causaliteit is onderdeel van de objectieve zijde van het strafbare feit = de gedraging
= wat is er gebeurt? = bewijsvraag (ziet op vraag 1 art. 350 Sv -> geen causaal
verband —> vrijspraak)
causaliteit is voorwaarde voor strafbaarheid bij:
• alle materieel omschreven delicten
• kan zijn door handelen of nalaten
• door het gevolg gekwalificeerde delicten
• andere delicten; bijvoorbeeld oplichting (“bewegen tot”), witwassen
Complexe causale ketens
• medische complicatie
• keuze van het slachtoffer
• causaliteit bij nalaten
• alternatieve causaliteit = is het verdachte handeling geweest of een andere
causaliteitstheorieën
causaliteit = is een feitelijke en normatieve vraag
- doel is causaliteit afbakenen en zorgen dat er wenselijke uitkomsten zijn =
wenselijkheidscriterium
- doel is met enige zekerheid kunnen zeggen = helderheidscriterium
mede beïnvloed door causaliteitstheorieën uit civiele recht
conditio sine qua non
• gebeurtenis zonder welke niet
• noodzakelijke factor voor het intreden van het gevolg
• als gedraging niet kan worden weggedacht dan conditio sine qua non en sprake
van causaal verband
• heel ver terug redeneren = nadeel => heel veel gebeurtenissen kunnen conditio
sine qua non
• we willen niet alle conditio’s onderdeel laten uitmaken van strafrechtelijke
causaliteit
• heel aselect middel
• moeite met causaliteit bij nalaten en alternatieve causaliteit
causa proxima-theorie
• in de keten van gebeurtenissen is de gedraging van de verdachte de laatste factor
geweest voor het intreden van het ten laste gelegde gevolg
• naaste oorzaak aan het gevolg
• beperkt de causaliteit te veel
adequate veroorzaking/voorzienbaarheid
,• in de keten van gebeurtenissen heeft de gedraging van de verdachte de kans op
het intreden van het ten laste gelegde gevolg in relevante mate verhoogd
• was voorzienbaar dat de ten laste gelegde gedraging tot het gevolg heeft geleid
• subjectieve voorzienbaarheid = wat kon verdachte in zijn situatie voorzien als
gevolgen?
• objectieve voorzienbaarheid = wat is in het algemeen te voorzien als gevolgen?
• eierschedel-arrest
leer van de redelijke toerekening
• tot aan leer van redelijke toerekening; redenering van oorzaak naar gevolg
• vanaf leer van redelijke toerekening; redenering van gevolg naar oorzaak
• HR Lethale Longembolie
• gedraging = verkeersongeval
• gevolg = dood slachtoffer
• complicatie = slachtoffer overlijdt niet aan de opgelopen letsels zelf, maar aan
een longembolie
• tenlastelegging = dood door schuld
• HR = ja redelijkerwijze toerekening aan gedraging/handelen van verdachte
• causaal verband indien het ten laste gelegde gevolg redelijkerwijze is toe te
rekenen aan de gedraging van de verdachte
• bij uitstek een normatieve benadering
• HR aortaperforatie
• gedraging = steken in buik met mes
• gevolg = dood slachtoffer
• complicatie = (mogelijk) sprake van medische misser; aortaperforaties gemist
• tenlastelegging = zware mishandeling met dood ten gevolge (naar gevolg
gekwalificeerd delict)
• HR = ja redelijkerwijze toe te rekenen
• HR Dwarslaesie
• gedraging = schieten in hals
• gevolg = dood slachtoffer
• complicatie = slachtoffer volledig dwarslaesie en moet aan beademing, mogelijk
ook kortere levensduur, slachtoffer overlijdt aan longinfectie waaraan zij niet
behandeld wil worden
• tenlastelegging = doodslag
• HR = ja redelijkerwijze toe te rekenen
wanneer is toerekening redelijk
• aard van de gedraging = is gedraging naar aard geschikt om gevolg in het leven te
roepen of kans voor intreden van het gevolg significant te verhogen
• dan redelijker om toe te rekenen
• aan auto-ongeluk overlijden mensen —> dus redelijk om toe te rekenen
• opzet/schuld
• bij culpoos heeft iemand dat niet gewild
• bij opzet heeft iemand het gewild
• in door het gevolg gekwalificeerde delicten zit een zekere erkenning dat dingen
soms anders lopen dan dat je had gewild
• ratio van de delictsomschrijving
, • expliciet gericht op bescherming van leven/gezondheid —> dan sneller
toerekenbaar
• complexe causale keten: afweging tussen verschillende in aanmerking komende
oorzaken
• relatieve gewicht van tussenliggende factoren en zijn deze voldoende de causale
keten te doorbreken
• oude theorieën = conditio sine qua non en adequatie/voorzienbaarheid
Complexe causale ketens
• tussenkomende gebeurtenissen (zelfde keten, maar gebeurtenis tussen gedraging
verdachte en intreden gevolg)
• alternatieve causaliteit (keten a of keten b)
• HR Groningse HIV-zaak
• gedraging = slachtoffers injecteren met HIV-geïnfecteerd bloed
• gevolg = HIV-besmetting slachtoffers
• complicatie = andere oorzaak HIV besmetting kan niet met zekerheid worden
uitgesloten; complicatie is dat niet was uit te sluiten dat partijen al HIV hadden
voor gedraging van verdachten want ook onveilig seksueel contact gehad
• tenlastelegging = zware mishandeling met voorbedachte rade
• HR = in beginsel is een conditio sine qua non-verband, je wil op zijn minst
kunnen vaststellen dat het handelen van de verdachte een onmisbare
gedraging is geweest in de causale keten —> als dat er niet is, dan kan alsnog
causaal verband worden aangenomen —> gezichtspunten =
• kan handelen van verdachte het gevolg in het leven roepen
• is het ook waarschijnlijk dat door handelen van verdachte zo heeft
plaatsgevonden
• aard van gedraging geschikt gevolg in leven te roepen?
• naar algemene ervaringsregels ook waarschijnlijk?
• afweging van aard van gedraging en regels van ervaring
• conclusie = ja redelijke toerekening
• nalaten
• HR Shaken baby
• gedraging = nalaten inroepen medische hulp
• gevolg = dood slachtoffer
• complicatie = onduidelijk of slachtoffer bij inroepen medische hulp wel zou
hebben overleefd
• tenlastelegging = opzettelijk in een hulpeloze toestand laten met de dood ten
gevolge
• HR = onduidelijkheid over conditio sine qua non “als hij niet had nagelaten had
baby het dan overleefd?”
• HR = ja redelijke toerekening want nalaten heeft kans op gevolg in significante
mate verhoogd en vader/verdachte had plicht te handelen
• conditio is minimale causaliteit
• conditio moeilijk vast te stellen bij nalaten & bij alternatieve causaliteit
enkele vuistregels
• in beginsel conditio sine qua non verband vereist, maar niet voldoende
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noawammes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
