Samenvatting
Biologie voor jou 6e editie 4aVWO complete samenvatting H1 tm H3
Biologie voor jou 6e editie 4aVWO complete samenvatting H1 tm H3
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: silvijam • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
T1 Inleiding in de biologieB1 Wat is biologie?
Organismen
Organismen zijn levende wezens bijv. planten, dieren en schimmels. Alle
levende organismen vertonen levensverschijnselen bijv. voortplanten, groeien
en stofwisseling. Stofwisselingen zijn de chemische reacties in een organisme.
Enzymen spelen hierbij een belangrijke rol. Ze katalyseren: versnellen van
chemische reacties. Een organisme is dood als het geen levensverschijnselen
meer vertoont. Dingen zoals water, zuurstof en gesteenten die nooit hebben
geleefd, noem je levenloos.
Levenscyclus van organisme
De levensloop van ieder organisme of individu is uniek. Vanaf de start van de
levensloop begint een organisme met groeien en ontwikkelen. Een levensloop
kun je verdelen in fasen of stadia. De levensloop eindigt met de dood.
Individuen behoren tot dezelfde soort als zij zich onderling kunnen voortplanten
en vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen. Alle individuen van een soort
doorlopen dezelfde fasen. De individuen van een soort sterven, maar de soort
blijft voortbestaan. Dit is de levenscyclus van een soort. Dit eindigt als een
soort uitsterft.
Biologie en andere wetenschappen
In de natuurwetenschappen bijv. biologie, natuurkunde en geologie
bestuderen wetenschappen natuurverschijnselen. Er bestaan overgangsgebieden
bijv. biochemie, biofysica en paleontologie.
Biologie vandaag en morgen
De afgelopen eeuwen is het inzicht in de bouw en het functioneren van
organismen sterk gegroeid. Dit wordt steeds relevanter. Er zijn verschillende
situaties waarin biologie een rol speelt, bijv. in de leefomgeving. Dit is een
context voor het vak biologie.
Organisatieniveaus in de biologie
,Organismen zijn georganiseerd in biologische eenheden. De kleinste is een
molecuul, dit zijn de bouwstenen van stoffen bijv. DNA. Een cel is een grotere
biologische eenheid. Veel cellen samen vormen een orgaan. Dit is een deel van
een organisme met een specifieke bouw en functie. Nog een hoger
organisatieniveau is een organisme. Deze kan eencellig of meercellig zijn.
Organismen behoren tot een populatie. Dit is een groep individuen van dezelfde
soort die in een bepaald gebied leeft en zich onderling voortplant. Ze leven in
een ecosysteem. Dat is een gebied met bepaalde eigenschappen. De levende
en niet-levende natuur maakt hier een deel van uit. Het geheel aan ecosystemen
op aarde vormt de biosfeer/het systeem aarde. Een emergente eigenschap
(van Engels to emerge-tevoorschijn komen) is een op hoger organisatieniveau
ontstane nieuwe eigenschap, die er op lagere niveaus niet is. Door interactie
van bijv. beenderen, hersenen en bloedvaten ontstaat de emergente eigenschap
‘lopen’.
,B2 Organen, weefsels en cellen
Orgaanstelsels met organen
Een orgaanstelsel bestaat uit een aantal organen dat samen een bepaalde
functie uitoefent. Bijv. het verteringstelsel, het ademhalingsstelsel en het
bloedvatenstelsel.
Weefsels
Organen zijn opgebouwd uit weefsels. Bij meercellige organismen ontstaan bij de
ontwikkeling verschillende typen cellen, deze hebben verschillende vormen en
functies. Een groep cellen met dezelfde vorm en functie noem je een weefsel.
Op verschillende plaatsen in je lichaam komt dekweefsel (epitheel) voor. Dit
weefsel bekleedt en beschermt inwendige en uitwendige lichaamsoppervlakten.
Er zijn verschillende typen bijv. slijmvlies. Ieder type heeft dezelfde kenmerken.
Het zenuwweefsel bestaat uit zenuwcellen die informatie doorgeven.
Zenuwweefsel vind je in de hersenen, het ruggenmerg en de zenuwen. De cellen
bezitten sterk vertakte uitlopers voor het doorgeven van informatie. Dit vormt
een netwerk.
Spierweefsel bestaat uit langgerekte cellen die kunnen samentrekken.
Bindweefsel geeft steun en vorm aan het organisme en aan afzonderlijke
organen. Het verbindt organen onderling en vult tussenruimte op. Bij bindweefsel
liggen cellen verder uit elkaar met daartussen vezels en tussencelstof. Het type
vezel, de dichtheid ervan en de tussencelstof bepalen de functie van het
bindweefsel. Bijv. stevigheid, rekbaarheid en ondersteuning.
Tussencelstof
Bij veel weefsels liggen de cellen niet direct aan elkaar, maar komt
tussencelstof voor. Het soort tussencelstof hangt samen met de functie van het
weefsel. Bijv. stevigheid of samenhang.
, In beenweefsel bevinden zich tussen de cellen kalkzouten, voor stevigheid, en
collageenvezels, voor samenhang. De beencellen in beenweefsel hebben
uitlopers die in contact staan met andere beencellen waardoor transport van
stoffen mogelijk is. In de kanaaltjes in het beenweefsel bevinden zich bloedvaten
en zenuwen. In kraakbeen zitten meer collageenvezels waardoor het elastisch en
buigzaam is.
Vorm en functie
Bij organismen is er een verband tussen de vorm en de functie van de
biologische eenheden, bijv. cellen en weefsel, waaruit ze zijn opgebouwd. Bij bijv.
het dijbeen is er in de kop weefsel dat bestaat uit beenbalkjes en beenmerg. Dit
is stevig en kan gewicht opvangen, maar is niet te zwaar.
Diersoorten die in het water leven hebben in het algemeen een gestroomlijnd
lichaam, zo hebben ze weinig weerstand van het water. Vogels en zoogdieren
hebben dit ook. Auto’s en duikboten worden hier ook op gebaseerd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrthehart. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48756 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen