Een verbintenis is vermogensrechtelijke verhouding tussen twee partijen waarin de één recht heeft
op een prestatie waartoe de ander verplicht is. Een gedraging, doen of niet-doen, waartoe de één
verplicht is en de ander recht op heeft wordt een prestatie genoemd. Een verbintenis kan ontstaan
uit de wet of (obligatoire) overeenkomst.
De precontractuele fase ziet op de fase van onderhandeling voorafgaand aan het sluiten van een
overeenkomst. Gedurende deze fase komen partijen volgens Baris/Riezenkamp tot elkaar te staan
in een bijzondere, door de goede trouw beheerste rechtsverhouding. Dit betekent dat zij hun
gedrag mede moeten laten bepalen door de gerechtvaardigde verwachtingen van de wederpartij.
Plas/Valburg
De gevolgen van het afbreken van onderhandelingen zijn afhankelijk van het stadium waarin
partijen verkeren. De literatuur leidt uit het arrest af dat bij het afbreken van een onderhandeling
drie fasen zijn te onderscheiden:
● In de eerste fase mogen de onderhandelingen zonder gevolgen worden afgebroken in verband
met de contractsvrijheid van beide partijen
● In de tweede fase is er intensiever onderhandelt en zijn wellicht verwachtingen gewekt. Ook in
deze fase mogen onderhandelingen worden afgebroken, maar moet het negatieve belang worden
vergoedt. Dit betekent dat de afbrekende partij ervoor moet zorgen dat de wederpartij financieel
gezien weer in de situatie verkeerd alsof er geen onderhandelingen hebben plaatsgevonden
● In de derde fase is het contract bijna gesloten en is het van belang dat de wederpartij erop mocht
vertrouwen dat dit contract ook daadwerkelijk tot stand zou komen. In deze fase mogen de
onderhandelingen niet meer worden afgebroken, een rechter kan de afbrekende partij verplichten
verder te onderhandelen of het positief contractsbelang te vergoeden. Het positief
contractsbelang omvat het voordeel dat de niet tot stand gekomen overeenkomst voor de derde
zou hebben meegebracht
CBB/JPO
JPO was in onderhandeling met de gemeente Arnhem over de aankoop van een perceel
bouwgrond, bestemd voor de bouw van twee kantoorpanden. Eén van de kantoorpanden zou
dienen als huisvesting van Centraal Bureau Bouwtoezicht BV (CBB), een bedrijf waar JPO eveneens
mee in onderhandeling was maar door CBB werd afgebroken om vervolgens direct te
onderhandelen met de gemeente. Partijen zijn vrij onderhandelingen af te breken, tenzij dit op
grond van het gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij of in verband met andere
omstandigheden van het geval onaanvaardbaar zou zijn. Hierbij dient rekening te worden
gehouden met de mate waarin de afbrekende partij heeft bijgedragen aan het ontstaan van het
vertrouwen, de gerechtvaardigde belangen en of er zich in de loop van de onderhandelingen
onvoorziene omstandigheden hebben voorgedaan.
m.nt Hartlief: Hartlief analyseert het nieuwe van het CBB/JPO arrest en onderscheidt hier vier
onderdelen, namelijk: de vrijheid tot het afbreken van onderhandelingen, het belang van het
gehele verloop van de onderhandelingen, het afbreken van onderhandelingen is onaanvaardbaar
als er sprake is van totstandkomingsvertrouwen ten aanzien van de overeenkomst en ook andere
omstandigheden dan het totstandkomingsvertrouwen mogen de afbreking onaanvaardbaar maken.
Effectenlease
Aanbieders van beleggingsproducten bieden een aandelenlease aan, waarbij een geleend bedrag
direct wordt belegd en eventuele koersverliezen moeten worden terugbetaald. Dalende koersen
resulteren in grote restschulden. De Hoge Raad oordeelt dat er een bijzondere zorgplicht rust op de
bank, waarbij de financiële draagkracht van de consument voor terugbetaling van een mogelijke
restschuld wordt onderzocht en zij worden gewaarschuwd over de mogelijke risico’s. Een schending
van deze bijzondere zorgplicht leidt tot een onrechtmatige daad.
