Financieel familie- en erfrecht
Blok 1 - Week 1
Kennisclip 1 – inleiding relatievermogensrecht
Het relatievermogensrecht bestaat uit:
- Huwelijksvermogensrecht
o Tussen echtgenoten
o Boek 1 (met name titels 6, 7 en 8)
o Algemeen vermogensrecht
- Partnerschapsvermogensrecht:
o Tussen GP (art. 1:180b BW)
o Boek 1 (met name titels 6, 7 en 8)
o Algemeen vermogensrecht
Naast de formele relatievormen, het huwelijk en GP, bestaat er het informele
- Samenwoners
o Met of zonder samenlevingscontract
o Algemeen vermogensrecht
Huwelijksvermogensrecht en partnerschapsvermogensrecht:
- Interne werking
- Externe werking (schuldeiser, de art. 1:85 BW = extra aansprakelijkheid tbv schulden)
Bv: gehuwd. Boodschappenbestelling met betaling achteraf. Art. 1:85 BW is de man hoofdelijk
aansprakelijk voor deze schuld, ook al heeft de vrouw de bestelling geplaatst. Positie schuldeiser
wordt versterkt. Externe werking ontbreekt bij samenwoners, want boek 1 is niet van toepassing
op samenwoners
Kennisclip 2 – rechten en plichten tussen echtgenoten
rechten en plichten echtgenoten
- Zorgplicht tussen echtgenoten art. 1:81 BW
- Zorgplicht naar minderjarige kinderen art. 1:82 BW
- Inlichtingenplicht art. 1:83 BW
- Kosten van de huishouding art. 1:84 BW
- Schulden gewone gang van de huishouding art. 1:85 en 1:86 BW
Rechten en plichten tussen echtgenoten
Het huwelijk brengt rechten en plichten met zich mee. Men moet dan ook verklaren dat men de
rechten en plichten accepteert die aan de huwelijkse staat zijn verbonden. Gelden ongeacht of de
gemeenschap van goederen hebben of huwelijkse voorwaarden.
- Titel 6 van Boek 1 BW: Rechten en verplichtingen van echtgenoten
- Art. 1:80b BW: Titel 6 is van overeenkomstige toepassing ingeval van geregistreerd
partnerschap
- Titel 6 van Boek 1 BW is dus NIET van toepassing op de samenwoners
Dit betekent dat titel 6 niet geldt voor de samenwoners.
Art. 1:81 en 1:82 BW
Bevatten de zorgplichten
Art. 1:81 BW: zorgplicht tussen echtgenoten
Houdt in dat echtgenoten elkaar getrouwdheid, hulp en bijstand verplicht zijn. Is een uitwerking van
de huwelijksgeloften. Getrouw alle verplichtingen vervullen die de wet aan de huwelijkse staat
verbindt. Juridische afdwingbare verplichting. Bestaat enkel tijdens het huweiljk. Eindigt het
huwelijk door overlijden, dan is boek 4 van toepassing. Eindigt het door echtscheiding, dan is boek 2
van toepassing.
- Getrouwheid, hulp en bijstand
- Het nodige verschaffen
Art. 1:82 BW: zorgplicht naar kinderen
Tilburg University 2021-2022 R.A.C.M. Jansen
,Verplichting van echtgenoten jegens elkaar om de kosten van de kinderen te dragen en te zorgen voor
de kinderen. De zorgplicht ziet op de kinderen die ze samen hebben en stief- en pleegkinderen.
Nakoming van de verplichting kan afgedwongen worden.
- De tot het gezin behorende kinderen verzorgen en opvoeden
Art. 1:83 BW
Echtgenoten dienen elkaar, desgevraagd, inlichtingen te verschaffen over gevoerd bestuur, goedren
en schulden. Geen verplichting om op eigen initiatief informatie te verschaffen. Ziet op
huwelijksgemeenschap, maar ook eigen vermogen. Geen verantwoordingsplicht. Als men niet voldoet
aan de inlichtingenplicht, opheffing art. 1:109 BW of uitsluiten bestuur art. 1:91 BW
- Art. 1:83 BW: inlichtingenplicht
- Plicht tot verschaffen van inlichtingen over:
o Gevoerd bestuur, en
o Stand van goederen en schulden
o Desgevraagd
- Gehele vermogen
- Geen verantwoordingsplicht!
