IPOL aantekeningen
Deel 1: Centrale concepten
Hoorcollege 1:
Politicologie
De sociale wetenschap van politiek
Wat is politiek? :
‘Politieke ontwikkelingen’ en ‘de politiek’ hebben zeer uiteenlopende betekenissen,
o.a. omdat ‘politiek’ zo’n vaag maar veelgebruikt concept is.
Domeinbenadering: Politiek vindt plaats bij bepaalde sociale domeinen en wordt
verricht door bepaalde actoren. —> speelt zich af binnen de staat.
“Politiek is de wetenschap die het leven vd staat bestudeert.”
“Politiek is het proces waarin maatschappelijke con icten worden uitgedrukt,
verbonden en opgelost in staatsapparaten, en dat qua vorm verloopt volgens de
mechanica vd macht.”
Deze de nities zijn te nauw en te grof
Aspectbenadering: Politiek kan overal zijn en door iedereen worden verricht, en de
‘politiek’ ligt in eigenschappen van gebeurtenissen/ontwikkelingen. —>
kenmerkend: strijd om macht/con icten en het gebeurd overal.
“Politiek gaat om wie wat krijgt en hoe men dat krijgt”
“Puur con ict is oorlog, pure samenwerking is liefde, politiek is de vermenging
daarvan.”
Alweer te breed en te nauw
Invloedrijke aspectbenadering:
“De politiek is de interactie (eigenschap) waardoor bindende waardentoedeling (wat
waardevol wordt gezien in de samenleving/normen en waarden) plaatsvindt voor
een samenleving.”
“Het proces waardoor mensen onderhandelen en concurreren om collectieve
besluiten te nemen en uit te voeren.”
1
fi fl fl fl
,Aantal algemene aspecten (voortbouwend op van der Eijck) :
1. Politiek gaat om collectiviteiten (2 of meer mensen, groepen, samenlevingen,
staten, regio’s, van een huishouden tot mondiaal toneel)
2. Politiek gaat over zaken die collectiviteit moet regelen/oplossen (iets wat
opgedeeld kan worden, gereguleerd kan worden (naar de wet gemaakt kan
worden), en/of bestaansrecht en identiteit van groepen/leden)
3. Politiek gaat om ‘onenigheid’, botsingen tussen verschillende belangen/
identiteiten van mensen/collectiviteiten (individuen, staten)
4. Politiek gaat om verschillende vormen van actie/interactie/regulering/beheersing
van zo’n onenigheid (con ict/samenwerking van deliberatie tot oorlog)
5. Politiek gaat om macht en machtsgebruik (van dwang tot omkoping tot
persuasie)
Hoorcollege 2:
Politicologie, sub-disciplines en relatie tot andere sociale
wetenschappen
1. Politieke debatten/vragen:
Politicologie houdt zich bezig met vragen die nog niet beantwoordt zijn in de
politiek, die daardoor controversen zijn.
Overal waar ‘politiek’ van toepassing is zijn er politieke debatten/vragen.
Er zijn verschillende typen en omvangen van politieke vragen/debatten.
‘Typen’ debatten/vragen:
Beschrijvende vragen/debatten, vb: hoeveel terrorisme is er op dit moment?
Verklarende vragen/debatten (causaal), vb: In hoeverre wordt rechts populisme
beïnvloedt door inkomensongelijkheid? (X —> Y)
Normatieve vragen/debatten (hoe de wereld zou moeten zijn), vb: Wat zouden
partijen moeten doen om inkomensongelijkheid te verkleinen?
2
fl
,‘Omvang’ debatten/vragen:
‘Context-speci eke’ debatten, in tijd en plaats —> probleem-speci ek en deels/
helemaal oplosbaar door empirisch onderzoek. (Waarom heeft Trump de
verkiezingen gewonnen?)
‘Mid-level’ debatten, probleem-speci ek en deels oplosbaar door empirisch
onderzoek. (Wat zijn de oorzaken van oorlogen?)
‘Eeuwige’ debatten, allesomvattend en paradigmatisch, niet oplosbaar door
empirisch onderzoek. (Wat is de relatie tussen de politiek en de economie?)
2. Politicologie als ‘de’ sociale wetenschap der sociale wetenschappen:
1. Politicologie is een sociale wetenschap die theorieën ontwikkelt en empirisch
onderzoek uitvoert om politieke vragen te beantwoorden.
Politicologie doet dit alles in 4 belangrijke stappen:
A. Formulering van vragen/controversen/problemen
B. Conceptualisering van begrippen en ideeën
C. Theoretische argumentatie (beschrijvend, verklarend, normatief)
D. Empirisch illustreren en toetsen van concepten en argument
2. Het ‘wetenschappelijke’ hiervan is dat antwoorden ontwikkeld en gepresenteerd
worden met transparante twijfel - door expliciet de onzekerheidsgraad van
antwoorden in te schatten en aan te geven. (je weet niet zeker of het daar
helemaal aan ligt)
Veel opdelingen/afdelingen/scholen van politicologie:
• Nederlandse politiek (eigen-land-politiek)
• Vergelijkende politiek (tussen landen)
• Politieke theorie
• Internationale betrekkingen (wisselwerking op internationaal niveau)
• Bestuurskunde
3
fi fi fi
, 3. Conceptualisering in de politicologie:
Concepten zijn bouwstenen van alle theoretische stellingen/verwachtingen. Zonder
concepten kunnen wij geen antwoord geven op politieke vragen, en ons nooit
mengen in politieke debatten.
Concepten (Begrippen):
Concepten vergen expliciet conceptualisering als ze…
…Abstract zijn:
• Zeer concreet: ‘minister’
• Abstracter: ‘milieubeweging’
• Zeer abstract: ‘politiek’
…omstreden zijn:
• Onomstreden: ‘Amerikaanse leger’
• Omstreden: ‘terrorisme'
4. Theoretische argumentatie in de politicologie: ‘argumenten mappen’ (in
kaart brengen) en ‘vreemde verbanden zien’:
‘Leidt meer globalisering tot meer oorlog?’
Globalisering vermindert en veroorzaakt oorlog (veel meer andere mogelijkheden)
4
