Hoofdstuk 1 Wat is democratie
Soeverein is een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het
hoogste gezag uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening heeft. Staten
respecteren elkaars soevereiniteit.
Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn
gebonden. De meeste onderwerpen zijn van algemeen belang.
Het nemen van een politiek besluit kost tijd en dus is er het dilemma om te
kiezen voor efficiënt besturen of maximale participatie (van burgers)
Kenmerken van een indirecte democratie:
- Het volk kiest een vertegenwoordiger die beslissingen neemt en daarvoor
verantwoording aflegt.
- Er is individuele vrijheid: openlijk mening uiten en zelf leven invullen.
- Er gelden politieke grondrechten.
- Politie en leger hebben wettelijk beperkte bevoegdheden.
- Onafhankelijke rechtspraak; rechters staan los van het parlement en
hoeven hun uitspraken daar niet te verantwoorden.
- Persvrijheid
Parlementair stelsel of presidentieel stelsel
- Parlementair: hierin is het rechtstreeks gekozen parlement het hoogste
machtsorgaan. Op basis van de samenstelling ervan wordt er een kabinet
gevormd van ministers en staatsecretarissen. -> constitutionele
monarchie; koning als ongekozen staatshoofd bij een parlementair stelsel.
- Presidentieel: Bevolking kiest naast het parlement ook de president. Deze
president heeft veel bevoegdheden, staat aan het hoofd van de regering
en kan naar eigen keuze ministers benoemen en ontslaan. Hij mist wel het
ontbindingsrecht; recht om het parlement te ontbinden.
Nederland is een parlementaire democratie (stemmen) met en constitutioneel
vorst (erfelijk).
Dat we in een democratie leven zien we als volgt terug in de grondwet:
- Taken en bevoegdheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig
omschreven
- Alle Nederlanders mogen vanaf 18 stemmen
- De regels voor politieke besluitvorming zijn vastgelegd
- De overheid laat de media vrij
Kenmerken van een dictatuur:
- De 3 machten zijn niet gescheiden.
- Beperkte individuele vrijheid
- Nauwelijks politieke vrijheid
- Vaak overheidsgeweld
- Geen onafhankelijke rechtspraak
- Massamedia staat onder censuur van de overheid.
Bij een dictatuur is de besluitvorming altijd snel en efficiënt.
Er zijn verschillende soorten dictaturen:
- Gebaseerd op ideologie; politieke invloed is alleen weggelegd voor mensen
die de ideologie onvoorwaardelijk steunen. Er is sprake van indoctrinatie.
- Religieuze dictatuur; de godsdienst is verheven tot staatsideologie
, - Militaire; het leger heeft alle macht.
Hoofdstuk 2 politieke stromingen
Bij een ideologie gaat het vooral om de volgende 2 aspecten:
- Normen en waarden; normen komen voort uit waarden. Deze gelden voor
iedereen in de samenleving.
- Gewenste sociaaleconomische verhoudingen; wat is een rechtvaardige
verdeling van welvaart.
o Links; de ongelijkheid tussen de mensen verminderen
o Rechts; weinig bemoeienis van de overheid
o Politiek midden; tussen links en rechts in
De 3 hoofdstromingen:
Liberalisme (Rechts, VVD en D66(progressief))
De samenleving is er het meest bij gebaat als Ieder individu zich optimaal kan
ontplooien. Mensen zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Volgens hen is een
vrijemarkteconomie het best voor het land. De overheid moet zich beperken tot
kerntaken.
Socialisme (links, PvdA, SP, GroenLinks)
De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. Vrijheid en gelijkheid
betekenen pas iets als iedereen gelijke kansen heeft. Over de vraag hoe ze het
doel van gelijkheid het beste konden bereiken raakten ze verdeelt.
- Communisten wilden dat arbeiders door een revolutie alle macht zouden
overnemen.
- Sociaaldemocraten wilden maatschappelijke verbetering bereiken langs de
parlementaire weg.
De sociaaldemocraten nu zijn niet tegen de vrijemarkteconomie maar vinden nog
steeds dat kennis, inkomen en macht eerlijk verdeeld moeten worden. Ze willen
een grote overheid.
Confessionalisme (politieke midden, CDA, ChristenUnie)
Bij deze stroming baseren mensen hun politieke opvatting op hun
geloofsovertuiging. Het uitgangspunt is dat god een bedoeling met de wereld
heeft en dat de mens zich daartoe moet richten. Men gaat uit van een organische
staatsopvatting; samenleving is vergelijkbaar met een menselijk lichaam
(functionalisme). De overheid heeft een aanvullende rol en moet zoveel overlaten
aan het maatschappelijk middenveld. Het gaat confessionelen niet per se om
economische solidariteit, maar om zorg voor de kwetsbaren in de samenleving.
Andere stromingen
In de tijd van ontzuiling was er sprake van ontideologisering. Hierdoor ontstonden
er meer partijen die niet pasten in een van de traditionele ideologieën.
Pragmatisme
Dit soort partijen hebben geen vaste uitgangspunten of principes. Afhankelijk van
het probleem wordt er een oplossing verzonnen. Dit zien we in NL terug bij D66
Ecologisme
Deze stroming benadrukt de wederzijdse afhankelijkheid van de mens.
Economische waarden moeten ondergeschikt worden aan ecologische. Bijv.
GroenLinks & Partij voor de Dieren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merelvandersluijs04. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