- Niet voldaan?
o Opheffing gemeenschap (art. 1:109 BW)
o Uitsluiten bestuur gemeenschapsgoederen (art. 1:91 lid 1 BW)
Art. 1:84 BW
Er wordt bepaald op welke wijze de echtgenoten dienen bij te dragen in de huishouding. Bepaalt
verhouding tussen echtgenoten interne werking. Geldt voor alle echtgenoten en dus alle
huwelijskgoederenregimes. Bij schriftelijke ovk kan worden afgeweken van dit artikel. Niet alle
kosten vallen onder kosten van de huishouding. Wat is een huishouding: de organisatie strekkende tot
bevrediging van materiele en geestelijke levensbehoeften van de echtgenoten. Kosten van
huishouidng zijn nie taflossingen van hypotheekschuld. Vormen geen kosten. Ze worden er niet armer
van, maar er vindt vermogensopbouw plaats. Door de aflossing wordt de schuld lager. De echtgenoot
die de verbintenis aangaat is hoofdelijk aansprakelijk. Kan ook onder art. 1:85 vallen, gewone
huishouding.
- Art. 1:84 BW: kosten van de huishouding
- Aansprakelijkheid
- Draagplicht (lid 1)
Er dient sprake te zijn van enige huwelijksgemeenschap
o Gemene inkomen
o Privéinkomen(s) naar evenredigheid
o Gemene vermogen
o Privévermogen(s) naar evenredigheid
o Bijdrageplicht/fourneerplicht (lid 2)
Echtgenoten dienen die geldelijke middelen beschikbaar te stellen overeenkomstig de
draagplicht uit lid 1, de middelen die nodig zijn om de kosten van de huishouding te voldoen.
- Regelend recht (lid 3)
- Belangrijke arresten:
o HR 22 mei 1987, NJ 1988, 231(Ridder te voet)
o HR 15 september 2006, ECLI:NL:HR:2006:AW3044, NJ 2007, 217
o HR 21 mei 2010, ECLI:NL:HR:2010:BL2134
o HR 29 juni 2012, ECLI:NL:HR:2012:BW9769, NJ 2012, 409
- Volgorde draagplicht kosten huishouding (lid 1):
o Gemene inkomen
o Prívéinkomen(s) naar evenredigheid
o Gemene vermogen
o Privévermogen(s) naar evenredigheid
Tilburg University 2021-2022 R.A.C.M. Jansen
, Art. 1:84 BW
wettelijke gemeenschap
kosten huishouding: € 48.000,-
€ 12.000,- € 6.000,-
Privé Privé
Bob Leonie
Huwelijks-
gemeenschap
€ 60.000,-
Bob en Leonie zijn met elkaar gehuwd in wettelijke gemeenschap van goederen. Ze beschikken ook
over privevermogen en inkomen.
Art. 1:84 BW
wettelijke gemeenschap
Kosten huishouding: € 48.000,-
Inkomen huwelijksgemeenschap: € 60.000,-
Inkomen Bob privé: € 12.000,-
Inkomen Leonie privé: € 6.000,-
Gemeen inkomen > kosten huishouding
Ten laste van gemeen inkomen: € 48.000,-
Gemene inkomen is lager dan kosten huishouding. Kosten huishouding komen volledig ten laste van
gemene inkomen. Je komt dan niet toe aan prive inkomen
Tilburg University 2021-2022 R.A.C.M. Jansen
, Art. 1:84 BW
huwelijkse voorwaarden
(koude uitsluiting)
Privé Ralf Privé
Marieke
Geen huwelijksgemeenschap. Wel eigen inkomen en vermogen.
Art. 1:84 BW
huwelijkse voorwaarden
(koude uitsluiting)
Kosten huishouding: € 48.000,-
Inkomen Ralf privé: € 45.000,-
Inkomen Marieke privé: € 30.000,-
Vermogen Ralf privé: € 8.500,-
Vermogen Marieke privé: € 4.500,-
Privéinkomens Ralf en Marieke > kosten huishouding
Kosten huishouding ten laste van privévermogens naar evenredigheid
Ten laste van privéinkomen Ralf: € 28.800,-
Ten laste van privéinkomen Marieke: € 19.200,-
Geen gemeen inkomen. We komen dan aan bij de prive inkomens van partijen. Kosten huishouding 48
duizend. Prive inkomens samen 75 duizend. Naar evenredigheid verdelen. Ralf verdient meer,
marieke minder.
Art. 1:85 BW
- Art. 1:85 BW: schulden gewone gang van de huishouding
Beslissend zijn de aard van de uitgaven, beslissend of een derde redelijkerwijs kon komen tot een
normale uitgave. Wanneer is een uitgave een alledaagse uitgave? Kan verschillen per gezin.
Externe werking. Aansprakelijkheid andere echtgenoot. Uitbreiding aansprakelijkheid. Andere
echtgenoot wordt hoofdelijk aansprakelijk voor de verbintenis die de andere echtgenoot is
aangegaan. Passief. Andere echtgenoot wordt namelijk geen partij bij de verbintenis. Kan ook
geen levering vorderen.
- Gewone gang van de huishouding
- Externe (hoofdelijke) aansprakelijkheid
- Geen partij bij de overeenkomst
Tilburg University 2021-2022 R.A.C.M. Jansen