Samenvatting: Bestuurskundige
Onderzoeksbenaderingen
College 1 Inleiding
Plato
College 2 Theorieën ontdekken,
Popper theorieën toetsen?
College 3 Empirisch rationalistisch onderzoek
Wynen, Verhoest en Kleizen in de bestuurskunde
de Vries en de Vries
College 4 Toetsen wetenschappers?
Kuhn
College 5 Kuhn of Popper, Popper en Kuhn?
Lakatos
College 6 Beta of Alpha als voorbeeld?
Geertz
College 7 Twee typen onderzoek in de
Calabrese et al Bestuurskunde: toetsen en
Holdo en Markus interpretatief
College 8 Mixed-method en triangulatie
Hendren, Luo en Pandey
Oppermann
College 9 Caseselectie en de noodzaak tot
de Vries IRAS contextualiseren
de Vries, Kroukamp en van Jaarsveldt
College 10 Wetenschap als deel van t probleem?
Foucault
College 11 Actie-onderzoek
Greenwood en Levin
Erro-Garces en Alfaro-Tanco
College 12 De onderzoeker als beleidsadviseur?
Weber
Machiavelli
College 13 Toegepast opdrachtonderzoek
= college 11
College 14 Integer onderzoek
Bouter
Taswell et al
,College 1: inleiding
Plato
Wat doen college 1
Relevantie van filosofische reflectie op wetenschap
Wat is bestuurskunde
Plato
Rationalisten en empiristen
I. Relevantie van filosofische reflectie op wetenschap
“Als je voor timmerman leert, heb je toch ook geen vak filosofie van het timmeren, waarom dan
wel het vak wetenschapsfilosofie.”
Wetenschappers beweren dat zij een bijzondere toegang tot kennis hebben
Wetenschappers denken vaak dat ze de waarheid in pacht hebben. Zij kunnen namelijk
oplossingen bieden (bijvoorbeeld bij politieke vraagstukken of in de rechtbank als deskundige).
Het is daarom belangrijk, een plicht, om uit te leggen waarom hun waarheid de waarheid is. Het
moet wel degelijk ergens op gebaseerd zijn. Vandaag de dag worden veel uitspraken van
wetenschappers in twijfel gebracht. Het is dus belangrijker dan ooit om te kunnen vertellen
waarom jouw waarheid klopt.
Wetenschappers worden een bijzondere rol toegekend, altijd voortbouwen op wat
wetenschappers zeggen
Wel vaak kritiek op wetenschappers:
Wetenschappers kunnen niet genoeg voorspellen (economen economische crisis 2008 niet
voorspeld bijvoorbeeld)
Wetenschappers hebben eigenlijk politieke bedoelingen
Wetenschappers zijn een beetje hobbyisten, zijn leuke dingen aan het bedenken maar die zijn
vaak gevaarlijk (machines, genetische manipulatie)
Wetenschappers zijn mensen die liever zelf op de stoel van een machthebber wil zitten, fluistert
wat deze mensen moeten doen
II. Wat is bestuurskunde
Kennis voor beter bestuur
Het aansturen en het verbeteren van het publieke domein door middel van de kennis voor een beter
bestuur (onderzoek doen/problemen oplossen)
Drie vragen rondom de kennis voor een beter bestuur (en centraal staan deze cursus)
1. Waarop berust kennisclaim van bestuurskundige?
Wat is de basis hiervan en hoe maken bestuurskundigen de werkelijkheid waar, wat is de kennis?
2. Welk soort kennis voor beter bestuur kan bestuurskundige dan hebben?
Wat voor soort kennis en welke aard kennis?
3. Hoe kan kennis dan tot goed bestuur leiden? Welke rol behoort bestuurskundige te hebben?
Welke rol moeten wij hebben ten opzichte van bestuur? Wat moet je rol zijn, de verhouding en
relatie tussen kennis en politiek.
III. Plato
Plato’s ideale staat (Kallipolis):
Arbeidsdeling/sociale organisatie naar individuele talenten
o 3 groepen
o Scholing
, o Samenlevingsvormen
Analogie met psychologie (gezond/ziek)
Plato geeft antwoord op deze drie vragen. In de politeia zegt hij dat een staat bestuurd moet worden
door koning-filosofen. Hij beschrijft hier zijn ideale staat. In de ideale staat van Plato zijn er
verschillende groepen werkende mensen met een arbeidsindeling naar individuele talenten.
