6
1
BASISSTOF
Organismen en hun omgeving
Ecologie en
duurzaamheid
Organismen leven in relatie met hun omgeving. Ze hebben
voedingsstoffen nodig en veel organismen dienen zelf weer als
voedsel voor andere organismen. Uiteindelijk gaan alle organismen
dood. De stoffen waaruit ze bestaan, worden dan opnieuw gebruikt.
316
2 Voedselrelaties en kringlopen 324
3 Samenleven 333
4 Natuurbeheer 341
5 Mens en milieu 348
6 Duurzaamheid 357
Samenhang 366
De pest aan de rode rivierkreeft
EXTRA STOF
7 Energiestroom in een ecosysteem 369
8 Voedselproductie 371
ONDERZOEK
Leren onderzoeken 375
Practica 379
,
,BASISSTOF
1 Organismen en hun omgeving
KENNIS
1 Het milieu heeft invloed op organismen.
a Wat is een ander woord voor milieu? leefomgeving
b Wat bestudeert de ecologie?
de relaties (betrekkingen) tussen organismen en hun milieu
c Algen zijn in een rivier een abiotische / biotische factor.
d Zuurstof is voor vissen een abiotische / biotische factor.
e Vul het schema van afbeelding 11 in. Gebruik daarbij: bodem – licht – roofdieren –
soortgenoten – temperatuur – voedsel – water – wind – ziekteverwekkers – zuurstof.
2 a Wat is het verschil tussen een bioom en een biotoop?
Een biotoop bestaat uit alle abiotische factoren in een bepaald gebied.
Een bioom is een groot gebied met een kenmerkend klimaat binnen de
biosfeer.
b Behoort een wolf tot:
• een bioom? ja / nee
• een biotoop? ja / nee
• een ecosysteem? ja / nee
• een levensgemeenschap? ja / nee
, BASISSTOF 1 THEMA 6 Ecologie en duurzaamheid
c Combineer elk niveau van de ecologie met de juiste omschrijving.
A bioom ◯ ◯ 1 een bepaald gebied met alle erin levende
organismen, waarbinnen de biotische en de
abiotische factoren een eenheid vormen
B biosfeer ◯ ◯ 2 een groep organismen van dezelfde soort
die in een gebied met elkaar samenleven
C ecosysteem ◯ ◯ 3 een levend wezen
D organisme ◯ ◯ 4 groot gebied met een kenmerkend klimaat
E populatie ◯ ◯ 5 het deel van de aarde (en de lucht
eromheen) waar leven mogelijk is
d Zet de niveaus van de ecologie in de juiste volgorde van klein (1) naar groot (6).
5 bioom
6 biosfeer
4 ecosysteem
1 individu
3 levensgemeenschap
2 populatie
3 a Wat is het verschil tussen een voedselketen en een voedselweb?
Een voedselketen is een reeks van soorten, waarbij elke soort een
voedselbron is voor de volgende soort. Een voedselweb is het geheel
van voedselrelaties in een ecosysteem.
b Waarmee begint een voedselketen?
met een plantensoort
c In het voedselweb in afbeelding 6 kun je verschillende voedselketens onderscheiden.
De kortste voedselketen bestaat uit drie schakels, de langste uit zeven schakels.
Noteer twee voedselketens die uit drie schakels bestaan.
1 gras konijn vos
2 lijsterbes merel havik
d Noteer de voedselketen van afbeelding 6 die uit zeven schakels bestaat.
lijsterbes bladluis lieveheersbeestje libel kikker slang havik
e Welk dier in afbeelding 6 is een alleseter? Leg je antwoord uit.
De merel, want die eet zowel planten (lijsterbes) als dieren
(lieveheersbeestje).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper milarotterdam. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.