelenHoofdstuk 3:
- De student kan verschillende taxonomieën van persoonlijkheid onderscheiden en
toelichten.
Taxonomieën
In het volgende gedeelte worden taxonomieen besproken die een solide empirische en
theoretische rechtvaardiging hebben.
Eysenck’s Hierarchical Model of Personality
- Model van Hans Eysenck, geboren 1916, meest verbonden aan biologie.
Eysenck ontwikkelde een persoonlijkheidsmodel gebaseerd op super eigenschappen
waarvan hij geloofde dat ze zeer erfelijk waren en waarschijnlijk een psychofysiologische
basis hadden. Volgens Eysenck waren de drie belangrijkste kenmerken die aan deze
criteria voldeden: extraversie-introversie (E), neuroticisme-emotionele stabiliteit (N) en
psychoticisme. -> PEN
Deze drie overkoepelende eigenschappen hebben heel veel andere eigenschappen
onder zich hangen die daarbij aansluiten. De P heeft bijvoorbeeld egoïsme, creativiteit,
agressiviteit en impulsiviteit onder zich. De E heeft sociaal, dominant, actief en zorgeloos
en de N heeft depressief, weinig zelfvertrouwen, emotioneel, verlegen en humeurig.
Op de drie eigenschappen kan een score behaald worden aan de hand van een aantal
kenmerken die daar bij horen.
- Hoge score N: reageert sterk op negatieve emoties, blijven langer boos, stuiteren
moeilijk terug na een emotioneel moment.
- Lage score N: emotioneel stabiel, kalm, trage reactie op stressvolle
gebeurtenissen, keert snel terug naar zichzelf na een stressvolle situatie.
- Hoge score P: voorkeur voor geweld in bijvoorbeeld films. Haalt daar meer plezier
uit dan uit andere films. Mindere cardiovasculaire reactie. Vaak gezien als ‘loner’,
om mindere empathie. Twee keer zo vaak bij mannen dan bij vrouwen.
- Lage score P: zwaar gelovig, meegaand aan de extreme kant.
- Hoge score E: erg extravert, feesten, sociaal.
- Lage score E: introvert, op zichzelf.
Kritiekpunten:
Ook veel andere eigenschappen hebben gemiddelde erfelijkheid zoals deze.
Eysenck gebruikte alleen eigenschappen met een goed onderbouwd bestaan en
sluit daarmee heel veel relevante eigenschappen uit.
Cattell’s Taxonomy: the 16 Personality Factor System
- Raymond Cattel, 1905, Engeland
Echte factoren van persoonlijkheid kunnen gevonden worden vanuit verschillende type
databronnen, zoals S-Data of T-Data. Cattell verspreid zijn taxonomie over 16 basis
factoren (eigenschappen).
Kritiekpunten:
- Niemand heeft de 16 factoren apart kunnen repliceren, zelfs Cattell zelf niet. Dit
kan komen door calculatie errors.
- Velen zeggen dat een klein aantal factoren de belangrijkste dingen beter naar
boven halen op het gebied waar individuen van elkaar verschillen.
De zestien factoren zijn: interpersoonlijke warmte, intelligentie, emotionele stabiliteit,
dominantie, impulsiviteit, overeenstemming, vrijmoedigheid/durf, gevoeligheid,
achterdocht, verbeelding, sluwheid, onzekerheid, radicalisme, zelfvoorziening,
zelfdiscipline, spanning.
,Circumplex Taxonomies of Personality
Circumplex = cirkel.
Wiggins (1979): circumplex interpersoonlijke eigenschappen. Wiggins hield zich hier
voornamelijk mee bezig en scheidde deze van andere ‘soorten’ eigenschappen als
mentale eigenschappen (slim, logica, perspectief) en fysische eigenschappen (gezond,
taai/stoer). Hij zette interpersoonlijke eigenschappen neer als interacties tussen mensen
met uitwisselingen. Het draait hier om de verhouding tussen liefde en status.
Wiggins circumplex heeft een aantal voordelen die nu nog terug te vinden zijn in de
huidige circumplexen:
- Het geeft een expliciete definitie van interpersoonlijk gedrag. Het draait niet
alleen om positief gedrag (bv. Richting liefde: het geven van een knuffel) maar
ook het tegen over gestelde (bijv. ruzie maken met vriendje).
- De circumplex specificeert elke relatie tussen elke eigenschap in het model. Hier
zijn drie relaties terug te vinden:
Nabijheid: hoe dichterbij de eigenschappen bij elkaar staan, hoe meer
verband. Dichtbij is positief gecorreleerd met elkaar.
