Dit is een samenvatting van het vak Maatschappijwetenschappe (havo 5) hoofdstuk 11 politiek met de volgende paragrafen:
§11.1 Context Prinsjesdag
§11.2 Ideologie
§11.3 Systeem
§11.4 Overheidsbeleid
De samenvatting bevat tabellen en verwijst naar plaatsjes uit het maatschappijwetenschap l...
Maw samenvatting hoofdstuk 11: Politiek
Politieke socialisatie: het proces van overdracht en verwerving van de politieke cultuur van
de groep (en) en samenleving waar mensen toe behoren. Het proces bestaat uit opvoeding,
opleiding en andere vormen van omgang met anderen.
§1 Context Prinsjesdag
Politieke institutie: complex van min of meer geformaliseerde regels die het gedrag van
mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en politieke
besluitvorming reguleren.
Staatsvorming: de institutionalisering van politieke macht tot een staat.
Ideologie: een samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden, meestal uitmondend in
ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke en politieke verhoudingen.
Verhoudingen: het hoofdconcept verhouding wijst naar de wijze waarop mensen zich van
elkaar onderscheiden en tot elkaar verhouden en de manier waarop samenlevingen in sociale
zin vormgeven aan deze verschillen. Het verwijst ook naar onderlinge betrekkingen tussen
staten.
Macht: het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te bereiken en
de handelingsmogelijkheden van anderen te beperken of te vergroten.
Samenwerking: het proces waarin individuen, groepen en/ of staten relaties vormen om hun
handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel.
De derde dinsdag van september is het Prinsjesdag in Nederland, waarbij de koning de
Troonrede voorleest en de minister van financiën de miljoenennota presenteert. Dit is een
politieke institutie in Nederland, omdat er allerlei regels gelden over het gedrag van actoren
bij Prinsjesdag. Een lang proces van staatsvorming heeft ervoor gezorgd dat het staatshoofd
de Troonrede voorleest.
In de tweede kamer debatteren politieke partijen bij die beschouwingen over de plannen van
het kabinet met hun eigen overtuigingen over hoe een ideale samenleving eruitziet
(ideologie). Zo heeft elke politieke partij andere ideeën over de meest wenselijke
maatschappelijke en politieke verhoudingen.
Het verschil in macht kan je merken aan hulpbronnen zoals zetels, maar ook aan het verschil
tussen coalitie- en oppositiepartijen. Mensen in de coalitie werken samen voor een
gemeenschappelijk doel. Oppositiepartijen vinden samenwerken vaak lastig, doordat de
partijen niet aan gezamenlijke afspraken gebonden zijn en hun eigen ideologie zo
vooropstellen.
§2 Ideologie
, Ideologie: een samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden, meestal uitmondend in
ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke en politieke verhoudingen.
Cultuur: het geheel van voorstellingen, uitdrukkingsvormen, opvattingen, waarden en
normen die mensen als lid van een groep of samenleving hebben verworven.
Verschillende dimensies waarop standpunten zijn in te delen bij meningen:
Links – rechts: gaat over hoeveel de overheid zich moet bemoeien met de economie.
Progressief – conservatief: gaat over hoeveel vrijheid mensen in ethische kwesties.
Progressief wordt gezien als vooruit willen met verandering, terwijl conservatief gezien
wordt als behoudend naar de manier van vroeger.
Nationalisme – internationalisme: gaat over de rol van een land in de wereld. Is het land meer
op het binnenland of buitenland gericht?
Materialisme – postmaterialisme: toont verschil tussen mensen die meer uit zijn op tastbare
zaken rond de economie en defensie of meer abstracte zaken als milieu en sociaal onrecht
bestrijden als waarde hebben.
Deze dimensies worden vaak aan de eerste gekoppeld (links of rechts). Links wordt zo vaak
gekoppeld aan progressief, internationalisme en postmaterialisme. Bij rechts geld het
andersom dus conservatief, nationalisme en materialisme. Dit is niet altijd zo.
Mensen kunnen standpunten hebben die niet bij elkaar passen. Binnen een ideologie hangen
standpunten over de maatschappij samen, omdat er een geheel van beginselen en
denkbeelden is. Dit geheel gaat over de ideale samenleving.
Ideologieën op een links-rechtse-verdeling:
Communisme Socialisme Liberalisme Conservatisme Facisme
Links Midden Rechts
Het communisme en fascisme zijn extreem, en willen dus gebruik maken van maatregelen die
buiten de wettelijke kaders vallen (soms met geweld) om zo hun ideaal te bereiken. Tussen
deze extreme ideologieën wil de rest doormiddel van debat hun ideaal bereiken.
Conservatieven staan rechts, omdat zij waarden hechten aan tradities en eigen
verantwoordelijkheid. Het socialisme staat weer links, omdat gelijkheid voor hen het
belangrijkst is. Het liberalisme wordt hiertussen in geplaatst, omdat er in hun ideaal veel
vrijheid is voor burgers (individueel en economisch).
Beginselen en denkbeelden van ideologieën gaan grof gezegd over politiek, economie en
cultuur. Hierbij horen de volgende vragen:
Hoe moet de macht verdeeld worden?
Hoe moeten goederen geproduceerd en verdeeld worden?
Hoeveel vrijheid mogen mensen hebben ten opzichte van de overheid.
Socialisme / Sociaaldemocratie Liberalisme
Confessionalisme
Links Midden Rechts
De sociaaldemocratie en socialisme kunnen we samenvoegen, maar het confessionalisme past
niet zomaar bij het conservatisme. Dit komt omdat het confessionalisme zijn denkbeelden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElenavanVliet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
