Par. 1 Oriëntatie:
Par. 2. Een nieuw wereldbeeld
Par 3. Problemen in de kerk
Par. 4 Problemen in de lage landen
Par. 5 een langdurige strijd
Par. 6 Het einde van de opstand.
Memo-2 VWO- Hoofdstuk 1 de tijd van de ontdekkers en hervormers. Een eeuw van grote veranderingen.
Par. 1 Oriëntatie:
Noem de 5 tijdvakken van het eerste deel van Memo (geschiedenis):
- Tijd van jagers en boeren
- Tijd van Grieken en Romeinen
- Tijd van Monniken en ridders
- Tijd van steden en staten
- Tijd van ontdekkers en hervormers
Belangrijkste kenmerken van de tijd van de jagers en boeren zijn:
- Deze samenleving noem je een samenleving van jagers en verzamelaars.
- Met de komst van de landbouw veranderde er veel, er ontstonden landbouwsamenlevingen.
- Mensen gingen op vaste plaatsen wonen, de eerste steden ontstaan.
- Om alles goed te regelen was er een bestuur nodig.
- Prehistorie (10.000 v. C. tot 3000 v.C.) met de uitvinding van het schrift verdwijnt de prehistorie.
Belangrijkste kenmerken van de tijd van Grieken en Romeinen zijn:
- Griekse cultuur (legde de basis voor de wetenschap)
- Landbouw-stedelijke samenleving
- Romeinse Rijk: verspreiding Grieks-Romeinse cultuur (tempels-goden)
- Ontstaan en verspreiding christendom
- Oudheid ( 3000 v.C. tot 500 n.C.) met het verdwijnen van het (west) Romeinse Rijk eindigt de oudheid.
Belangrijkste kenmerken van de tijd van Monniken en ridders zijn:
- Hofstelsel (heer en horigen)
- Leenstelsel ( koningen gebruiken dit om hun rijk te besturen)
- Verdere verspreiding christendom (kloosters een belangrijke rol)
- Ontstaan en verspreiding Islam
- Middeleeuwen ( 500 n. C. tot 1000 n. C.) het eindigt met de ontdekkingsreizen en het uiteenvallen van de
christelijke kerk
Belangrijkste kenmerken van de tijd van steden en staten zijn:
- Opkomst van handel en steden
- Strijd tussen kerk en staat
- Centraal bestuur en ontstaan van staten
- Steden krijgen meer zelfstandigheid
- Middeleeuwen ( 1000 n.C. tot 1500 n. C.)
Belangrijkste kenmerken van de tijd van ontdekkers en hervormers zijn:
- Ontdekkingsreizen ( Columbus en Vasco da Gama)
- Grote veranderingen, zoals ze naar de mens keken, minder nadruk op geloof en het leven na de dood. De mens
en het leven op aarde kwamen meer centraal te staan.
- Renaissance
- De hervorming
- Vroegmoderne tijd (1500 n. C tot 1800 n.C.)
Wat is standplaatsgebondenheid?
- Standplaatsgebondenheid betekent dat ieders denken en handelen bepaald wordt door de positie die zij of hij
inneemt ten opzichte van anderen en door zijn persoonlijke ervaringen. De standplaats kan worden beïnvloed
door de persoonlijke omstandigheden (bijvoorbeeld leeftijd, geslacht, plaats, tijd, opleiding, godsdienst, beroep
en persoonlijke ervaringen) Plaats in de maatschappij: is hij arm of rijk, veel of weinig macht, veel of weinig
aanzien.
, Bij een bron moet je, je dus bepaalde dingen afvragen, welke?
- Wie heeft de bron gemaakt?
- Over welke tijd en plaats gaat het?
- In welke omstandigheden leefde de maker?
- Heeft de maker een doel met deze bron?
Par. 2. Een nieuw wereldbeeld
Begrippen:
Renaissance: Letterlijk: Wedergeboorte: in de 15e en 16e eeuw was er weer belangstelling voor kunst en wetenschap uit
de oudheid.
Humanist: geleerde uit de tijd van de renaissance die teksten van de Grieken en Romeinen bestudeerde en vertaalde en
die het belangrijk vond dat mensen zich ontwikkelden door onderwijs
Wanneer ontstond de renaissance, de nieuwe interesse in de kunst en de ideeën van de oude Grieken en Romeinen?
- Rond 1350 in Italië.
Op welke manier verspreidden de ideeën van de renaissance zich snel?
- Door de handel kwamen mensen veel meer met elkaar in contact en konden ideeën zich snel verspreiden.
Waarom vonden humanisten scholing en geletterdheid belangrijk?
- Door oude geschriften te lezen kon men een beter mens worden. Humanisten vonden dat mensen zich moesten
ontwikkelen en iets nuttigs moesten doen voor de samenleving.
Eind 14e eeuw was in Zwolle de moderne devotie ontstaan, wat is dat?
- Religieuze beweging die scholing erg belangrijk vond.
Wat deden de aanhangers van deze Moderne Devotie?
- Ze bestudeerden zelf religieuze teksten en onderwezen anderen. Ze wilde net als Jezus sober en eenvoudig leven.
Waarin verschilde de Moderne Devotie van de katholieke kerk?
- Volgens de Moderne Devotie had je geen priesters, bijzondere plekken of rituelen nodig om goed te kunnen
geloven.
Op welke manier gingen mensen tijdens de renaissance anders denken over de rol van de geestelijkheid?
- Priesters werden minder belangrijk, want gelovigen gingen zelf de Bijbel lezen en kregen een persoonlijke band
met God.
De kerk reageerde op twee verschillende manieren op alle kritiek. Geef van beide manieren een voorbeeld.
- Nieuwe kloosterorden werden toegelaten tot de kerk, zoals de bedelorden.
- Ketters werden vervolgd door de inquisitie en moesten zich bekeren.
Wie was Erasmus?
- Een Nederlandse priester in de 16e eeuw en humanist.
- Een beroemde geleerde, was opgeleid op scholen van de Moderne Devotie
- Hij bestudeerden originele teksten uit de begintijd van het christendom en
ontdekte dat de christenen naastenliefde en een eenvoudig leven belangrijk
vonden.
- Hij schreef grappige teksten over pausen en priesters, hij bespotte hun verkeerde
gedrag en luxe leven.
- Hij schreef een politieke handleiding voor vorsten om ze te adviseren. Was
raadsheer van de 16 jarige Karel V.
- In 1516 schreef hij het boek onderwijzing van de christelijke vorst voor Karel.
Welke taak kreeg Erasmus in 1515?
- Hij werd raadsheer van Karel V.
Hoe werden de Nederlanden bestuurd in de tijd van Erasmus?
- Door een vorst.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper moniquevanmunster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