Bipolariteit: de eigenschappen die tegenover elkaar staan. Deze staan aan
de andere kant van de cirkel en zijn negatief gecorreleerd.
Orthogonaliteit: de eigenschappen die loodrecht op elkaar staan (letterlijk
in bijv. een hoek van 90 graden). Deze hebben totaal niets met elkaar te
maken. Er is geen correlatie.
Kritiekpunten:
- Limiet van twee dimensies (liefde en status).
- Het model is verouderd.
Five-factor Model (Big Five)
1. Extraversie
2. Aangenaamheid
3. Gewentensvolheid
4. Emotionele stabiliteit (neurotisch)
5. Openheid
Extraversion
Extraverte mensen houden van een feestje en praten graag. Sociale aandacht is een
belangrijk onderdeel van extraversie. ‘hoe meer hoe beter’ is een fijn begrip voor een
extravert persoon. Zij zijn vaak vrolijker en worden als positiever ervaren van introverte
mensen. Ook beleven zij vaak meer plezier in hun werk. Ook werken zij vaak beter
samen dan introverte mensen. Echter veroorzaken extraverte mensen meer auto-
ongelukken.
Aangenaamheid
‘let’s all get along’ is een passende quote bij deze groep mensen. Zij zijn harmonieus,
lossen sociale conflicten op en voelen anderen goed aan. Daarentegen zijn het vaak wel
kuddedieren die meegaan in de mening van de groep. Tegenover deze groep staan
agressieve mensen. Deze gaan tegen dingen in, worden snel boos en uiten dit ook.
Gewetensvolheid
Mensen met een hoge score hier op scoren vaak hoge punten op school, krijgen succes in
hun werk en hebben een sterke vriendengroep. Deze mensen ‘regelen’ alles. Zij werken
, ook heel erg hard. De personen met een lage score schuiven dingen vaak voor zich uit en
‘zien het wel’. Daarom zijn scores en successen vaak minder groot.
Emotioneel stabiel
Emotioneel stabiele mensen zijn kalm en kunnen goed met stress om gaan terwijl
emotioneel onstabiele mensen sneller van hun koers afdwalen, sneller vermoeid zijn en
meer heen en weer gaan.
Openheid
Mensen die open zijn vinden het leuk om nieuwe dingen te proberen en staan open voor
nieuwe ervaringen. Ook zijn zij goed in het sturen en herinneren van dromen.
Combinaties van factoren zorgen weer voor nieuwe factoren, echter zijn er een aantal
kritiekpunten:
- Een aantal belangrijke aspecten worden achterwege gelaten. Bijvoorbeeld: geloof-
ongeloof, aantrekkelijk-onaantrekkelijk, positief-negatief.
- Paunonen ea. heeft zelf 10 factoren gevonden die hierbuiten vallen.
The HEXACO Model
Dit model bestaat uit zes factoren in plaats van vijf. Aan de big five is nog ‘honesty-
humility’ toegevoegd. Hierdoor is het nu:
- Honesty-humility
- Emotionally stable
- X extraversion
- Agreeableness
- Conscientiousness
- 0penness to experience
Elke factor bevat 4 facetten, wat leidt tot 24 kleinere personaliteitsperspectieven.
Hoofdstuk 4
- De student kan uitleggen hoe veranderingen en consistentie binnen persoonlijkheid
zich voordoen.
Theoretische problemen
Er zijn drie veronderstellingen die voor alle theorieën en taxonomieën binnen
persoonlijkheidsonderzoek hetzelfde zijn en daarmee de basis voor dit onderzoeksgebied
vormen:
- Zinvolle individuele verschillen
- Stabiliteit of consistentie over de tijd
- Consistentie tussen situaties.
Zinvolle verschillen tussen individuen
Persoonlijkheidspsychologen zijn voornamelijk geïnteresseerd in hoe personen van elkaar
verschillen. Elk verschil kan duiden op een verschillende eigenschap. Deze psychologie
probeert steeds kleine verschillen te combineren of uit elkaar te halen om zo meer te
weten te komen over persoonlijkheid en met name eigenschappen.
Consistentie in de tijd
Voor het onderzoeksveld is het belangrijk dat eigenschappen consistent zijn. Wanneer er
extravert gedrag wordt laten zien kan er dan vanuit gegaan worden dat een persoon
morgen, volgende week en over twee jaar nog steeds extravert gedrag laat zien. Dit is
dan ook een voorwaarde van een eigenschap. Wanneer een eigenschap over de jaren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper willemijn_vandendool. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen