Basis onderzoeksmethoden & statistiek (BOS)
KWALITATIEF
Docent: Marieke den Otter
Toets: vergelijkbare vragen met Grasple, multiple-choice vragen + (korte) open vragen
Hoorcollege 1 (ma 6/9/2021)
- Hoe betrouwbaar is een bron eigenlijk? belangrijke vraag in wetenschappelijk onderzoek
- Bij bepaalde uitspraken (al dan niet in een onderzoek) kunnen we niet vertrouwen op onze
eigen intuïtie en ervaring (subjectief!)
- Luisteren naar autoriteit? Als iemand ervaring heeft met het onderwerp meer
betrouwbaar maar nog steeds niet voldoende
Waarom is info uit wetenschappelijk onderzoek wél betrouwbaar?
Theorievormend: (bestaand) uitgangspunt wordt uitgewerkt
Systematisch: wetenschappers volgen bepaalde stappen
Controleerbaar: wetenschappers controleren elkaar en werken samen (peer review)
Empirisch: uitkomsten zijn gebaseerd op waarnemingen
Probabilistisch: conclusies blijven niet eeuwig gelden
Doelen van deze colleges:
- Kennis van basis begrippen sociaal-wetenschappelijk onderzoek
- Kennis van fases bij sociaal-wetenschappelijk onderzoek
- Bekend raken met ethische aspecten
- Kwantitatieve/kwalitatieve dataverzamelings- en data-analyse technieken kennen
- Bovenstaande toepassen om eenvoudig sociaal-wetenschappelijk onderzoek op hoofdlijnen
kritisch te beoordelen
Producent & consument
- Producent = zelf wetenschappelijk onderzoek
uitvoeren
- Consument = wetenschappelijk onderzoek lezen,
evalueren en interpreteren om ze te kunnen
benutten
De theorie-data cyclus
Theorie = een verklaring voor dat wat we kunnen
waarnemen. Kenmerken:
- Falsificeerbaar: mogelijk om te onderzoeken of de theorie wel/niet klopt
- Spaarzaam (parsimonious): voorkeur voor simpelere theorieën
Verschillende soorten onderzoeksvragen
1. Fundamenteel (basic) kennisprobleem, bijv. worden jongeren narcistisch van het gebruik
van social media?
2. Toegepast (applied) praktijkprobleem, bijv. hoe kunnen we ervoor zorgen dat jongeren
minder narcistisch worden van social media?
3. Translationeel (translational) brug tussen bovenstaande, vertaling theorie naar praktijk
1
, Samenvatting BOS
Onderzoek ontwerp:
- Wat voor soort empirische gegevens?
Kwantitatief
Kwalitatief
Correlationeel?
Experimenteel?
- Bij wie worden empirische gegevens verzameld?
Kenmerken van wetenschappelijk onderzoek
- Systematisch: Onderzoek gaat volgens een vast patroon wat van tevoren is vastgesteld (het
volgt de empirische cyclus).
- Theorievormend: Wetenschappelijk onderzoek leidt tot extra theoretische kennis.
Theoretische kennis geeft verklaringen die verder gaan dan alleen de paar observaties die in
één specifieke setting zijn gedaan. Hiervoor wordt zoveel mogelijk eerder wetenschappelijk
onderzoek gebruikt.
- Empirisch: Er wordt in het onderzoek gebruik gemaakt van systematische waarnemingen.
- Controleerbaar: Andere mensen kunnen het onderzoek in principe helemaal kunnen
herhalen. Daarvoor moeten alle keuzes helder gecommuniceerd worden.
- Probabilistisch: Resultaten uit onderzoek kunnen nooit alle gevallen volledig verklaren. Op
een andere plek, plaats en tijd zullen de resultaten mogelijk anders zijn.
Kenmerken van een goede theorie:
- Spaarzaam: Een theorie moet zo simpel mogelijk zijn om de data goed te beschrijven.
- Falsificeerbaar: Het is in principe mogelijk om resultaten te vinden die de theorie
weerleggen.
Hoorcollege 2 (woe 8/9/2021)
Doelen kwalitatief onderzoek:
- Sociale fenomenen begrijpen vanuit natuurlijke context
- Empirische patronen ontdekken (op basis van verzamelde data) ook bij kwantitatief
onderzoek
- Die patronen zijn een startpunt voor het vormen van theorie (nieuwe theorie of bestaande
theorie verder uitwerken)
Kenmerken kwalitatief onderzoek:
- In een natuurlijke omgeving (dus niet in een lab o.i.d.)
- Context wordt meegenomen (contextuele benadering, kan invloed hebben op beweegredenen)
- Perspectief van de respondenten staat centraal (welke ideeën hebben mensen, en waarom die
ideeën)
- Specifieke observaties
Achtergrond van kwalitatief onderzoek grounded theory:
- Systematische, kwalitatieve manier van onderzoek
- Methode waarbij we theorieën ontwikkelen (en niet toetsen)
- We verzamelen data om een theorie te ontwikkelen
- Onderzoekers zijn open-minded en objectief (kritiek: moeilijk, want iedere onderzoeker
neemt toch zijn eigen ervaringen mee)
2
, Samenvatting BOS
Typen wetenschappelijk onderzoek:
1. Inductief onderzoek: van concreet, naar algemeen (gebruik data om theorie te vormen)
2. Deductief onderzoek: van algemeen, naar concreet (gebruik theorie om hypothesen te
formuleren) kan alleen maar als er over een onderwerp al veel bekend is.
3. Abductief onderzoek: theorievormend, maar met gebruik van bestaande theorie (theorie als
inspiratiebron)
De theorie-data cyclus ziet er bij elk type anders uit.
Kenmerken van een onderzoeksvraag in kwalitatief onderzoek SPI(C)E
- Setting: waar, in welke context?
- Perspective: voor wie?
- Interest: wat?
- Comparison: vergeleken met wat? (we maken niet altijd een vergelijking)
- Evaluation: met welk restultaat?
Onderzoeksopzet: hoe worden de data verzameld? afhankelijk van de onderzoeksvraag,
bereikbaarheid van de te onderzoeken groep, ethische overwegingen.
Mogelijke methodes:
- Kwalitatief interview
- Focus groep
- Bestaande gegevens
- Etnografisch onderzoek = cultureel gericht, je onderzoekt een bepaalde groep/samenleving
op de wereld
Methodes combineren = triangulatie
Ethiek – omgang met respondenten
- Beginsel van respect
Informed consent (toestemming geven om mee te werken, respondent informeren
waar het onderzoek over gaat)
Misleiding (deception)
Debriefing (achteraf vertellen waar het onderzoek echt over ging, als dat nog niet
gedaan was)
- Geen schade toebrengen, maatschappij moet er iets aan hebben (beneficence)
Anonimiteit (geen namen van respondenten)
Vertrouwelijkheid (geen expliciete uitspraken van respondenten in de rapportage)
- Beginsel van rechtvaardigheid
Ethische commissie beoordeelt je onderzoeksvoorstel!
Ethiek – omgang met data
Niet doen:
- Data verzinnen
- Data vervalsen
- Plagiaat
Bie wie worden data verzameld?
Populatie = gehele groep waarin we geïnteresseerd zijn Steekproef = een selectie uit een
totale groep of populatie.
Steekproef = gedeelte daarvan. In een kwantitatief onderzoek gebruik je een steekproef om
data te verzamelen over een populatie, zonder de hele populatie te hoeven onderzoeken.
Soorten steekproeven
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maritwalraven1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.