Dinsdag 5 oktober h8 sleep & wakefulness
Zeitgebers
Wat heeft invloed op slaap?
⁃ Voeding
⁃ Prikkels (arousal)
⁃ Zonlicht (GMT, 0 punt)
⁃ Beweging
⁃ Temperatuur
⁃ Sociale prikkels NIET PER SE
Chronotype
Nachtuilen (OWL)
⁃ Temperatuur laat omhoog
⁃ Midslaap is later
⁃ Helft van de week is minder prettig - veel vroeg op
Vroege vogels (LARKS)
⁃ Temperatuur vroeg omhoog
⁃ Midslaap is vroeger
Hoe vallen we in slaap?
En hoe gebruiken we die zeitgebers?
Temperatuur
Zakken temperatuur - indicatie voor slaap
⁃ Spierrust
⁃ Circadiane daling; REM
⁃ Ademhaling gaat naar beneden
Warme voeten en handen voor slapen gaan; goed of fout?
Naast elkaar slapen? Fragiele balans van temperatuur!
Temperatuur en slaap kunnen desynchroniseren
Slaapdruk
⁃ Circadiaans ritme
⁃ Uren niet geslapen (wakkere uren)
⁃ Verschil tussen ritme en de uren = SLAAPDRUK
⁃ Jetlag is dan ook handigst richting het westen
⁃ Als de dag ‘langer’ wordt - en de slaapdruk toeneemt
⁃ Waarom melatonine bij jetlag?
Biochemie van de biologische klok
Eiwitten PER en TIM
⁃ MRNA bouwt op gedurende de dag
⁃ Produceert PER en TIM
⁃ PER en TIM inhiberen
⁃ Licht zorgt voor directe afname van TIM
⁃ Blijft elkaar dus in stand houden
OOK: afgifte van GABA in reticululaire formatie & pontomesencephalon - tracks
(efferente en afferente paden); inhalerend effect
Nucleus suprachiasmaticus & pijnappelklier (pineal GL)
⁃ Niet onder chiasma optimum; vlak bij de hypothalamus (fig 8.14)
⁃ Bestuurt de ritmiek van het lichaam (slaap en temperatuur)
, ⁃ Neuronen zijn ritmisch geprogrammeerd op actie!
⁃ Via oog vangt deze info over licht en donker
⁃ Dim light - melatonine omhoog (pineal gland)
⁃ Blauwgebinte hemellicht - blue light blockers
⁃ Melatonine in nachtdieren - reverse effect!
Hoe zit slaap in elkaar?
En hoe golft dat?
Verschillende fases van slaap
REM
⁃ Veel activiteit van het brein
⁃ Rapid Eye Movement
⁃ Relaxatie hele lichaam
DEEP
⁃ NREM
⁃ GABA zorgt voor slow wave sleep (in slaap vallen met grotere amplitudes)
⁃ HGH (human growth hormone) —> ontwikkelen van het brein, opbouw van
spieren —> erg belangrijk
⁃ Blijft constant
LIGHT
⁃ NREM
REM slaap
- Motor cortex; primary visual cortex; dorsolaterale prefrontale cortex = uit
- Pons: delen van parietaal en temporaal: limbisch systeem = aan
- Blijft percentueel gelijk
- Wordt meer gedurende de nacht
- Niet alleen voor dromen!
- Temperatuur regulatie staat UIT
Slaappatronen
- 90 minuten cyvlisch; 45 min, naar kortere cycli gedurende de nacht
o Fase 1 (alpha waves)
o Fase 2 lichte slaap; k-complex, slaapspoeltejes (NonRem)
o Fase 3 & 4 diepe slaap; trage deltawaves (NonRem)
o REM
Je slaap verzorg je door overdag gedrag te laten zien dat de slaapkwaliteit verbetert.
Denk aan: ontspannen, bewegen, ademhalen, voeding, socializen
Wat houdt ons wakker?
Hoe blijven we wakker gedurende de dag?
Reticulaire formatie
- Netvormige structuur (van medulla richting forebrain)
- Zorgt voor afgifte van neurotransmittors – slaap/waak
Waak
- Acetylcholine; glutamaat; dopamine
- Golvende beweging, volle actie!
o Wakker worden is makkelijker dan in slaap komen
Gaba reversed effect
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EMyrthe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
