Uitgebreide overzicht van de college's van het NVO-vak Ontwikkeling en Psychopathologie. Inclusief plaatjes uit de slides en aanvullingen vanuit de docenten! Alles staat hierin.
Psychopathologie is een afwijkend verloop van de typische ontwikkeling.
Hoe zou je kunnen kijken of bepaald gedrag afwijkend is? De vier D’s van afwijkend
gedrag:
- Distress: gedrag dat zorgt voor een emotionele of sociale belasting die het
voor de persoon en omgeving lastig maakt dat ze dit gedrag vertonen.
- Dysfunctional: gedrag of gedachten die ervoor zorgen dat mensen minder
goed functioneren in het dagelijks leven.
- Deviant: gedrag dat sterk afwijkt van wat je zou verwachten.
- Danger: het gedrag kan gevaar opleveren voor het kind of zijn omgeving.
We nemen binnen de typische ontwikkeling de leeftijdsgroepen als referentiekader bij
het beoordelen van afwijkend gedrag. Hierdoor kunnen we kijken wat er van een kind
verwacht kan worden op elke leeftijd. Bij elke leeftijdsfase zijn bepaalde
verwachtingen gesteld bij de typische ontwikkeling. Stoornissen zijn te omschrijven
als een significante afwijking van de ontwikkeling die we verwachten bij een
bepaalde leeftijd. De diagnoses koppelen we aan deze leeftijdsverwachtingen.
Voorbeeld: een kind die moeite heeft met het maken van een puzzel van 15 stukjes.
Als het een kind van 2 of 3 is, dan is dit niet zorgwekkend. Als het een kind van 9
betreft dan is het afwijkend.
Elke leeftijdsgroep heeft zijn eigen ontwikkelingstaak. Vaardigheden en mijlpalen die
een kind moet hebben om verder te kunnen met zijn verdere ontwikkelen. Het niet
behalen van een ontwikkelingstaak kan op latere leeftijd een risico vormen voor het
ontwikkelen van psychopathologie.
Het is hierbij belangrijk om rekening te houden met de omgevingsinvloeden.
Ontwikkeling vindt plaats met allerlei externe invloeden.
Competence: hoe goed is een kind in staat om zich aan te passen aan de
omgeving?
Ontwikkelingspaden maken zichtbaar op welke momenten in de ontwikkeling en
vanwege welke redenen er afwijkingen van de typische ontwikkeling ontstaan.
,Multifinaliteit: dezelfde beginsituatie kan leiden tot verschillende uitkomsten.
Equifinaliteit: verschillende beginsituaties kunnen leiden tot dezelfde uitkomst.
Niet elke soortgelijke situatie leidt tot dezelfde psychopathologie en vise versa.
Risicofactoren voor psychopathologie:
- Individueel niveau
- Gezinsniveau
- Interpersoonlijk niveau
- Biologisch niveau
Cumulatief effect: het moet in balans zijn. Een kind heeft niet per definitie meer
kans op psychopathologie bij meer risicofactoren. Een cumulatief effect is het balans
tussen beschermende en risicofactoren.
,Statistisch: moderatie- en mediatie-effecten
Gezinsstress Gedrags-
problemen
Geslacht
Een moderatie-effect: geslacht is in bovenstaande afbeelding een moderator. Een
relatie tussen gezinsstress en gedragsproblemen, bepaalt het geslacht hoe dat
verband verloopt.
Vijandige attributiebias
Gezinsstress Gedrags-
problemen
Mediatie-effect: hier zeggen we nog steeds dat gezinsstress zorgt voor
gedragsproblemen, maar nu is er een factor die dat verband kan verklaren.
We zien bijvoorbeeld dat er bij meer gezinsstress, meer gedragsproblemen
ontstaan en dat verklaren we via het ontstaan van een vijandige attributiebias
(een negatief beeld hebben van dingen die gebeuren).
Dus een kind dat stress meemaakt in het gezin zal eerder een negatieve of
een vijandige interpretatie hebben van het gedrag van anderen en daardoor
worden ze sneller boos en zien we sneller gedragsproblemen.
Transactionele modellen: kind en omgeving veranderen als gevolg van de
interactie. Dynamische interactie (developmental cascades) tussen kind, gezin en
omgeving die elkaar wederzijds beïnvloeden.
Afwijkend verloop van ontwikkeling:
- Kwantitatieve verschillen
o Vertraging/versnelling (een kind van 4 die nog niet kan praten).
o Regressie (terugvallen op gedrag uit een vorige levensfase.
Bijvoorbeeld op latere leeftijd weer bedplassen).
o Asynchroniteit (een kind met ASS met een verbale voorsprong en een
sociale achterstand. Het ontwikkelen van vaardigheden loopt niet op
hetzelfde niveau).
- Kwalitatieve verschillen
o Gedrag ongepast in iedere fase.
, Wat maakt beschermende factoren protectief?
- Reduction of impact: vermindering van de invloed van het risico
(bijvoorbeeld door monitoren van kind door ouders).
- Reduction of negative chain reactions: verminderen van negatieve
kettingreacties (bijvoorbeeld door gemakkelijk temperament van het kind).
- Promote self-esteem and self-efficacy: verhogen van ‘geloof in zelf’ en
copingvaardigheden.
- Opening of oppertunities: vergroten van mogelijkheden voor ontwikkeling.
Assumpties van ontwikkelingspsychopathologie:
- Kennis van normaal gedrag is nodig om afwijkend gedrag te herkennen.
- Afwijkend gedrag heeft altijd meerdere oorzaken (multiply determined).
- Psychopathologie ontstaat door een interactie tussen kind en omgeving →
context is belangrijk.
Etiologie
Etiologie van psychopathologie: zoeken naar verklaringen voor de etiologie (oorzaak)
van een stoornis. Deze worden opgedeeld in 3 verschillende gebieden:
- (Neuro)biologisch
- Psychologisch (cognitief)
- Gezins- en culturele context
Deze staan niet los van elkaar maar staan continu met elkaar in interactie.
(Neuro)biologisch perspectief. Ook bij het neurobiologisch perspectief heeft het te
maken met de context. Er kan op latere leeftijd ook nog verandering plaatsvinden in
de hersenen (een traumatische gebeurtenis die een bepaald deel van de hersenen
doet schaden of een ongeluk).
Deels heeft dit ook te maken met genetische factoren. Maar ook de uiting van
genetische factoren wordt beïnvloed door de omgeving. Dat noemen we Gen x
omgevingsinteracties.
Het kan zijn dat een kind een genotype draagt wat het risico op het ontwikkelen van
psychopathologie met zich meebrengt maar dat dat vooral tot uiting komt in
combinatie met bepaalde contextfactoren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maryamvd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
