Een nauwkeurige samenvatting van thema 3 'stofwisseling in cel', van de methode biologie voor jou deel 5b. Per paragraaf de belangrijkste stof uitgewerkt en ingedeeld onder kopjes.
1. Paragraaf 1 - chemie in cellen
Stofwisseling (metabolisme) - het geheel van chemische omzettingsprocessen in een
organisme. Vindt voor een groot deel plaats in cellen. Dit is nodig voor de opbouw van de cel
en de energievoorziening.
Grondstofwisseling (basale metabolisme) - stofwisselingprocessen die altijd doorgaan
Organische stoffen – bevatten moleculen met een of meer ketens van koolstofatomen,
hiernaast bevat het altijd waterstof en meestal ook zuurstof. Er zit energie opgeslagen in de
atoombindingen van C-H. Deze energie noem je chemische energie.
Glucose – C6H12O6, organische stof die erg belangrijk is voor de stofwisseling als bouwstof en
als brandstof.
Stofwisselingsprocessen zijn op te delen in twee categorieën:
o Assimilatie – de opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen (kost
energie). Een voorbeeld is koolstofassimilatie (glucose vormen uit CO2 en H2O, dit
kunnen alleen autotrofe organismen). Als van deze glucose andere stoffen worden
gemaakt, zoals koolhydraten/vetten/eiwitten/DNA, noem je dit voortgezette
assimilatie.
o Dissimilatie - de afbraak van grote organische moleculen tot kleinere moleculen,
hierbij komt er energie vrij voor cel processen zoals assimilatie of stoffentransport.
Dit vindt net als voortgezette assimilatie zowel in autotrofe als in heterotrofe
organismen plaats.
Energiedragers (dragermoleculen)
o ATP (adenosinetrifosfaat) - moleculen hiervan transporteren chemische energie
naar plaatsen in de cel waar energie nodig is. In de bindingen tussen de
fosfaatgroepen is veel energie vastgelegd. Wanneer de derde fosfaatgroep wordt
afgesplitst ontstaat ADP en komt er bindingsenergie vrij. Deze energie kan worden
overgedragen aan stofwisselingsreacties en processen in de cel.
o NAD+ & NADP+ - zijn andere energiedragers (nicotinamide-adenine-dinucleotide)
o Fosforylering is de omzetting van ADP in ATP door de binding van een fosfaatgroep.
, 2. Paragraaf 2 – enzymen
Enzymen – eiwitten die chemische omzettingsprocessen katalyseren (mogelijk maken of
versnellen). Een enzymmolecuul heeft een ruimtelijke vorm met veel knikken en lussen. Het
enzym noem je vaak ‘naam substraat’-ase.
De reactie (verbreken van verbindingen tussen atomen) vindt plaats in het actieve centrum.
De stof waar het enzym op inwerkt noem je het substraat, die precies past in het actieve
centrum (substraatspecifiek) er ontstaat op het moment van binding een ES-complex. De
stof die ontstaat heet het reactieproduct.
Cofactor – het molecuul dat een enzym voor zijn werking nodig heeft. Het eigenlijke enzym
wordt het apo-enzym genoemd. Als de cofactor organisch is wordt het een co-enzym
genoemd. ATP is zowel een co-enzym als een substraat.
Energiedrempel – de minimale hoeveelheid energie die nodig is om een chemische reactie
op gang te brengen.
o Die energie (activeringsenergie) ontstaat bij botsingen tussen moleculen waar
bindingen worden verbroken en nieuwe verbindingen worden gevormd
o De energie die bij de chemische reactie vrijkomt heet reactie-energie.
Enzymactiviteit – de mate waarin een enzym een reactie versnelt. Wordt bepaald door te
meten hoeveel substraat per tijdseenheid wordt omgezet. Hangt af van:
o Temperatuur - er is een minimum, optimum en maximum. Bij de stijging van de
temperatuur neemt de enzymactiviteit toe. Vanaf
het optimum neemt het aantal intacte enzymen
af, omdat de enzymen hun specifieke ruimtelijke
structuur verliezen (denaturatie).
o Zuurgraad (pH) – de ruimtelijke structuur van een
enzymmolecuul blijft intact bij een bepaalde
zuurgraad (optimum). Bij een afwijkende
zuurgraad kan de ruimtelijke structuur
veranderen. Dit proces is omkeerbaar.
o Concentratie van deelnemende stoffen
o Activator/remstoffen – het functioneren van enzymen kan worden beïnvloed door
stoffen waarvan de moleculen bindingen aangaan met de enzymmoleculen. Ook
hierdoor verandert de ruimtelijke structuur en als gevolg hiervan kan de activiteit
worden verhoogd (activator) of verlaagd (remstoffen).
Reactieketen – een reeks van
opeenvolgende stofwisselingsreacties
die leidt tot een eindproduct, die op
zijn beurt weer als remstof kan
functioneren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper benteklapwijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
