Betreft een samenvatting van het artikel van Jeurissen en vd Ven waarin de belangrijkste elementen worden toegelicht. Het vormt een goede aanvulling op de collegesheets die vrij beperkt zijn.
Waarden en Morele normen in de onderneming - Jeurissen en van de
Ven
Waarden, normen en deugden zijn de 3 kernbegrippen van ethiek.
Waarden = grote doelen en idealen in het leven van mensen
Morele normen = de spelregels van het sociale verkeer, hoe je je behoort te gedragen.
Deugden = de karaktereigenschappen die je hiervoor nodig hebt
Waarden kunnen hierbij betrekking hebben op het gehele leven zoals ‘respect’, terwijl
morele normen betrekking hebben op een bepaalde handeling/ situatie, zoals je neemt geen
producten uit de supermarkt mee zonder te betalen.
De cultuur binnen een organisatie wordt o.a. bepaald door gemeenschappelijke waarden die
de medewerkers onderling met elkaar delen. Normen zijn koeler en meer gericht conform
welke regels je behoort te handelen. Bij waarden draait het echt om aspecten die ons leven
waardevol maken en welke eigenschappen van mensen waardevol voor ons zijn.
Waarden zijn op te delen in:
- Eindwaarden: die betrekking hebben op een bepaalde wenselijke toestand van het
leven: vrijheid, gelijkheid, gezondheid.
- Modale waarden: hebben betrekking op ideale eigenschappen en hoe mensen door
andere gezien willen worden. Denk aan eerlijkheid, beleefdheid, behulpzaamheid,
verantwoordelijkheid.
Ook ondernemingen kennen waarden. Voor hen zijn waarden van belang om hun
doelstellingen te formuleren en om de onderneming een identiteit te geven. Geeft dus
eigenlijk aan waar de organisatie voor staat.
Morele deugden
Deugden hebben betrekking op houding, motivatie en intenties van mensen. Ze zorgen
ervoor dat mensen in bepaalde situaties bepaald gedrag vertonen. Een deugd van iemand
blijkt vaak uit zijn of haar gedrag. Deugden zijn van belang omdat het iets zegt over wat je
van iemand mag verwachten en om te bepalen of iemand zijn beloftes kan nakomen.
Echter niet alle karaktereigenschappen zijn deugden, het gaat hier enkel om
karaktereigenschappen waarop jij als persoon invloed hebt. Deugden kunnen worden
aangeleerd, geoefend en getraind, bijvoorbeeld middels opvoeding.
Ook binnen organisaties is sprake van deugden. Echter de deugden die daar van belang zijn
hangt af van de functie van de medewerker en welke verwachtingen er ten aanzien van de
medewerker zijn. Een deugd kan voor de ene medewerker heel belangrijk zijn en voor de
andere medewerker veel minder van belang zijn. Echter zijn er ook deugden die voor alle
medewerkers gelden en die een medewerker in beginsel een goede medewerker maken,
denk aan verantwoordelijkheid, vertrouwen en loyaliteit. Loyaliteit is met name van belang
omdat een organisatie anders niet kan bestaan. Het vergt enige mate van inzet van
medewerkers en samen een project willen laten slagen. Andersom hebben medewerkers dit
ook richting hun werkgever.
, Morel normen
Binnen de ethiek draait het erom dat wij elkaar dienen te respecteren en de weg moeten
inslaan naar een goed leven voor onszelf en anderen.
Morele normen kennen wij als elementaire regels voor het sociaal verkeer. Je kunt het zien
als het geheel van maatschappelijk aanvaardbare verwachtingen over hoe je behoort te
handelen.
Het belangrijkste kenmerk van morele normen is dat ze een aanwijzing geven over hoe je in
je handelen rekening dient te houden met gerechtvaardigde belangen van anderen. Je zet
daarbij soms je eigen belang opzij. Het innemen van de belangen van alle betrokkenen
noemt men ook wel het moreel gezichtspunt. Dit kan concreet worden gemaakt in twee
criteria waaraan morele normen moeten voldoen:
- Universaliseerbaarheid overal in soortgelijke situaties worden toegepast. Denk je
in of jij je handeling voor de tv zou durven openbaren.
- Wederkerigheid Wat zou je zelf accepteren? Wat gij niet wilt dat u geschiedt,
doet dat ook een ander niet (gouden regel van de ethiek).
Het is niet zo dat opkomen voor je eigen belang ‘moreel verkeerd’ is. Echter is het wel zo dat
het niet ten koste mag gaan van de gerechtvaardigde belangen van anderen. Dan zou een
moreel probleem ontstaan.
Morele principes
Morele normen komen niet zomaar tot stand. Vanuit de geschiedenis zijn er een aantal
morele principes ontwikkeld die hieraan ten grondslag liggen.
De wijze waarop morele normen je richting geven zijn verschillend. Kant maakt onderscheid
tussen:
- Perfecte plichten: Geven heel impliciet aan wat je achterwege moet laten om moreel
goed te leven.
- Imperfecte plichten: Waarbij niet direct wordt voorgeschreven hoe je moet
handelen. Dit geeft eigenlijk een eigen invullingsruimte. Denk aan dat je goed moet
doen voor anderen. Dit is geen precies aangegeven handelen en wordt om die reden
door kant aangeduid als ‘imperfect’.
Frankena heeft dit omgezet in een hiërarchische schaal van morele verplichtingen:
- Geen kwaad veroorzaken;
- Voorkomen, of minstens niet bevorderen dat anders kwaad veroorzaken;
- Bestaand kwaad tegen gaan
- Het goede bevorderen
Het helpt bedrijven de juiste prioriteiten te stellen ten aanzien van morele verplichtingen.
Gevolgen- en beginselenethiek
Gaat om de vraag waar je op moet letten als je met een moreel probleem geconfronteerd
wordt.
Gevolgenethiek: kijken wat de gevolgen van de verschillende keuzemogelijkheden zijn en
dan dat alternatief kiezen dat de beste gevolgen heeft.
Gaat vanuit de antieke filosofie om het bereiken van het hoogste goed. De gevolgen staan
hier dus centraal.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manonb98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,19. Je zit daarna nergens aan vast.
