Volledige samenvatting van het boek Diagnostische Cyclus + alle aanvullende literatuur (JGZ-richtlijn, ‘Tot de puzzel past’, ‘Luister je wel naar mij’, & Handboek: Diagnostiek in de leerlingenbegeleiding)
Inhoud
Diagnostische cyclus....................................................................................2
H1 Inleiding..................................................................................................... 2
H2 Uitgangspunten......................................................................................... 3
H3 De diagnostische cyclus............................................................................ 4
H4 De aanmelding.......................................................................................... 6
H5 Klachtenanalyse........................................................................................ 9
H6 Het uitwerken van het diagnostisch scenario..........................................11
H7 Probleemanalyse..................................................................................... 13
H8 Verklaringsanalyse: formuleren en toetsen van diagnostische
verklaringen...................................................................................................... 17
H9 Indicatieanalyse....................................................................................... 21
H10 Advisering................................................................................................ 24
Aanvullende literatuur...............................................................................26
JGZ richtlijn Vroeg signalering van psychosociale problemen...........................26
Tot de puzzel past. Psychodiagnostiek in methodiek en praktijk.......................32
Luister je wel naar mij? Gespreksvoering met kinderen tussen vier en twaalf
jaar.................................................................................................................... 35
Handboek. Diagnostiek in de leerlingenbegeleiding.........................................38
Diagnostische cyclus
De Bruijn, Ruijssenaars, Pameijer
H1 Inleiding
1.1 Doelstelling van dit boek
In de klinische psychodiagnostiek (diagnostiek) wordt informatie verzameld over
de cliënt en diens omgeving met het oog op het ontwerpen van de meest
adequate aanpak van de problemen die door de cliënt zelf of door diens
,omgeving zijn gesignaleerd. De diagnostiek is een zoek- en beslissingsproces dat
in dialoog met de cliënt en diens omgeving wordt uitgevoerd.
1.2 De noodzaak van opleiding
De noodzaak van opleiding in de Diagnostische besluitvorming dringt zich op
vanuit de resultaten van ten minste drie ontwikkelingen in het gedragsonderzoek
die uitermate belangrijk zijn voor de diagnostiek: de lage kwaliteit van het
ongewapende oordeel, de ontwikkelingen in de besliskunde en het ontwikkelen
van prescriptieve kaders ten behoeve van de professionele diagnostiek.
1.3 Pretenties en beperkingen
De pretentie van de handleiding is te laten zien dat diagnostische besluitvorming
in de praktijk op een wetenschappelijk-professioneel verantwoorde wijze kan
worden doorlopen. De basisprincipes van de prescriptieve diagnostiek op het
niveau van het diagnostisch redeneren en beslissen worden hier duidelijk
gemaakt. Een beperking is dat de wetenschappelijke basis van de
gedragswetenschappen zelf niet stevig genoeg is omdat de
gedragswetenschappen zich nog volledig ontwikkelen.
Het model wat ten grondslag ligt aan deze handleiding is dat van de
diagnostische cyclus. Aanbevelingen en voorschriften hier zijn afhankelijk van het
gekozen uitgangspunt.
H2 Uitgangspunten
2.1 Wetenschappelijke diagnostiek
We spreken van wetenschappelijke diagnostiek als we de algemene
grondstructuur van het problemen oplossen ondersteunen met
wetenschappelijke-empirische kennis. Kenmerkend voor de empirische
benadering is dat veronderstellingen over de werkelijkheid van de feiten worden
getoetst op een wijze die in principe ook door andere onderzoekers herhaalbaar
is.
2.2 Verschillende foutenbronnen
Drietal bronnen die het belang van onderzoek voor de diagnostische praktijk
illustreren:
> Onderzoek naar de wijze waarop mensen met kansen en waarschijnlijkheden
omgaan
> Onderzoek naar de vuistregels en heuristieken die mensen doorgaans geneigd
zijn te volgen
> Onderzoek naar de kwaliteit van professionele diagnostiek.
Over het algemeen zijn mensen slecht in het schatten, afwegen en herzien van
kansen. Onderzoek naar de oorzaken van deze afwijkingen leidde tot het
blootleggen van cognitieve vuistregels en heuristieken (zoekstrategieën).
