Dit is mijn samenvatting van de historische context steden en burgers in de lage landen. Dit is gebaseerd op het boek + de aantekeningen van mijn docent. Het is een overzichtelijk bestand met uitgebreide uitleg. Door dikgedrukte begrippen wordt duidelijk wat het meest belangrijk is.
Tijdvak 4: Steden & Staten -> Hoge en late ME
Tijdvak 5: Ontdekkers en Hervormers → Vroegmoderne tijd: Renaissance
Tijdvak 6: Regenten en Vorsten → Vroegmoderne tijd: Gouden Eeuw
Deelcontext 1: De opkomst van een stedelijke burgerij (1050-1302)
Een agrarisch urbane samenleving
Lage Landen behoorden tot Heilige Roomse (Romeinse) Rijk door keizer
Feodaal stelsel
Politiek lastig te besturen
Dunbevolkt, amper steden
Gebieden waren autarkisch
Lage Landen weinig betekenis
Demografie (1000-1500) → rond 1000 bevolkingsgroei
11e eeuw: toename bevolking:
ontginnen van land
drieslagstelsel = andere manier van verbouwen
nieuwe technieken: andere ploeg, paarden
→ gevolg: specialisatie → herleving handel
→ door herleving handel verstedelijking
→ behoefte aan geld → monetaire economie
Verstedelijking vanaf 11e eeuw:
handel concentreerde zich op bepaalde plekken: langs rivieren of op kruispunten
ambachtslieden en handelaren gingen er vaak permanent wonen → ontstaan steden
opkomst monetaire economie = geld als ruilmiddel
ontstaan agrarisch urbane samenleving
Succes van de steden
stadsrechten (politieke verandering):
steden verdedigden politieke en economische belangen
zelfstandige eenheid binnen het gebied
zelfbestuur en rechtspraak
bouwen stadsmuren
voordeel voor de heer en vorst:
belastingen
militaire steun
inwoners = ‘poorters’ → voorheen ‘horige’ (geen slaven want hebben wel bezit)
deze burgerij had voorrechten (beoefenen van een ambacht)
je moest betalen als nieuwkomer → horigen konden dus niet zomaar naar de stad → steden
werden snel rijk
aspirant-poorters = mensen die van het platteland naar de steden trokken om in hun
levensonderhoud te voorzien → brachten kennis mee waardoor meer specialisatie kon
plaatsvinden
economische verandering → met stadsrecht verkreeg je ook marktrecht
grote steden kregen een verzorgingsgebied
, Opkomst van Vlaanderen - ‘Silicon Valley van de Middeleeuwen’
→ geld, technologie, politieke zwaartepunt hier
Veel vraag naar luxeproducten → ‘laken’ belangrijkste handelsproduct
Politieke spanningen:
door de succesvolle handel ontstonden grote sociale verschillen
rijke handelaren verkregen bestuursfuncties in de stad (patriciërs = rijke kooplieden)
koningen zagen hun machtsbasis afbrokkelen door patriciërs
ambachtslieden verenigen zich in gilden → prijsafspraken
ambachtslieden kwamen in opstand tegen de patriciërs, omdat steeds hogere belastingen
werden geëist.
Franse koning werd gestuurd om orde te herstellen
conflict met patriciërs en Franse koning tegen ambachtslieden
De Guldensporenslag (1302)
Vlaamse ambachtslieden en boeren tegen de patriciërs en Franse adel (leenheer)
‘Gewone volk’ kon de Adel verslaan
Koning Steden
(leenheer) (patriciërs)
I ↘ ↙ I
I ↙ ↘ I
v ↙ ↘ v
Leenman Volk
(Hertog Vlaanderen)
Deelcontext 2: De positie van de stedelijke burgerij (1302-1602)
In Nederland ontstond een stedelijk netwerk = elke stad had haar eigen functie
Brugge: belangrijkste handelscentrum
Antwerpen: later belangrijkste handelsstad
Amsterdam: gespecialiseerd in handel met Oostzeegebied
Vlaanderen en Brabant economisch zwaartepunt
Hanze
Atrecht - Brugge - Antwerpen - Amsterdam - London
Handelaren moesten werken met grote geldbedragen en lange afstanden afleggen → wisselbrief
Religieuze veranderingen:
zelfstandigheid steden nam toe
bonum commune = algemeen belang → burgerij meer macht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nathaliej. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
