Inleiding in de Psychologie
DEELTOETS 2
Aantekeningen
- Hoofdstuk 10 – Motivation and Emotion
- Hoofdstuk 12 – Health, Stress and Coping
- Hoofdstuk 13 – Personality
- Hoofdstuk 14 – Psychological Disorders
- Hoofdstuk 15 – Treatment of Psychological Disorders
- Hoofdstuk 16 – Social Psychology
- Hoofdstuk 18 – Neuropsychology
,College - H10 - Aantekeningen
Theorieën over motivatie
Er zijn veel verschillende motoren achter waarom wij doen wat wij doen. De eerste motor is een
fysiologische factoren, dus wat wij nodig hebben en heeft invloed op hoe we ons voelen door
bijvoorbeeld hormonen en onze staat van zijn. Je hebt aan de ene kant fysiologische kenmerken in je
lijft die zorgen dat je je op een bepaalde manier gedraagt en je fysiologische behoeften hebt, zoals
eten, drinken naar de wc gaan. Ook psychologische behoeftes. Deze worden vanuit fysiologie, wat
biologie van ons leven nodig heeft, waardoor je bepaald gedrag vertoont.
Ook emotie heeft een grote invloed op gedrag. Bang -> teruggetrokken gedrag. Boos -> wel
confrontatie aangaan. Hoe je je voelt heeft invloed op gedrag. Ook gedachten hebben invloed op
gedrag en hoe je je voelt erover. We worden ook beïnvloed door dingen die buiten onszelf afspelen,
zoals omgeving, cultuur, etc.
Instinct doctrine (gedreven door fysiologische kenmerken)
Mensen worden gedreven door aangeboren instinct. Dit is automatisch, onwillekeurig en wordt
uitgelokt door bepaalde situaties. Deze instincten kunnen afnemen als je er weinig mee in aanraking
komt en komen meer voor op bepaalde leeftijden. Instincten lokken gedrag uit dat onze
overlevingskansen bevordert, een visie vanuit de evolutionaire psychologie. Volwassenen worden
niet sterk geleid door instincten maar door gewoontes. Deze lijken sterk op instincten, maar zijn wel
aangeleerd en worden getriggerd door bepaalde situaties, het is geconditioneerd gedrag. Het is niet
nodig om te overleven, dus de link met overlevingskansen is verdwenen. Gewoontes zijn lastig te
doorbreken.
Drive reduction theory (gedreven door fysiologische kenmerken en
psychologische behoeftes)
Deze gaat ervan uit dat je lijf je gedrag stuurt. Het ervaart bijvoorbeeld een veranderde
homeostase/equilibrium. Bijvoorbeeld: het brein signaleert een biologische need, dus er moet
gegeten worden. Het brein vertaalt dat in een psychologische drive: je voelt je gemotiveerd om de
need te vervullen. Je gaat bijvoorbeeld denken aan lekker eten en voelt de behoefte om op te staan.
Bij een volle blaas voel je ook in ene de behoefte hebt om op te staan. Echter kan het er ook voor
zorgen dat je eten gaat stelen. Uiteindelijk zorgt de psychologische drive ervoor dat je dat gedrag
gaat vertonen, dat de need vervult en de drive vermindert. Je gaat eten en de
homeostase/equilibrium wordt hersteld.
Needs die vervult moeten worden met een drive zijn niet altijd fysiek. We kunnen ook gedreven
worden door andere needs. Fysieke needs zijn primary drives, dingen die je lijf echt nodig heeft en
zijn aangeboren. Andere needs zijn secondary drives, dingen die meer aangeleerd zijn in de loop der
tijd, zoals geld.
De homeostase is niet altijd fysiek. Mensen houden ook van homeostase in hun
gedachten/percepties (cognities) en hun gedrag. Dit wordt beschreven in de congitive dissonance
theory: als er een dissonantie is tussen gedachten en gedrag probeert men dat op te lossen. Men
houdt er niet van om zich te gedragen op een manier die niet in lijn is met de gedachten en probeert
dit op te lossen. Echter pas je dan het gedrag niet aan, maar de opvattingen. Dit noem je
‘goedpraten’.
,Arousal theory (gedreven door fysiologische kenmerken en
psychologische behoeftes)
Volgens deze theorie wordt gedrag gemotiveerd door de behoefte om een optimaal niveau van
arousal (hoe actief je lijf is; spanning, activiteit, wakkerheid) te ervaren. Het optimale niveau geeft
een prettig gevoel (emoties) en verschilt per persoon. Dit hangt sterk samen met persoonlijkheid en
temperament. Het optimale niveau is vanaf de geboorte al aanwezig (druk of rustig persoon
bijvoorbeeld).
Incentive theory (gedreven door emoties en invloed vanuit
omgeving)
Dit is gebaseerd op de leertheorie en het operant conditioneren effect. Het kijkt naar de externe
factoren die ons gedrag motiveren. Positieve incentives zijn positieve gevolgen van gedrag en
negative incentives zijn negatieve gevolgen van gedrag. De verwachte gevolgen of het resultaat en
hoe belangrijk we die vinden, hebben invloed op ons gedrag. Hoe sterk bepaalde incentives het
gedrag beïnvloeden is niet constant. Hierbij is er ook verband met je biologische motivatie en needs.