2.3 Besliskundige ondersteuning
Het beslissingsprobleem is zo te beschrijven als een keuzeprobleem waarbij
verschillende opties verschillende consequenties kunnen hebben met betrekking
tot het doel. Om de verwachte uitkomst van verschillende opties vast te kunnen
stellen kan de beslisser de logica van de kansberekening volgen. Het
diagnostische beslissingsproces is een proces waarin opties en consequenties
geformuleerd en geëvalueerd worden. technieken en procedures uit de
besliskunde kunnen hierbij ter ondersteuning worden ingezet.
2.4 Prescriptieve diagnostiek
, De normatieve diagnostiek richt zich op vragen als: wat is feitelijk een diagnose?
Is het mogelijk en redelijk voorschriften voor de diagnosticus te formuleren? Om
een drietal redenen kiezen we voor de term ‘prescriptief’ in plaats van
‘normatief’:
1. De term normatief heeft een algoritmisch en niet heuristieke betekenis.
Dergelijke algoritmische modellen komen in feite neer op een set vuistregels
en procedures die heuristisch zijn in de zin dat ze de kans op het nemen van
de juiste beslissingen verhogen.
2. De term normatief wordt in de besliskunde eveneens in algoritmische zin
gebruikt (beslissingsregels worden gefundeerd vanuit de axioma’s van het
beslissingsmodel dat aan de regels ten grondslag ligt). Deze modellen zijn
tevens enkel bruikbaar in goed gedefinieerde beslissingssituaties die in de
klinische diagnostiek zelden voorkomen.
3. In het domein van de besliskunde gaan er stemmen op om de term
‘prescriptief’ te gebruiken voor beslissingsondersteuning in complexe,
naturalistische situaties die niet te reduceren zijn tot het ideaaltypische
formele beslissingsprobleem dat met de traditioneel normatieve modellen kan
worden aangepakt (brede richtinggevende heuristische connotatie).
Het specifieke van de prescriptieve diagnostiek is dat de fundering van de
spelregels gezocht worden in het analyseren en blootleggen van de
grondkenmerken van het professionele diagnostisch proces. Deze studies houden
zich steeds bezig met de vraag hoe de diagnosticus het best het diagnostisch
proces vorm kan geven.
H3 De diagnostische cyclus
3.1 Van hulpvraag tot cyclus
3.1.1 Hulpvraag, vraagstelling, onderzoeksvraag en type diagnostisch onderzoek
De hulpvraag is op het moment van aanmelding vaak nog niet duidelijk en
wellicht nog niet compleet.
Daarnaast is niet elke hulpvraag een diagnostische hulpvraag. Een diagnostische
hulpvraag wordt uiteindelijk gezamenlijk geherformuleerd tot een vraagstelling.
Door de vraagstelling op te vatten als onderzoeksvraag legt de diagnosticus een
verbinding tussen type vraagstelling en type (diagnostisch) onderzoek. Dit kan
als volgt worden weergegeven:
Hulpvraag (C) → type diagnostische hulpvraag (D) → type vraagstelling (C en D)
→ type onderzoek (D)
(C = Cliënt, D = Diagnosticus)
De onderlinge overeenstemming kan ook weergeven worden in de volgende
tabel:
Type Type Diagnostische hulpvraag
vraagstellin onderzoek
g
Verheldering Verhelderend Hoe moet ik verwoorden wat ik t.o.v. mij/dit kind
ervaar?
Onderkenning Onderkennend Wat is er met mij/dit kind aan de hand?
Verklaring Verklarend Waarom is dit met mij/dit kind aan de hand?
Indicatie Indicerend Hoe kan ik/dit kind het best geholpen worden
3.1.2 Diagnostische hulpvraag en diagnostisch scenario
Bij een combinatie van vragen volgt ook een combinatie van onderzoekstypen.
Hierbij is er nagenoeg nooit sprake van een willekeurige of neutrale volgorde,
maar van een intrinsiek noodzakelijke volgorde (zo kan onderkenning niet
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xlisasterk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,24. Je zit daarna nergens aan vast.
