College aantekeningen
College aantekeningen Top tot teen
- Vak
- Top tot teen
- Instelling
- Hogeschool Utrecht (HU)
Al mijn college aantekeningen van thema top tot teen in een document.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 36 pagina's
Voorbeeld 4 van de 36 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Top tot teenHC1
Samenstelling van botweefsel
⅓ = organisch
- Osteocyten, osteoblasten en osteoclasten (2%)
- Osteoïd (botmatrix - proteoglycanen en glycoproteïnen)
- Collageenvezels (→ elasticiteit)
⅔ = anorganisch
- Mineraalzouten (mn calciumfosfaten) in opeengepakte kleine kristallen (→
stevig- & hardheid)
Levend orgaan:
- Uitgebreide doorbloeding
- Voorzien van zenuwvezels
Algemene bouw botweefsel
● Periost(ium)
○ Uitwendig beenvlies
○ Taai bindweefsel met bloedvaten en zenuwen
■ Doet pijn als je bot breekt, geeft informatie naar brein etc
● Compact beenweefsel (substantia compacta)
● Spongieus beenweefsel (substantia spongiosa)
● Endost(eum)
○ Inwendig beenvlies bij holle beenderen
● Rood beenmerg
○ Aanmaken van rode bloedcellen
● Geel beenmerg
○ Opslag
Beendervliezen maken onderscheidt tussen beenweefsel en rest
Compact botweefsel
- Osteon:
- Havers’ kanaal (bloedvaten en zenuwen)
- Daaromheen botlamellen (met daartussen inactieve osteocyten inlacuna)
- Functionele eenheid van bot, ziet eruit als cirkels in het bot
- Osteocyten (bot- of beencellen):
- Zichzelf ingemetselde osteoblasten, die niet meer actief zijn
- Zorgt voor sterkte van bot m.b.v. voedingstoffen
- Maakt botmatrix, ontwikkeld bot om zichzelf heen tot deze dus ingemetseld is
- Verbindingskanalen (Volkmann kanalen)
, - Tussencelstof:
- Organisch: osteoïd (eiwitten) en collageen
- Anorganisch: calciumfosfaat
Osteonen
- Elke osteon heeft 1 Havers kanaal
- Belangrijk voor bloedvoorziening
- Er lopen zenuwen, maar die vervoeren geen
pijnprikkels.
Spongieus botweefsel
- Osteocyten:
- Geen rangschikking in lamellen, maar in
trabeculae (botbalkjes)
- Rangschikking trabeculae aghankelijk van belasting van het bot
- Tussencelstof:
- Calciumzouten, eiwitten en collageenvezels
- Holten tussen spongiosa zijn gevuld met rood beenmerg
Soorten botten
Onderscheid obv bouw en functie:
- Pijpbeenderen (lang/kort)
- Lang: langer dan dat het breed is
- Platte beenderen
- Onregelmatige beenderen
- (os sesamoides) → zit in pees ingebed
Pijpbeenderen
- Hol (lang en dun)
- Epifyse (uiteinden)
- Metafyse
- Diafyse (schacht)
- Epifysairschijf (groeischijf)
- Aan gewrichtsoppervlak kraakbeen
- Humerus, ulna, radius
- Femur, tibia fibula
- Metacarpale (middenhandsbeentjes) en phalangen
- Metatarsale (middenvoetsbeentjes) en tarsalen
Platte beenderen
- Plat en vaak breed
- Dunne laag compact been met daartussen spongiosa
- Rood beenmerg in de spongiosa
- Schedelbeenderen
, - Sternum
- Costae
- Scapula
- Pelvis
Onregelmatige beenderen
- Onregelmatig van vorm
- Laag compact been met daartussen spongiosa
- Vertebrae
- Metacarpalia
- Metatarsalia
- Clavicula
- Patella
Functies van het skelet
- Geeft vorm, steun en stevigheid
- Geeft tegenwicht aan de zwaartekracht
- Biedt bescherming van de vitale organen
- Aanhechtingsplaatsen van spieren
- Biedt icm de spieren bewegingsmogelijkheid
