Organisatiepsychologie
Hoorcollege 1
Uitdagingen voor organisaties:
1. Technologische veranderingen
- Razendsnelle veranderingen
- Nieuwe samenwerkingsvormen
- Nieuwe veiligheidsrisico’s (hacks)
- Block chain technologie (gegevens vastgelegd op computers waardoor functie als
notaris in het gedrang kunnen komen)
- Robotisering (laten bezorgen van pakjes met drone)
- … blijft maar doorgaan en stelt organisaties voor uitdagingen
Gevolgen
- Onenigheid wetenschap en experts over gevolgen
o Veel baanverlies
o Winst platformkapitalisme naar kleine groep
o Minder saai en smerig werk
o Nieuwe banen zoals dronepiloot
- Baanpolarisatie (banen aan onderkant van arbeidsmarkt en bovenkant zullen blijven
bestaan)
- Vraagt veel denkkracht en creativiteit
- Baanonzekerheid (blijft het bestaan of wordt de baan door computers
overgenomen?), technostress
2. Globalisering
- Economische, sociale en culturele verbondenheid met personen/organisaties in
andere delen van de wereld
- Effecten op organisaties
o Grotere markt, afzetmarkt waardoor je kosten kunt besparen, meer innovatie
(vanuit andere delen vd wereld)
o Meer diversiteit
o Toenemende intensivering werk
o Out-sourcing naar lage-lonenlanden zorgt voor baanonzekerheid bij bepaalde
groepen mensen
3. Veranderende arbeidsverhoudingen
- Tijdelijke contracten, oproepkrachten, detachering
- Gedwongen of vrijwillig freelance werk
Gevolgen veranderende arbeidsverhoudingen
, - Minder baanzekerheid
- Baanonzekerheid tast welzijn aan
o Geestelijke gezondheid, angstklachten
o Zelfwaardering
o Somatische gevolgen, alcoholgebruik
- ook lange termijn effecten
-
4. werk-privé integratie
- integreren van verschillende rollen in werk en privé-leven
- voorkomen van conflicten tussen rollen
- term vervangt concept werk-privé balans
- werk-privé verrijking
- meeste mensen ervaren werk-privé conflict
5. telewerken
- Sinds corona sterk toegenomen
- Uitdagingen:
o Sociaal isolement
o Interrupties door familie
o Zelf-management
o Scheiden werk-privé
o Lagere teamcohesie
o Zwakkere organisatie cultuur
o Ergonomisch sub-optimale werkplekken, kan leiden tot klachten
o Technostress
Gevolgen corona
- Naast uitdagingen van thuiswerken
o Overbelasting bepaalde sectoren
o Groei in bepaalde sectoren
o Wegvallen inkomsten bepaalde sectoren
o Faillissementen, reorganisaties
o Baanonzekerheid, stress, angst, depressiviteit, burnout, verslavingsgedrag
6. Toename diversiteit werknemers
- Surface-level diversiteit makkelijk te zien, geslacht, leeftijd, etniciteit
- Deep-level diversiteit onder de oppervlakte, persoonlijkheid, waarden
- Economische noodzaak om iedereen aan het werk te krijgen en te houden
- Maatschappelijke noodzaak/plicht: participatie in samenleving bevorderen
Gevolgen diversiteit:
- Kan resulteren in meer kennis, betere beslissingen en betere resultaten, maar hoeft
niet altijd tot betere prestaties te leiden
- Betere representatieve richting medewerkers en klanten/cliënten
, - Uitdagingen moeten wel gemanaged worden
- Culturele inclusie: vermogen van een organisatie om een cultuur te scheppen waarin
elke werknemer zich thuis en gewaardeerd voelt.
Perspectieven op effectiviteit van organisaties
Open systemen
Organisaties zijn organismen dat in verbinding staat en interactieert met de omgeving
- Organisaties zijn complexe organismen/systemen die leven en interactieren binnen
hun externe omgeving en hier afhankelijk van zijn
- Imput halen uit omgeving: grondstoffen en competenties v werknemers. Worden op
efficiënte en effectieve wijze omgezet binnen een organisatie tot een product/dienst
(De output die wordt teruggeleverd aan de omgeving). Output moet matchen met
wat de omgeving van de organisatie vraagt. Organisaties beïnvloeden en
manipuleren de wensen en vraag vanuit de omgeving. Bijv. producten bedenken
waarvan je niet wist dat je ze nodig had.
- Oorspronkelijk gericht op fysieke hulpbronnen
- Organisatie moet een goede fit hebben met de omgeving
Human capital
Kennis, welzijn en motivatie van werknemers. Werknemers staan centraal.
- Versterkt de organisatie het menselijk kapitaal?
o Kennis
o Vaardigheden
o Competenties
o Talenten
o Creativiteit
- Motivatie, tevredenheid, commitment, bevlogenheid versterken
- Risico op burnout, uitval, vertrek verminderen
- Werknemers vasthouden aan de organisatie.
- High-performance work practices uitvoeringspraktijken die de meeste waarde
halen uit menselijk kapitaal
o Inspraak
o Autonomie
o Ontwikkeling van competenties
o Beloning van prestaties en competenties
o Aangeraden om praktijken te bundelen
Gerelateerd aan succesvolle organisaties
Creëert een context waarin werknemers bereid zijn extra inspanning
te leveren
Nadeel: bekritiseerd vanwege sterke focus op aandeelhouders en
wensen klanten, ten koste van werknemers.
Hpwp lijkt ten koste te gaan van welzijn van medewerkers
, Gerelateerd aan job demands
Gerelateerd aan emotionele uitputting
Stakeholders
Perspectief van alle belanghebbenden rondom een organisatie.
- Stakeholders: individuen, groepen en andere betrokken partijen die invloed hebben
op of beïnvloed worden door doelen en handelen van organisatie. Stakeholders
betalen de uiteindelijke rekening. Vaak conflicterende belangen
- Shareholders: aandeelhouders
- Maatschappelijk verantwoord ondernemen:
o Gevolgen voor samenleving en milieu gaan verder dan de direct financiële
belangen en wettelijke verplichtingen
o Focus moet naar gevolgen van handelen voor de gehele samenleving en
milieu. Handelen vd organisatie is contract met de samenleving waarin alle
belangen goed beheerd worden
Gastcollege 1
Bestaansrecht (hiervoor ben je bij elkaar)
Inrichting (zo zijn we georganiseerd)
Dynamiek (zo werken we samen)
Omgeving (dit is ons krachtenveld)
Teamrollen van Belbin
- Teamrollen zijn persoonlijkheidsrollen
- Ze bepalen hoe je graag samenwerkt en wat je daarin belangrijk vindt
- Er zijn 9 teamrollen; elke teamrol heeft talenten en valkuilen
- Kijken naar persoonlijkheid en voorkeurstijlen in samenwerking
Een succesvol team
- Is heterogeen samengesteld: verschillende persoonlijkheden
- Matcht taken en persoonlijkheden
- Ontwikkelt talent wat er al is
Natuurlijke rollen hier ben je goed in, krijg je energie van (2 of 3 rollen)
Secundaire rollen kun je tijdelijk vervullen, heb je ook wel aanleg voor
Te vermijden teamrollen (1 of 2) zit niet in je genen, kost veel energie, niet doen.
Hoorcollege 2
Definitie
