Thema 2 Rechtsstaat Hoofdstuk 1 t/m 5
(= een land waarin rechten en plichten van burgers en overheid zijn vastgesteld)
Hoofdstuk 1: Recht en rechtvaardigheid
Regels en wetten
Je hebt geschreven en ongeschreven regels. Vaak komen normen en gedragsregels voort uit
geloof, tradities en gewoonten. Rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid
wettelijk zijn vastgesteld. Rechtsnormen ontstaan om het maatschappelijke leven geordend te
laten verlopen en conflicten op te lossen. Rechtsnormen komen ook voort uit de waarden en
normen die de meeste mensen met elkaar delen.
Wat is rechtvaardig?
Sommige regels kunnen ingaan tegen het gevoel van rechtvaardigheid van mensen.
Rechtsnormen veranderen af en toe, door bijvoorbeeld iets wat vroeger heel normaal was,
maar we nu heel oneerlijk vinden.
Ontstaan van de rechtsstaat
Een rechtsstaat is een staat waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen macht
misbruik en willekeur van de overheid.
In 1789 had de Franse revolutie met veel geweld een einde gemaakt aan de absolute
monarchie. In het revolutiejaar werd in Frankrijk de ‘verklaring van de rechten van de mens
en van de burger’ opgesteld, iedereen is gelijk.
Tegenwoordig hebben veel landen een grondwet waarin staat wat de grondrechten zijn en hoe
het land geregeerd moet worden. De eerste grondwet in Nederland dateert uit 1798. In 1917
hadden mannen kiesrecht, in 1919 vrouwen ook.
Doordat het recht in beweging is, is de rechtsstaat nooit ‘af’. Ook dictaturen hebben vaak een
grondwet. In een dictatuur bepaalt 1 machthebber of 1 partij in feite wat de regels zijn.
(Bijvoorbeeld Noord-Korea).
Rechten en plichten
In een rechtsstaat gelden niet alleen rechten, maar ook plichten. Deze plichten gelden voor de
overheid en voor burgers.
Rechtsgebieden
Binnen het recht bestaan er verschillende rechtsgebieden, met als belangrijkste onderscheid
het verschil tussen publiekrecht en privaatrecht.
- Publiekrecht
Het publiekrecht regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen burgers en
overheid. Zo is het verdeeld:
Het staatsrecht bevat alle regels voor de inrichting van de Nederlandse staat,
(zoals: stemmen, macht van de koning, macht van de Tweede Kamer).
Het bestuursrecht regelt de verhouding tussen burgers en overheid.
(vergunning verdienen, staat aanklagen via bestuursrecht).
Het strafrecht bestaat uit alle wettelijke regels die aangeven welk gedrag
strafbaar is.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper soph1e. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.