Verantwoord leiderschap in organisaties
Hoorcollege 1 Introduction
Dit vak draait om de drie kernconcepten:
duurzaamheid, verantwoordelijkheid en
ethiek. Deze kernconcepten worden
toegepast op verschillende domeinen (zie
de tweede ring in de afbeelding). Die
domeinen worden weer toegepast op de
sustainable development goals → de
duurzaamheidsdoelstellingen van de
verenigde naties (17 doelstellingen in de
afbeelding).
Hoe verantwoordelijk zijn hedendaagse
organisaties?
- Wordt uw kleding gemaakt door
arbeiders die een leefbaar loon
verdienen?
- Leefbaar loon = Het loon dat een werknemer ontvangt voor een standaard
werkweek op een bepaalde plaats, voldoende om de werknemer en zijn of
haar gezin een behoorlijke levensstandaard te bieden (GLWC, 2021).
Bij een fatsoenlijke levenstandaard/ leefbaar loon horen genoeg voedsel, de huur,
gezondheidszorg, onderwijs voor kinderen, kleding, transportatie (fiets, auto) en een
beetje spaargeld.
Bij een familie wordt er uitgegaan van twee ouders en twee kinderen. In bijna alle
definities werkt 1 ouders volledig en de ander 80%.
CAMPAGNE SCHONE KLEDING (2017): DE SWEATSHOPS VAN EUROPA
Een paar fragmenten uit interviews van deze campagne:
- “We hebben het punt bereikt waarop een werknemer alleen maar kan
verdienen om de elektriciteitsrekening te betalen.”
- “Bij een hitte van 40°C voel je je al duizelig of misselijk; je kunt het niet langer
verdragen. Moet ik zeggen dat het onmenselijk is? Want dat is wat ik denk.”
- “We weten wanneer (...) een inspecteur (...) de fabriek gaat bezoeken, want
vooraf opent de directie deuren en ramen en zet de airco aan.”
1
,BRUTO MINIMUM, WERKELIJK EN LEVEND LOON (WAGEINDICATOR.ORG,
DECEMBER 2018)
Een andere indicator, om het te vergelijken
Kledingbedrijven en hun leefbare lonen
- Bijna kledingmerken afkomstig uit lagelonenlanden
"... we zijn vastbesloten ervoor te zorgen dat onze inkooppraktijken de betaling
van een leefbaar loon vergemakkelijken." (H&M, 2020, p. 64, onderstreept
toegevoegd)
"Als er geen wettelijk minimumloon is (...), moeten de lonen minstens gelijk
zijn aan het gemiddelde minimum in de relevante industriële sector" (LVMH,
2020, p. 2)
"We weten dat de lonen van fabrieksarbeiders kunnen stijgen naarmate
fabrieken efficiënter worden" (Nike, 2020, p. 31).
- Zelfs koplopers zoals Patagonia stellen heel eerlijk:
"In 2019... betalen onze leveranciers gemiddeld 88% van de leefbaarloon”
(Website Patagonië, augustus 2021)
Wat heeft een kledingbedrijf tegen 2050 bereikt in de strijd tegen
klimaatverandering?
Antwoord:
Klimaatverandering en kledingbedrijven
- 45% van de FTSE100-bedrijven zet zich in voor Net Zero in 2050, slechts 16%
heeft een realistische strategie (EcoAct, 2020)
- Klimaatneutraliteit is wenselijk, maar de eigen emissies van kledingbedrijven
kunnen slechts 1% van hun gehele waardeketen uitmaken
- Voorbeelden van zeer weinig kledinginitiatieven die al klimaatneutraal zijn en
de uitstoot aanzienlijk verminderen:
Vaude, earth positive, knowledge cotton apparel
2
,Verantwoord bedrijfsleiderschap
Zie afbeelding pagina 1. De 17 duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN:
Het doel is om dit in 2030 te bereiken.
Welke sdg’s zijn van toepassing bij het shell oliplatform?
Er kunnen dus meerdere sDg’s relevant zijn of
in verbinding staan met elkaar.
Belangrijk van de SDG’S is om te weten: wat, waarom en hoe
SDG 14: life below water, waarom?
- Zeeën reguleren uiteindelijk ons water, weer, klimaat, kustlijnen, zuurstof en
veel van ons voedsel.
- Meer dan 3 miljard mensen zijn afhankelijk van de oceanen als hun primaire
eiwitbron.
- Oceanen worden bedreigd door vervuiling van de zee en nutriënten, uitputting
van hulpbronnen en klimaatverandering, allemaal voornamelijk veroorzaakt
door menselijk handelen.
- Negatieve effecten op mariene ecosystemen en biodiversiteit zullen
wereldwijde sociaaleconomische problemen veroorzaken
3
, SDG 14: life below water, wat?
- 14.1: Vervuiling van de zee verminderen
- 14.2: Ecosystemen beschermen en herstellen
- 14.3: Verzuring van de oceanen verminderen
- 14.4: Duurzame visserij
- 14.5: Kust- en zeegebieden beschermen
- 14.6: Subsidies die bijdragen aan overbevissing beëindigen
- 14.7: De economische voordelen van duurzaam gebruik vergroten van
mariene hulpbronnen
- 14-A: Verhogen van wetenschappelijke kennis, onderzoek en technologie voor
de gezondheid van de oceaan
- 14-B: Ondersteuning van kleinschalige vissers
- 14-C: Implementeren en handhaven van het internationale zeerecht
SDG 14: life below water, hoe?
- Volg de levenscyclus van producten/materialen: welke producten kunnen hun
weg vinden naar mariene omgevingen?
- Registratie en openbaarmaking van informatie over het gebruik van
chemicaliën/materialen in producten, verpakkingen en verwerking om het
sluiten van de kringloop te vergemakkelijken.
- Verbeter de hulpbronnenefficiëntie door het ontwerp te wijzigen, fabricage of
gebruik van producten en verpakkingen om afval dat in het milieu terecht zou
kunnen komen te verminderen.
- Verbeter hulpbronnenefficiëntie door waarde te genereren uit afval.
- Voorkom wanbeheer of zwerfafval dat het mariene milieu zou kunnen
vervuilen.
- Vergroot het bewustzijn van de consument over effectieve manieren om hun
afval op de juiste manier te verwijderen om zwerfvuil te ontmoedigen en
verantwoordelijk gedrag te bevorderen.
- Bij te dragen aan de ontwikkeling van afvalbeheertechnologieën die het
gebruik van schoon water minimaliseren.
Zie ook: https://sdgcompass.org/sdgs/sdg-14/
Dimensies en doelen van verantwoord management
- Duurzaamheidsbeheer – Drievoudige
optimalisatie van het resultaat (economisch,
sociaal, milieu)
- Verantwoordelijkheidsbeheer – Optimalisatie
van de waarde van belanghebbenden
- Ethiekbeheer – Morele uitmuntendheid
4