Groep 1: boeren/ambachten:
In groep 1 heb je mensen die voor primaire levensbehoeften zorgen, de ambacht en bekwaamheden
(timmermannen, kappers, koks, etc.). Deze mensen zijn economisch actief, om zo geld te verdienen.
Dit is ook de grootste groep. En zij vergeten hun eigen belang niet
Groep 2: soldaten/wachters:
Groep 2 zijn mensen die zorgen dat de eerste groep beschermd wordt. Zijn mensen die lichamelijke
kracht hebben, sterke loyaliteit en groepsgevoel. Ze beoefenen functie uit ten behoeve van het
algemeen belang, zoals soldaten en politici. Om de loyaliteit sterk te houden moeten ze van jongs af
aan leven in een samenleving zonder eigendommen, dus in kazernes zonder eigen bezit en inkomen.
Dus ze hebben geen verleiding om voor eigen bezit of voordeel te gaan, dus geen eigen belang
Groep 3: wijzen/koning-filosofen
Uit de tweede groep komt groep 3. Groep 3 zijn mensen die deskundig zijn, en veel kennis hebben,
ze hebben nog extra meer verstand en rationaliteit, en worden het langst opgeleid. Volgens Plato
moeten deze deskundigen de baas zijn (koning-filosofen). Deze ideologische staat, kallipolis, schetst
dat de juiste mensen op de juiste plek zitten.
Plato’s gelijkenis van de grot en welke les over kennisverwerving bevat deze gelijkenis
De allegorie van de grot
Het verhaal gaat als volgt: stel je voor, zegt Plato, dat mensen in een grot aan een muur vastgeketend
zitten, zodanig dat ze slechts recht voor zich uit kunnen kijken. Wat zien ze? Schaduwen van
voorwerpen die achter hen door een vuur op de rotswand worden geworpen. Met die schaduwen
bedoelt Plato dat wat die gevangenen kennen slechts meningen zijn. Hun kennis is dus geen echte
kennis (schijnkennis, lage kennis, vaste kennis, waarnemingen).
Om de werkelijkheid te leren kennen (echte kennis, hoge kennis, losgeraakte kennis, denken), moet
de gevangene zich bevrijden van zijn ketenen en een tocht naar het zonlicht aandurven. Dat zonlicht
zal hem eerst verblinden, maar als hij eraan gewend is, zal hij de schoonheid van de wereld buiten de
grot ontdekken. Echter, als hij terugkeert naar de duistere grot om de andere gevangenen te
vertellen over de echte wereld, kan hij niets meer zien. Zijn metgezellen zullen daaruit afleiden dat
het zonlicht hem heeft geschaad en zullen weigeren hem naar buiten te volgen. Ze zullen hem zelfs
willen doden. (Dus mensen geloven je echte kennis pas als ze het zelf hebben meegemaakt)
De tocht uit de grot (waarneembare werkelijkheid) naar buiten (denkbare werkelijkheid,
werkelijkheid van ideeën). Analogie: In de grot zie je alleen maar schaduwen. Als je laag in kennis zit
(in de grot) houd je daaraan vast. Als je hoger komt (uit de grot), wil je niet terug. Personen met
‘schaduwkennis’ doen zich voor als kenners van de waarneming, waarbij andere waarnemingen
minder zijn (zekere rangorde). Dus: allegorie van de grot beschrijft de tocht die de filosoof moet
afleggen, die moet de waarnemingen overstijgen (schijnkennis) en opstijgen naar de ideeënwereld
(tocht naar boven) en daar via de ratio (denken) de ideeën zelf aanschouwen om tot echte kennis te
komen.
