Dit is een samenvatting van het boek Basisboek bedrijfseconomie druk 11. Het is hoofdstuk 1 Ondernemingen en hun functie in de economie, paragrafen 1 t/m 5.
Hoofdstuk 1 Ondernemingen en hun functie in de economie
§1 Consumenten en producenten
Alle goederen en diensten moeten worden ‘geproduceerd’. Voordat er op grote schaal
ruilhandel plaatsvond, was iedere consument ook producent. In de ontwikkelde economie is
dit niet meer het geval.
Productiehuishoudingen, ook wel bedrijven genoemd, vervaardigen goederen en diensten
en verkopen deze aan de consument. De consument beschikt over de benodigde
koopkracht omdat hij inkomen verdient in de productiehuishoudingen.
De economie houdt zich bezig met de vraagstukken die samenhangen met het streven naar
welvaart van de mens: hoe kan iemand optimaal voorzien in goederen en diensten, dat wil
zeggen met zo gering mogelijke opoffering van middelen.
De algemene economie (economics) bestudeert de relaties tussen consumenten en
producenten en tussen de producenten onderling. Daarbij kan een onderscheid worden
gemaakt tussen micro- en macro-economie. Tot het werkterrein van de micro-economie
(microeconomics) behoort onder andere de theorie van de marktvormen: hoe komt de
prijsvorming op een bepaalde markt tot stand? Bepalend daarvoor is onder andere het
aantal aanbieders en het aantal vragers op die markt. De macro-economie
(macroeconomics) houdt zich bezig met economische problemen van de maatschappij als
geheel, zoals inflatie en werkloosheid.
De bedrijfseconomie (business economics) richt zich op het economisch handelen binnen
de productieorganisaties. Bij productie gaat het niet alleen om de productie van fysieke
goederen, maar ook om de handel en het verlenen van diensten.
In het economische stelsel zoals wij dat kennen, is een belangrijke plaats weggelegd voor
de ondernemingsgewijze productie. Ondernemingen zijn productieorganisaties die erop
gericht zijn om ‘op de markt’ inkomen te verdienen voor hun eigenaren. Het zijn dus
productieorganisaties die naar winst streven.
Een onderneming is een productieorganisatie
In een productieorganisatie worden productiemiddelen bij elkaar gebracht en vervolgens in
een productieproces omgezet in producten. Een productieorganisatie opereert tussen 2
markten: op de inkoopmarkt worden de productiemiddelen verkregen, op de verkoopmarkt
worden de geproduceerde goederen of diensten verkocht.
De productiemiddelen kunnen bestaan uit grondstoffen enerzijds en uit machines, gebouwen
en dergelijke anderzijds. Deze laatste worden duurzame productiemiddelen genoemd,
omdat zij, in tegenstelling tot de grondstoffen, gedurende langere tijd hun diensten aan de
onderneming bewijzen. De arbeidskracht van de medewerkers vormt ook een
productiemiddel.
De productieorganisatie is dus een samenwerkingsverband van de productiefactoren arbeid
en kapitaal. Onder kapitaal worden de grondstoffen en de duurzame productiemiddelen van
, de onderneming verstaan. Het samenwerkingsverband kan een formeel karakter hebben,
waarbij de rechten en plichten van de bij de organisatie betrokken participanten schriftelijk
zijn vastgelegd: in de statuten en in taakomschrijvingen worden dan de bevoegdheden van
aandeelhouders, directie en medewerkers opgetekend.
Een onderneming streeft naar winst
Een onderneming neemt deel aan het economische proces, zodat de eigenaren er ‘beter’
van worden. Zij streeft naar ‘waardecreatie’: de prijs die zij op de inkoopmarkt betaalt voor
de productiefactoren zal meer dan goedgemaakt dienen te worden door de opbrengst van
de verkoop van de geproduceerde goederen of diensten. Het overschot dat behaald wordt,
de winst, komt vervolgens ten goede aan de eigenaren van de onderneming.
Het streven naar winst onderscheidt ondernemingen van bedrijven in het algemeen. Elk
bedrijf brengt goederen en/of diensten voort.
De grootte van de winst is afhankelijk van enerzijds de efficiency en anderzijds de
effectiviteit van het productieproces. Onder de efficiency wordt de doelmatigheid van het
productieproces verstaan, onder de effectiviteit de doelgerichtheid van het productieproces,
ofwel de mate waarin het eindproduct geschikt is om te voldoen aan de eisen van de
afnemers. Een productieproces is efficiënt als een gegeven hoeveelheid met zo gering
mogelijke kosten wordt geproduceerd. Het is effectief als dat een eindproduct oplevert dat in
trek is bij de klanten, waar de klanten graag voor willen betalen.
Kenmerkend voor een onderneming is dat het winstcijfer een maatstaf is voor zowel de
efficiency als de effectiviteit: het is immers het saldo van de omzet (maatstaf voor
effectiviteit) en kosten (maatstaf voor efficiency).
Het behalen van winst staat bij een onderneming voorop; op welke manier die winst behaald
wordt is een secundaire kwestie. De winst vormt het doel, de activiteiten het middel.
We maken hierbij echter enige kanttekeningen:
- Streven naar winst ‘tot elke prijs’ is meestal niet aan de orde. De continuïteit van de
onderneming vormt ook een belangrijk uitgangspunt. Om het voortbestaan van de
onderneming te verzekeren, is het behalen van winst echter noodzakelijk; alleen dan
beschikt de onderneming over de financiële middelen om zelfstandig te kunnen
overleven.
Voor de continuïteit van de onderneming is het wel noodzakelijk dat het winststreven
ook vanuit langetermijnperspectief bezien wordt.
- Het lijkt er soms op dat niet het streven naar een zo groot mogelijke winst, maar het
streven naar een zo groot mogelijke omzet tot belangrijkste ondernemingsdoel is
verheven. Voor ondernemingsbestuurders lijkt vaak te gelden: hoe groter hoe beter.
- Als ondernemingen zelf hun doel beschrijven, komt het winststreven meestal niet
prominent naar voren; wel zaken als de zorg voor het milieu, de arbeidsvreugde bij
de werknemers, enz.
§2 Profit- en non-profitorganisaties
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xninaxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
