H.3 Veranderend mens- en wereldbeeld:
3.1 De renaissance:
In Boccaccio’s verhaal vinden Don Felice en Isabetta het paradijs echter niet door
boetedoening en in de hemel, maar hier op aarde, door te genieten van het leven. Dit is
typerend voor de periode die we aanduiden als de renaissance. De renaissance is
ongeveer van 1300 tot 1600 en is kenmerkend voor de mentaliteitsverandering van Europa.
We duiden dat aan als een verandering het mensbeeld en wereldbeeld. Voor de
middeleeuwer was de relatie met God het allerbelangrijkst. In de renaissance kreeg de mens
meer vertrouwen in zichzelf en en begon zichzelf centraal te stellen. Het ideaalbeeld werd
de algemeen ontwikkelde mens (uomo universale), iemand die zich volledig ontplooide.
Een voorbeeld daarvan is Leonardo da Vinci (1452-1519), die zich bezighield met de
anatomie van het menselijk lichaam.
Een belangrijk aspect van de renaissance was dat mensen nieuwe inspiratie zochten in de
cultuur van de Grieken en Romeinen uit de oudheid. Maar in de renaissance groeide de
aandacht voor andere schrijvers, die sinds de ondergang van het Romeinse Rijk vergeten
waren. De belangstelling van geleerden voor de antieke literatuur, poëzie en geschiedenis
noemen we humanisme. Er is geen scherpe lijn tussen de middeleeuwen en de
renaissance, de mentaliteitsverandering begon bij enkele voorlopers, zoals Boccaccio, en
werd later overgenomen door andere schilders, schrijvers en geleerden. De mensen die een
intense belangstelling hadden voor het leven op aarde beleven in God geloven en zochten
naar manieren om de klassieke en de christelijke cultuur met elkaar te verbinden.
Hoe kon die verandering nou ontstaan? In Italië begon het en waren zelfstandige stadstaten
ontstaan. Sommige bewoners waren rijk geworden door nijverheid en handel. Rijke families
gaven kunstenaars opdrachten om schilderijen en gebouwen te maken, tot nut van de hele
stad, maar ook ter meerdere glorie van zichzelf. Kunstenaars richtten zich in hun werk
nadrukkelijk op de antieke oudheid. Ook bleken er Arabische vertalingen van onbekende
Griekse geschriften te bestaan, die werden nu vertaald.
De denkbeelden konden zich zo snel verspreiden door de uitvinding van +/- 1450 van de
boekdrukkunst. De kunst om met losse letters boeken te drukken.
In Noord-Europa hadden de ideeën uit het humanisme en de renaissance onder andere
invloed op hoe mensen tegen de kerk aankeken.
Een van de belangrijkste Bijbelse humanisten in Europa is vermoedelijk in Rotterdam
geboren, Desiderius Erasmus. Hij vertaalde het Nieuwe Testament rechtstreeks vanuit het
Grieks om te zien in hoeverre de geloofspraktijk afweek van de oorspronkelijke leer.
3.2 Europeanen ontdekken de wereld:
Hoe kwam het dat de Europeanen de wereld willen gaan bevaren? Een van de oorzaken
was dat de handelsroutes via het Aziatische vasteland minder toegankelijk werden. Dit komt
door de ineenstorting van het Mongoolse Rijk. We noemen het de ‘pax mongolica’, in
navolging van de ‘pax romana’, aangezien het op dezelfde manier ging als het Romeinse
Rijk. In de 13e eeuw beschermde het rijk een groot handelsnetwerk, dat Europa verbond
met India en andere gebieden in Azië (die samen werden aangeduid als “Indië”). Maar aan
het einde van de 13e eeuw begon dit Mongoolse Rijk bestuurlijk uit elkaar te vallen en werd
handel langs deze weg steeds moeilijker. Dit werd nog versterkt door het uitbreken van een
pestepidemie, die van China tot Europa bijna een derde van de bevolking het leven kostte.
Een tweede oorzaak was dat het technisch mogelijk werd om over zee verder te varen en
veilig terug te keren. Daarnaast kwamen er, via de Arabische wereld, betere instrumenten
ter beschikking om de positie op zee en de koers te bepalen. Voor dat laatste was het door
de Chinezen uitgevonden kompas onmisbaar.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Nerdjje12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.