,1. Evidence based medicine & literatuur zoeken en beoordelen
1.1 WC & ZSO Literatuur beoordelen en EBM
Evidence based medicine
- “Evidence-based medicine is het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige
beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patiënten.
- De praktijk van evidence-based medicine impliceert het integreren van individuele klinische
expertise met het beste externe bewijsmateriaal dat vanuit systematisch onderzoek beschikbaar
is.
- De voorkeuren, wensen en verwachtingen van de patiënt spelen bij de besluitvorming een centrale
rol.”
→ Intergratie van deze drie componenten wegen even zwaar
Waarom is beoordelen van kwaliteit van onderzoek belangrijk?
- Als apotheker is het belangrijk om een kritische houding te hebben tegenover extern bewijsmateriaal.
- Belangenverstrengelingen van auteurs van geneesmiddelenonderzoek met farmaceutische industrie
vergroot de kans op positieve conclusies
- Kwaliteit van onderzoek: expert opinion – case report – case-control studies – cohort studies –
randomized controlled trials – systematic reviews – meta-analyses
- Bij randomisatie wordt confounding geëlimineerd: gelijke patiënt kenmerken tussen de interventie
groepen, alleen de interventie maakt het verschil tussen de uitkomsten
- Systematische reviews zijn de beste bronnen van informatie voor therapeutische interventies
- Goede rapportage is heel erg belangrijk
Type studie Voordelen Nadelen
Case reports 1. Identificeren van zeldzame complicaties
Case-control 1. Geschikt voor zeldzame ziektes 1. Kan geen risico berekenen
2. Lage kosten, snel 2. Niet geschikt voor zeldzame
Doel: 3. Kleine sample size blootstellingen
retrospectief 4. kan gebruikt worden bij ziektes met long 3. Grote kans op bias (door bijv. selectie
bepalen van latency van controles en recall bias)
blootstelling aan 5. Kan verschillende blootstellingen 4. Retrospectief
risicofactoren en onderzoeken 5. Odds ratio wordt gebruikt om risico te
uitkomst. kwantificeren
Case-control studies
• Case-control studies are simple to organise
• Retrospectively compare two groups
• Aim to identify predictors of an outcome
3
, • Permit assessment of the influence of predictors on outcome via calculation of an odds
ratio
• Useful for hypothesis generation
• Can only look at one outcome
• Bias is an major problem
Cohort 1. Kan incidentie en risico meten 1. Vereist grote sample size
2. Geschikt voor zeldzame blootstellingen 2. Latency period (de tijd tussen
Doel: 3. Duidelijke tijdelijke relatie tussen blootselling dat de ziekte kan veroorzaken
onderzoeken van blootstelling en uitkomst en het hebben van symptomen)
oorzaken van 4. Minder grote kans op bias via selectie 3. Lost to follow-up
ziektes en 4. Ethische considerations
vaststellen van 5. Hogere kosten, time-consuming
links tussen 6. Relatief risico wordt gebruikt om risico
risicofactoren en te kwantificeren
uitkomsten • Cohort studies describe incidence or natural history.
• They analyse predictors (risk factors) thereby enabling calculation of relative risk.
• Cohort studies measure events in temporal sequence thereby distinguishing causes
from effects.
• Retrospective cohorts where available are cheaper and quicker.
• Confounding variables are the major problem in analysing cohort studies.
• Subject selection and loss to follow up is a major potential cause of bias.
RCT’s 1. Comparative: This study design can 1. Logistics: grote sample size, lange duur
make causal inferences, i.e. it is the van trial
Doel: uitvinden strongest empirical evidence of a 2. Applicability
welke treatment's efficacy - Trials which test for efficacy may not be
behandeling het 2. Minimaliseren van bias: widely applicable. Trials which test for
beste is door - Randomisatie minimaliseert allocatie en effectiveness are larger and more
“eerlijke” selectie bias, expensive
vergelijking met - Double-blinding minimaliseert assessment - Results may not always mimic real life
gouden bias treatment situation
standaard - Allocation concealment minimaliseert 3. Ethical limitations
performance and assessment bias
- Prospective design minimaliseert recall
error and selection bias
3. Minimaliseren van confounding door
randomisatie
4. Statistische betrouwbaarheid
Waar let je op bij het beoordelen van de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek?
1. Wat is de vraag die je wilt beantwoorden?
Werking van een middel of bijwerking?
2. Beoordeel een onderzoek in de context
Zoek naar andere onderzoeken over het onderwerp
Systematische review
3. Onderzoeksopzet = geen garantie voor kwaliteit
Is het onderzoek valide? Meting van uitkomst/blindering
Verloop van onderzoek = loss to follow up/succes van blindering
Zijn significante effecten ook klinisch relevant? Berekening absoluut risico mogelijk?
Wat zijn de betrouwbaarheidsintervallen?
4. Hoe is het onderzoek uitgevoerd?
CONSORT
Cochrane ‘Risk of bias’ tool
5. Welke punten zijn belangrijk?
Afweging werking/bijwerking vraagt om verschillende benaderingen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Miemmm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.