- Aanmaakplaats voor bloedcellen (rood beenmerg)
- Reservoir voor mineralen (mn calcium)
Botvorming
- Directe botvorming of intramembraneuze botvorming
- Directe botvorming vanuit embryonale bindweefselcellen
- Osteoblasten ontstaan uit mesenchymcellen
- Deze produceren organisch materiaal waarin calcium zouten kristalliseren
- Platte schedelbeenderen
- Fractuurgenezing
- Indirecte botvorming of enchondrale botvorming
- Botvorming vanuit hyalien kraakbeen
- Indirect, dus met ‘tussenstap’ kraakbeen
- Botvorming bij embryo
- Lengte- en diktegroei van pijpbeenderen
Directe botvorming
1. Botvormingscentrum ontstaan, mesenchymcellen profileren tot osteoblasten
2. Osteoblasten produceren organisch materiaal (osteoïd) waarin calcium zouten
kristalliseren, ingesloten osteoblasten worden osteocyten
3. Spongieus bot ontstaat uit de botmatrix. Bloedvaten dringen het weefsel binnen. Een
netwerk van trabeculae ontstaat. Periost ontstaat uit buitenste laag bindweefsel
4. Door herschikking van osteonen om bloedvaten wordt een ‘schacht’ van compact
bot gevormd, beenmerg verschijnt
, Indirecte of enchondrale botvorming
1. Uit embryonale mesenchymcellen ontstaat een ‘mal’ van hyalien kraakbeen
2. Een bot schacht wordt gevormd rond de diafyse door osteoblasten en aanvoer van
calciumzouten
3. In het centrum ontstaat een primair verbeningscentrum (chondroblasten ruimen het
kraakbeen op)
4. De periostale knop (met bloedvaten, lymfevaten, zenuwvezels, rood beenmerg)
groeit de holte in. Osteoblasten en osteoclasten migreren naar het centrum:
- Osteoblasten beginnen met de vorming van spongieus bot
- Osteoclasten breken het bot af: de mergholte ontstaat
5. De diafyse wordt langer en de mergholte wordt gevormd
- In de beide epifysen ontstaan secundaire verbeningscentra, die door de
epifysairschijf van het primaire verbeningscentrum zijn gescheiden
Lengtegroei van het bot
- Aan de epifyse kant van de epifysairschijf wordt nieuw kraakbeen gevormd
- Aan de diafyse kant van de epifysairschijf wordt het kraakbeen omgezet in bot
- Hierdoor schuiven de groeischijven steeds verder op
- Einde puberteit: de epifysairschijf wordt steeds minder actief en dunner
- Tot er een verbinding is tussen de epifyse en diafyse: de epifysairschijf verbeent oiv
hormonen.
Diktegroei van het bot
- Osteoblasten vanuit het periost scheiden botmatrix aan de buitenkant van de diafyse
- Osteoclasten vanuit het endost verwijderen bot aan de binnenkant van de diafyse
- Zo neemt de diameter van het bot toe, zonder dat de diafyse dikker en zwaarder
wordt
- Normaal meer opbouw dan afbraak
- Er is altijd sprake van remodellering
- 5-7% van de botmassa wordt dagelijks gerecycled
Invloed op de botaanmaak
Hoeveelheid en kwaliteit bot is genetisch bepaald
- Cytokinen, groeifactoren, bijschildklierhormonen, geslachtshormonen en
parathormoon beïnvloeden activiteit osteoblasten en -clasten
- Zonlicht zorgt voor een opname van calcium en fosfaat uit de darmen.
- Vitamine C tekort → verminderde activiteit osteoblasten
- Belasting
- Leeftijd
- Schildklier
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Cornelia13. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 70055 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen