Samenvatting:
Samen opvoeden. Oriëntatie op pedagogische werkvelden van H. Janssen
Alle 13 hoofdstukken samengevat
1
, Hoofdstuk 1: Het werkveld van de pedagoog
Begrippen:
- Het woord pedagogiek bestaat uit pais- kind en ago- begeleid kinderen begeleiden op weg
naar de toekomst.
- Pedagogiek is; de toegepaste wetenschap die in kaart brengt hoe het proces verloopt dat
zich tussen kinderen en volwassenen afspeelt en dat kinderen helpt en stimuleert om zich te
ontwikkelen tot volwassenen die verantwoordelijkheid kunnen nemen voor zichzelf en voor
anderen.
- Kind is leeftijd 0-12, maar soms ook bedoelt als nog niet volwassen mensen.
- Jongeren is leeftijd 12-18, 18 jaar of ouder is jong volwassene.
- Jeugdigen is leeftijd 0-18 dit kan je vooral betrekken op de wet.
Opvoeding:
- Opvoedingsrelaties en opvoedingsintenties.
Opvoeding is iedere invloed die mensen, die hun opvoedingsrelatie met hun kind hebben en
daarmee de intentie om het kind te begeleiden op weg naar volwassenheid, bedoeld of
onbedoeld uitoefenen op de ontwikkeling van het kind.
- Ouders geven voorbeelden dat hun kinderen kunnen imiteren
- Belonen en straffen van de kinderen door de ouders (belonen effectiever, negeren beter dan
bestraffen, geen mishandeling!)
- Tekst en uitleg over het leven van ouders en leraren van belang.
- Opvoedstijlen-
- Autoritaire (dominant), laissez-faire (toegefelijk) en democratische opvoedingsstijlen.
- Ook autoritatieve (warmte), wel streng, maar inspraak van kinderen wordt getolereerd.
- Verwaarloosde opvoedingsstijl is koel.
- Functioneel opvoeden- vanzelfsprekende dagelijkse omgang met kinderen
- Intentioneel opvoeden- reflectie van ouders op hun opvoeden en handelen, bewust.
- Zelfstandigheid en autonomie is een belangrijk opvoedingsdoel ook de
persoonlijkheidsontwikkeling.
- Je hebt gemakkelijke, moeilijke, langzaam aan (bijvoorbeeld aan nieuwe situaties laten
wennen) en peper en zoutbaby’s (van alles wat in karakter).
- Je hebt motorische ontwikkelingen, cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkelingen.
- Eigen persoonlijkheid wordt ontwikkeld door cognitieve functies, vermogens, temperament,
karakter en secundaire eigenschappen (meningen).
Fase Leeftijd Ontwikkeling
Baby 0-1 Hechte bang met ouders
Dreumes 1-2 Lopen> scheidingsangst
Peuter 2-4 Eigen wil en naast elkaar spelen
Kleuter 4-6 Praten en samen spelen
Schoolkind 4-12 Leren hoe te leren
Pre puberteit 10-13 Lichaam, jongens vs meisjes en vrienden van belang
Puberteit 12-16 Seksualiteit
Adolescentie Vanaf 16? Uitgegroeid
2
, - Socialisatie; primaire- secundaire- proces.
Socialisatie is makkelijk gezegd leren wat jou plek is in de samenleving en waarden en normen
delen met anderen.
- Onderwijs is een deel van de opvoeding, net als de leerkracht, erg van belang.
- De samenleving is sinds vroeger alsmaar in verandering. Zoals dat eerst kinderen als
volwassen gezien werden, daarna apart gezien. Ook gingen er veel kinderen dood door ziekte
en kinderarbeid. Tegenwoordig lijken kinderen alles al te weten waardoor de opvoeding
verlegenheid van ouders toe neemt.
- Het is voor ouders moeilijker geworden om hun kinderen op te voeden. Allochtonen ouders
hebben strijd om bij de samenleving te horen, pedagogen van belang!
- Opvoedingsvragen; opgelost door zwangerschapsboeken
- Opvoedingsspanningen; als opvoedingsvragen onbeantwoord blijven
- Opvoedingsproblemen; opvoedingsrelatie loopt vast, ouders kunnen spanningen niet aan
- Risico factoren; gebeurtenis/eigenschap die opvoeding bedreigen > opvoedingsproblemen
- Beschermende factoren; eigenschap/gebeurtenis bevorderen opvoeding > composteert de
risicofactoren. Tussen risico en beschermende factoren is er balans. Onzeker > intelligent.
- Micro (gezin, ik), meso (omgeving gezin) en macro (maatschappelijk).
- Gedragsproblemen; ADHD, agressief, gedrag naar buiten gooien.
- Emotionele problemen; angsten, teruggetrokken, gedrag binnen houden.
- Opvoedingsproblematiek; opvoeding is niet goed genoeg voor wat de kinders nodig hebben.
- Somatische problemen; handicap, astma, normaal functioneren belemmert.
- Leerproblemen; kind kan onvoldoende profiteren van onderwijs aanbod.
- Spraak- en taalproblemen; stotteren
- Motorische problemen; grove- lopen, springen en fijne- schrijven, tekenen.
- Psychiatrische problemen; psychiatrische ziektebeelden, autisme.
- Meervoudige ontwikkelingsproblematiek; meerdere tegelijkertijd.
- Opvoedingsonzekerheid; ouders zijn competent, maar hebben soms hulp nodig.
Rol van de pedagoog:
- Opvoedingsrelaties versterken
- Opvoedingsrelaties herstellen (ouders weer ouders laten worden religie in hand nemen)
- Opvoeding in samenhang (gezin, thuis, school)
- Ontwikkeling van kind stimuleren
- Orthopedagogische begeleiding
- Opvoeders ondersteunen bij de opvoeding
- Beleidsondersteuning
- Voorwaarden scheppen voor opvoeding
- Flexibiliteit, actieve inbreng, samenwerking en overleg, ouders betrekken, kinderen serieus
nemen, zelfstandigheid, kosten- en effectiviteitsbewustzijn.
Belangrijke ontwikkelingen binnen de jeugd en hulpverlening:
- Tegenwoordig is er meer internet en minder intermediairs (bemiddelaar)
- Meer mondigheid, meer inspraak.
- De nieuwe Jeugdwet; gemeente zijn verantwoordelijk voor het hele jeugddomein. Preventief
jeugdbeleid, ouders kunnen het eerst zelf proberen op te lossen, in plaats van dure instanties
- De Wmo 2015; gemeente zijn verantwoordelijk voor maatschappelijke ondersteuning van
mensen met psychiatrische problemen of handicap. Bevorderen samenhang en
zelfredzaamheid. Wanneer hulp nodig is > ondersteuning.
- Wet passend onderwijs en Participatiewet; iedereen kan meedoen in onderwijs, en
iedereen die kan werken, moet.
3