Incentives kunnen ook nadelen hebben. Er is sprake van intrinsieke en extrinsieke motivatie.
Over het algemeen is intrinsieke motivatie beter en de motivatie houdt dan langer aan.
Cognitieve theorieën
Dit zijn nieuwe theorieën waarin er veel nadruk gelegd wordt op allerlei cognities. Voorbeelden; hoe
risicovol denk je dat jouw gedrag is; verwacht je dat je het gedrag goed kunt uitvoeren
(zelfvertrouwen); wat voor beren zie je op de weg (barrières om bepaald gedrag te vertonen)? Dit
heeft invloed op het gedrag dat je vertoont.
Maslow
Maslow gaat ervan uit dat er een bepaalde hiërarchie is in
wat we nodig hebben. Pas als behoeften op lagere niveaus
(fysiologische behoeften) vervuld zijn, zal je gemotiveerd
zijn tot gedrag op hogere niveaus (veiligheid). Daarna ga je
meer behoeften krijgen naar liefdevolle relaties, daarna
zorgen dat anderen respect en waardering voor je hebben
en als laatste zelf-actualisatie. Er is wel wat discussie of je
echt eerst aan de niveaus voldaan moet hebben om
gemotiveerd te zijn voor het volgende niveau.
Alderfer was van mening dat behoeftes elkaar
beïnvloeden, maar niet op hiërarchische volgorde. Hij groepeerde het anders: existence
, (vergelijkbaar met fysiologische behoeften van Maslow), relatedness (love/belonging Maslow) en
Growth (self-actualisation Maslow).
Illustraties uit het boek (biologische termen hoef je niet te kennen als ze niet besproken
worden in het college!)
Overgewicht
Overgewicht houdt in dat je teveel eet en te weinig eet, maar kan ook veroorzaakt worden door
aandoeningen. Soms wordt het ook veroorzaakt door genetische belasting, waardoor je brein traag
reageert op of ongevoelig is voor het hormoon dat signaleert dat het lijf verzadigd is. Dit heeft te
maken met de drive reduction theory. Het kan ook zijn dat je aangeboren gevoeliger bent de voor
fysieke beloning die eten geeft, het goede en positieve gevoel. Dit heeft te maken met de incentive
theory. Eten kan ook een manier zijn om met problemen om te gaan. Dit wordt ‘emotional eating’
genoemd. Je hebt dan aangeleerd dat je gevoeliger bent voor de fysieke beloning die eten geeft, het
goede en positieve gevoel. Dit heeft ook te maken met de incentive theory.
Volgens de evolutionaire psychologie (ligt dicht tegen instinct theorie aan) komt het huidige
overgewicht door onze voorouders, doordat pas sinds de laatste decennia de prevalentie van
overgewicht enorm is gestegen. Daarvoor was er juist schaarste, waardoor individuen met goede
vetopslag overleefden, zij hadden de grootste kans op survival. Volgens deze theorie heeft er selectie
plaats gevonden op genen die zorgen voor een betere vetopslag.
Er zijn verschillende behandelmogelijkheden. Bekend is dat diëten een averechts effect kan hebben,
doordat het lijf leert calorieën langzamer te verbranden, waardoor het jojo-effect ontstaat. Er zijn
medische middelen om vet sneller te verbranden of om de eetlust te onderdrukken. Ook kan er, in
extreme gevallen, ook gekozen worden voor maagverkleining. De beste behandeling zijn geleidelijke
veranderingen in leefstijl die vol te houden zijn, zoals een gezonder dieet met kleinere porties en
sporten, zodat de vetverbranding hoog blijft. Er wordt ook veel ingezet op preventie vanaf jonge
leeftijd.
Seksuele gerichtheid
Wat bepaalt of je houdt van mannen, vrouwen of alletwee? Is het meer biologisch of aangeleerd? Er
zijn tweelingstudies die laten zien dat eeneiige tweelingen vaker alletwee homoseksueel zijn dan
twee-eiige tweelingen, waardoor geaardheid dus gedeeltelijk genetisch bepaald is. het wordt ook
bepaald door hormonale verschillen tijdens zwangerschap. Vrouwen die, terwijl zij in de buik van de
moeder zaten, meer blootgesteld waren aan androgenen tijdens de zwangerschap, waren vaker
lesbisch dan vrouwen die dat niet hadden. Dit werd niet gezien bij mannen. Bij mannen kan
geboortevolgorde ertoe doen. Als vrouwen meerdere keren zwanger zijn geweest, kan dit zorgen
voor veranderingen in de hormonale huishouding. Als de vrouw vaker zwanger geweest waren van
jongens, kan dit ervoor zorgen dat de kans groter is dat het latere jongetje homoseksueel zou zijn. Er
lijken dus biologische factoren te spelen in de geaardheid. De seksuele geaardheid valt niet af te
leren, de behandelingen helpen niet. Het is dus niet iets wat aangeleerd is, maar iets wat biologisch
bepaald is.
Emoties
Hoe weet je dat je boos, bang, verdrietig of blij bent? Waar kun je dat aan merken? Wat maakt dat je
je zo voelt?