Schijn(weten)
Onderscheid tussen denken dat je het weet en echt weten. Dus durf te twijfelen, besef dat je
misschien in die grot zit. Oer oproep: mensen moeten durven te twijfelen. Er is sprake van echte
, kennis (hoge, denken, echtweten, buiten) en onechte kennis (lage, waarneming, schijnweten,
schaduwen in de grot). Het alledaagse weten, is schijnweten, dus twijfel aan wat men zegt dat waar
is. Je moet kritisch zijn, je moet het zelf meegemaakt hebben, want niemand gelooft je anders. Dus
andere moeten het ook meegemaakt hebben om je te geloven. Er is schijnkennis aanwezig. Er is een
schijnwereld die we voor werkelijkheid houden en moeilijk om hieruit te komen en in de echte
werkelijkheid te komen.
Lagere (vaste) en hogere (losgeraakte) kennis (waarneming en denken)
Kennis is tweeledig: er is sprake van vaste (lage, waarneming, schijnweten) kennis en losgeraakte
(hoge, denken, echtweten) kennis. Plato zegt dat losgeraakte kennis beter en hoger is. Mensen met
vaste kennis kunnen niet gemakkelijk naar losgeraakte kennis komen. De weg naar boven staat
symbool als de weg vooruit. Je moet kennis doorlopen hebben (in de grot geweest zijn), om bij de
juiste kennis te komen. We hebben allemaal het idee dat we dingen weten. Maar de kennis die je in
de ‘normale wereld’ hebt, is schijnweten. Echtweten is ware kennis, vergaard door de weg omhoog.
Ook is er verschil tussen lagere en hogere kennis. Lagere kennis is de waarneming, hogere kennis is
het denken. Ware kennis wordt dus vergaart door denken.
Lagere kennis (wat mensen op de grot zien, waarneming) en hogere kennis (wat mensen buiten de
grot zien, denken). Hoe kom je dan van lagere kennis naar hogere kennis? Staat niet letterlijk in de
tekst maar wel in andere teksten. Als je iets logisch afleidt door een eerdere waarheid, iets wat al
eerder vaststond. Wiskunde: empirie (ervaring) niet nodig om tot waarheid te komen, alles kan in
gedachte, niet meten maar bewijzen. Harde kennis, ware kennis. Je moet bij alles wegkomen van wat
empirisch vast te stellen is en gaan naar abstraheren in gedachten en dan kom je tot kennis. Denken
is dus een hogere orde dan zien. Is rationeel van aard, kennis van abstracte ideeën. Ideeën beter dan
observaties.
Moeite doen (voor hoge, losgeraakte, ware kennis)
Kennis moet je ontwikkelen, je moet er iets voor doen, je moet een bepaalde weg afleggen. Om tot
ware kennis te komen is een lijdensweg, dat het moeite kost. Het is een moeizame weg die een
filosoof moet volgen om in het bezit te komen van ware kennis. Dit is ook te vergelijken met de
derde groep, de koning-filosofen, die een lange weg moeten afleggen, lang worden opgeleid.
Verhaaltje voor ons
Omdat wij nog in de schijnfase zitten kan hij het alleen uitleggen aan de hand van een verhaaltje. Pas
als we echte kennis hebben snappen we wat hij bedoelt met dat verhaaltje. Dus je gelooft iemand
zijn (hoge losgeraakte kennis) pas als wij het zelf ook echt hebben meegemaakt, want wij hebben
alleen lagere kennis, vaste kennis
Proces van kennisverwerving is complex: men moet daar een weg voor afleggen, kost moeite
Als je losgekomen kennis hebt word je soms aangekeken als de dommerik, omdat de rest niet
weet waar je het over hebt
Koning-filosofen hebben de hele weg afgelegd en moeten dus ook wel de baas zijn. De rest heeft
de kennis namelijk niet
Plato’s antwoord op de drie vragen
1. Waarop berust kennisclaim van bestuurskundige?
Dit zit in het goed kunnen redeneren, alles heeft te maken dat je kan abstraheren, met je verstand
ergens bij kunt, weg van de waarneming, dus juist na denken
2. Welk soort kennis voor beter bestuur kan bestuurskundige dan hebben?
Alle soorten kennis kunnen ze hebben, dus van goed en van slechte kennis, maar vooral abstracte
kennis (wiskunde).
3. Hoe kan kennis dan tot goed bestuur leiden? Welke rol behoort bestuurskundige te hebben?