Wanneer partijen bij het sluiten van een overeenkomst een feitelijke omstandigheid waaronder de
verbintenis moet worden uitgevoerd niet hebben voorzien en zowel de overeenkomst als de wet
geen oplossing bieden, hebben de redelijkheid en billijkheid een aanvullende werking. Hierbij zijn
de aard van de rechtsverhouding, de omstandigheden van het geval en de wederzijdse belangen
bepalend. De zogenaamde beperkende of derogerende werking van de redelijkheid en billijkheid
, kan onder omstandigheden meebrengen dat een tussen partijen geldende regel buiten toepassing
moet worden gelaten.
Haviltex
Ermes & Langewerf en Haviltex zijn ondernemers. Ermes & Langewerf verkocht een snijmachine
aan Haviltex, welke tot eind 1976 recht had om deze te retourneren. In juni 1976 schrijft Haviltex
dat hij overeenkomstig de bijzondere voorwaarde de snijmachine teruggeeft en verzoekt tot
terugbetaling van de koopsom. Het gerechtshof oordeelt dat de bewoording van het contract
duidelijk zijn en dat een zuiver taalkundige uitleg van de overeenkomst geen leemte laat voor
aanvulling. De Hoge Raad oordeelt echter dat niet enkel naar de zuiver taalkundige uitleg moet
worden gekeken maar eveneens naar de zin die partijen in de gegeven omstandigheden
redelijkerwijs aan die bepalingen mochten toekennen en hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs
van elkaar mochten verwachten. Mede kan het van belang zijn tot welke maatschappelijke kringen
de partijen behoren en welke rechtskennis van zodanige partijen kan worden verwacht.
DSM/Fox
Bepalingen dienen in het licht van het geschrift als geheel te worden bekeken. Bij de uitleg van een
schriftelijk contract zijn alle omstandigheden van het concrete geval, gewaardeerd naar hetgeen de
maatstaven van redelijkheid en billijkheid meebrengen van beslissende betekenis. Bovendien
kunnen de gerechtvaardigde verwachtingen van de partijen, hetgeen zich in de
onderhandelingsfase én na de contractsluiting hebben afgespeeld relevant zijn voor deze uitleg.
n
voor de uitleg het relevant zijn
wat de gerechtvaardigde
verwachtingen van de partijen
zijn, wat zich
in de onderhandelingsfase heeft
afgespeeld en wat zich na de
contactsluiting heeft afgespeeld.
Lundiform/Mexx
Indien bij de uitleg van een overeenkomst groot gewicht toekomt aan de taalkundige betekenis van
de gekozen bewoordingen, kunnen de overige omstandigheden van het geval meebrengen dat een
andere betekenis aan de bepalingen van de overeenkomst moet worden gehecht. Beslissend blijft
immers de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze
bepalingen mochten toekennen en hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten
verwachten.
Een rechtshandeling is een handeling die beoogt een rechtsgevolg in het leven te roepen. Het gaat
om een gerichte wil die zich door een verklaring openbaard. De dubbele grondslag van de
rechtshandeling houdt in dat deze óók kan ontstaan wanneer de wil ontbreekt maar degene er
redelijkerwijs op mocht vertrouwen dat de verklaring gewild werd.
Vastgesteld kan worden dat een rechtshandeling nietig of vernietigbaar is en deze dus wordt
geacht nooit te hebben bestaan. De consequenties zijn gelijk aan elkaar, ook al bestaat nietigheid
van rechtswege en wordt een rechtshandeling met terugwerkende kracht vernietigd. Eenieders wil
wordt geacht te ontbreken wanneer er discrepantie bestaat tussen wil en verklaring. Wilsontbreken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samanthamirellaberardi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
