Samenvatting van Biologie Voor Jou Thema 5 Ecologie. Inclusief behulpzame afbeeldingen. Belangrijke termen zijn dikgedrukt.
Handig ter voorbereiding op proefwerken, ideaal om alle stof te herhalen ter voorbereiding op de eindexamens! Zie ook mijn overige samenvattingen van de Biologie Voor Jou m...
Thema 5 Ecologie
Paragraaf 5.1 Ecologie op alle organisatieniveaus
Organismen en hun milieu
Ecologie is de wetenschap waarbij de wisselwerking tussen organismen en hun omgeving wordt
bestudeerd. Organismen worden beïnvloed door hun omgeving, maar omgekeerd beïnvloeden
organismen diezelfde omgeving ook. Ecologisch onderzoek vindt plaats op verschillende
organisatieniveaus:
1. Molecuul: organismen laten DNA-sporen na in hun omgeving, hierdoor kan een ecoloog
onderzoeken welke organismen in een gebied leven. Het DNA wat hiervoor wordt gebruikt,
heet eDNA (environmental DNA).
2. Organel
3. Cel: alle DNA-moleculen in een cel van een organisme vormen samen het genoom. De
wetenschap waarbij er aan de hand van het genoom wordt onderzocht welke organismen in
een gebied voorkomen, noemen we dit ecogenomica.
4. Weefsel
5. Orgaan
6. Orgaanstelsel
7. Organisme
8. Populatie: een groep organismen van dezelfde soort in een bepaald gebied die samen een
voortplantingsgemeenschap vormen.
9. Levensgemeenschap: alle organismen die binnen een bepaald gebied voorkomen.
10. Ecosysteem: een begrensd systeem waarin een wisselwerking plaatsvindt tussen
verschillende biotische en abiotische factoren.
11. Biosfeer/systeem aarde: alle ecosystemen bij elkaar.
Biotische en abiotische factoren en emergente eigenschappen
Biotische factoren: de organismen van een levensgemeenschap en de invloed die ze op hun
omgeving uitoefenen.
Abiotische factoren: de invloeden vanuit de levenloze omgeving (temperatuur, zuurstofgehalte).
Emergente eigenschappen: eigenschappen die specifiek zijn voor een organisatieniveau (denk aan
de populatiedichtheid).
Paragraaf 5.2 Organismen
Macroklimaat: grote gebieden waarbinnen (vrijwel) hetzelfde klimaat heerst.
Microklimaat: in een macroklimaat kunnen abiotische factoren verschillen, hierdoor heeft elke plek
van een ecosysteem een eigen microklimaat.
Abiotische factoren
Abiotische factoren komen uit de niet-levende natuur. Ze hebben invloed op organismen.
Bodem:
o Zand bestaat uit grote korrels en heeft daardoor een matig watervasthoudend
vermogen. Er komt veel zuurstof in de bodem en hierdoor is het goed doordringbaar
voor wortels.
, o Klei bestaat uit kleine korrels en heeft daardoor een goed watervasthoudend
vermogen. Er komt weinig zuurstof in de bodem en hierdoor is het moeilijk
doordringbaar voor wortels.
o Het gehalte humus in een bodem is ook belangrijk. Humus is het gehalte mineralen
in de bodem. Een bodem heeft altijd een bepaalde pH-waarde (zuurtegraad) die
bepaald welke plantensoorten er kunnen groeien.
Licht:
o Belangrijk voor fotosynthese bij planten
o Zorgt bij mensen voor de aanmaak van vitamine D
o Regelt bij veel organismen de voortplanting
o Sommige organismen gaan in winterslaap als de hoeveelheid licht op een dag
afneemt
o Sommige dieren migreren onder invloed van de hoeveelheid licht
Water:
o Is voor sommige organismen de leefomgeving
o In een droog milieu hebben landplanten:
Een dikke cuticula (waslaag)
Kleine blaadjes waardoor minder vocht verdampt
Een sterker ontwikkelt wortelstelsel waardoor water beter wordt
opgenomen
o Bij cactussen zijn de 'bladeren' stekels, wat vraat voorkomt
Temperatuur:
o Belangrijk voor de werking van enzymen. Bij koudbloedige dieren (niet-constante
lichaamstemperatuur, poikilotherm) werken de enzymen slechter bij een lagere
temperatuur. Bij warmbloedige dieren (constante lichaamstemperatuur,
homoiotherm) werken enzymen onafhankelijk van de temperatuur.
o Enzymen denatureren (gaan kapot) bij hoge temperaturen
Tolerantie
Tolerantie is het vermogen van organismen om schommelingen in een abiotische factor te
verdragen. Bijvoorbeeld ijsberen hebben aanpassingen tegen kou en cactussen tegen droogte.
Soorten hebben een eigen verspreidingsgebied (areaal); het gebied waar de soort op aarde
voorkomt. Soms komen soorten buiten hun areaal, hier kunnen ze zich niet altijd handhaven. In dat
geval is van ten minste één abiotische factor de tolerantiegrens overschreden; de uiterste waarde
waarbij organismen van die soort kunnen overleven. Deze abiotische factor werkt dus als
beperkende factor. Deze factor bepaald hoeveel organismen in een bepaald gebied kunnen
overleven. Hieronder zie je een optimumkromme.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LukevdW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
