Samenvatting
samenvatting biologie thema 5: regulatie BVJ Havo
Samenvatting thema 5: regulatie. boek; BVJ / Biologie voor jou 4a HAVO.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
H5: regelingBIOLOGIE
1. REGELING EN HOMEOSTASE
A. Homeostase
Normwaarde= de waarde die een factor in een organisme moet zijn
(bijvoorbeeld lichaamstemperatuur van 37˚).
Dynamisch evenwicht= schommeling van de waarde van een factor rondom
de normwaarde. Dit wordt in stand gehouden door een regelkring.
Homeostase= het in stand houden van een dynamisch evenwicht in het
inwendige milieu van een organisme.
B. Regelkringen
Een regelkring is een systeem dat de waarde van een factor rond een normwaarde
handhaaft.
Een regelkring bestaat uit een sensor, een controlecentrum en de effector
(uitvoerder).
Negatieve terugkoppeling= een remming van het proces/ het
terugbrengen van de waarde richting de norm.
Positieve terugkoppeling= toename van het proces wordt versterkt/
het versterken van het proces, dus verder bij de norm vandaan
brengen.
Bij meercellige organismen hebben de meeste cellen geen direct
contact met het uitwendige milieu doordat ze worden omgeven door
andere cellen. Samen met het bloed vormt de weefselvloeistof het
uitwendige milieu van een organisme. Homeostatische regelkringen
in je lichaam zorgen ervoor dat de omstandig in het inwendige milieu
niet te veel veranderen.
2. HORMONALE REGULATIE
A. Hormonen
Voor homeostase is communicatie tussen cellen nodig. In organismen wordt
informatie tussen cellen overgedragen met signaalmoleculen. Deze
moleculen worden door bepaalde cellen afgegeven en binden aan de
receptoren in het membraan van de andere cellen: doelwitcellen.
Hormonen: de signaalmoleculen die de cellen van hormoonklieren afgeven.
Ze worden afgegeven aan het bloed dat door de hormoonklier stroomt
(endocriene klieren). De afgifte van hormonen door de hormoonklier heet
secretie.
Klieren met een afvoerbuis heten exocriene klieren.
B. Doelwitorganen
Het bloed transporteert hormonen door heel het lichaam. Vanuit de
bloedvaten gaan hormonen via de weefselvloeistof naar all cellen van een
organisme.
De hormonen zijn alleen werkzaam in organen waarvan de cellen receptoren
bezitten waaraan het hormoon zich kan binden.
Een hormoon kan processen in meerdere doelwitorganen regelen. De mate van de
reactie van een doelwitorgaan wordt bepaald door de concentratie van het
hormoon in het bloed (hormoonconcentratie) en door het aantal
hormoonreceptoren voor een bepaald hormoon op de cellen in het doelwitorgaan.
, Hormonen reguleren onder andere geleidelijke processen die uitwerking hebben op
het hele lichaam, zoals de groei en ontwikkeling, stofwisseling en voortplanting.
C. Hormoonklieren
Het hormoonstelsel:
D. De hypofyse en de hypothalamus
Hypofyse: ligt ongeveer in het midden van je hoofd onder je hersenen en bestaat
uit de hypofysevoorkwab en de hypofyseachterkwab. De hypofyse produceert
verschillende hormonen. Sommige daarvan (TSH, FSH, LH) beïnvloeden de werking
van andere hormoonklieren.
Hypothalamus: het gedeelte van de hersenen dat net boven de hypofyse ligt. De
hypothalamus regelt de secretie van hormonen door de hypofyse.
Via het hypothalamus en de hypofyse zijn het zenuwstelsel en het hormoonstelsel
met elkaar verbonden.
E. Hypofysehormonen
De hypofyse produceert onder andere:
- Groeihormoon (GH).
- FSH & LH: beïnvloeden de eierstokken en de teelballen.
- Oxytocine: stimuleert het ontstaan van weeën en zorgt voor melksecretie.
- Antidiuretisch hormoon (ADH): regelt de resorptie van water in de nieren bij de
vorming van urine.
F. De schildklier
Schildklier: ligt in de hals, voor het strottenhoofd, tegen de luchtpijp aan.
Schildklierhormoon (thyroxine):
- Beïnvloed de stofwisseling: stimuleert het verbranden van glucose.
- Bij kinderen stimulatie van: groei en ontwikkeling van beenderstelsel en
ontwikkeling van het zenuwstelsel.
- TSH uit de hypofyse stimuleert secretie van thyroxine en stimuleer de vorming
van schildklierweefsel.
- Thyroxine remt de productie van TSH: als het gehalte thyroxine in het bloed
daalt neem de secretie van TSH toe. Door stijging van TSH-concentratie wordt
de secretie van thyroxine gestimuleerd.
G. De eilandjes van langerhans
Verspreid tussen de cellen van de alvleesklier liggen groepjes cellen met een
endocriene functie: landjes van langerhans. Ze produceren insuline en glucagon.
Deze hormonen zorgen ervoor dat de glucoseconcentratie van het bloed constant
blijft.
De glucoseconcentratie in het bloed noem je ook wel de bloedsuikerspiegel.
Als de glucoseconcentratie in het bloed stijgt (boven de normwaarde), gaan cellen
in de eilandjes van langerhans meer insuline produceren. Insuline stimuleert de
cellen in het lichaam om meer glucose op te nemen uit het bloed. Cellen in de lever
en in spieren zetten de glucose om in glycogeen. Glycogeen wordt in de cellen
opgeslagen. De glucoseconcentratie zal hierdoor dalen.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper edommele. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
