Samenvatting
Samenvatting Openbaar Bestuur Hfst 1, 2, 3, 4.5.2, 5, 7, 8
- Instelling
- Hogeschool Utrecht (HU)
Samenvatting van 27 pagina's voor het vak Beleid: technieken en politiek aan de HU
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Openbaar BestuurHoofdstuk 1 1.2
Wie het openbaar bestuur wil leren kennen, moet rekening houden met
een aantal problemen:
- De variëteit aan organisaties:
Het openbaar bestuur telt talrijke organisaties, die zelf vaak weer een
groot aantal organisaties in zich bergen.
- De verscheidenheid aan taken en activiteiten:
Die duizenden organisaties zijn actief op heel veel terreinen van het
maatschappelijk leven. Er zijn ontelbaar veel facetten van het functioneren
van een samenleving die we in de loop der tijd als een zaak van algemeen
belang hebben benoemd, en waarvan burgers verwachten dat deze
adequaat belegd zijn, binnen de overheid zelf dan wel bij particuliere
organisaties gefinancierd door en onder toezicht van de overheid.
- Verschillende niveaus van bestuur:
Bestuur is op verschillende niveaus georganiseerd: lokaal (gemeenten),
regionaal (veiligheidsregio’s, waterschappen), provinciaal (de provincies),
nationaal (regering en departementen), Europees (instellingen van de EU),
internationaal (NAVO, VN).
- Vage grenzen tussen politiek, bestuur en samenleving:
Welke personen en organisaties wel of niet tot het openbaar bestuur
behoren is niet altijd zonder meer duidelijk.
Openbaar bestuur:
Het geheel van organisaties en activiteiten die zijn gericht op de besturing
van de maatschappij. Ook wel overheid of staat genoemd. Bij besturen
gaat het om tot stand brengen en uitvoeren van beslissingen. Door deze
beslissingen geven bestuurders aan wat zij in de maatschappij willen
bewerkstelligen, wat er van de leden van de maatschappij verwacht wordt
en welke inspanningen gepleegd zullen worden om de gewenste
resultaten te bereiken.
De beslissingen van het openbaar bestuur hebben een bindend karakter
voor alle leden van de samenleving op een bepaald grondgebied.
De organisaties die tot het openbaar bestuur behoren, hebben taken en
bevoegdheden die betrekking hebben op deze besturingsfunctie.
Maatschappelijk middenveld:
Duidt de positie aan die woningbouwcorporaties en veel andere
particuliere instellingen in het maatschappelijk bestel innemen. Zij vormen
tezamen een veld van organisaties dat zich tussen de overheid aan de ene
kant en de bedrijven en individuele burgers aan de andere kant bevindt.
Of een organisatie een publieke organisatie is hangt van verschillende
zaken af:
- Rechtsvorm: overheidsorganisaties zijn publieke rechtspersonen,
particuliere organisaties zijn stichtingen, verenigingen, NV’s of BV’s.
, - Financiering: publieke organisaties krijgen hun geld uit publieke
middelen, via belastingheffing, leges of subsidies; particuliere
organisaties in principe op basis van vrijwilligheid, via contributies,
donaties of vanuit de markt.
- In de derde plaats verschilt natuurlijk het doel: publieke organisaties
zijn gericht op publieke belangen; particuliere organisaties zijn
gericht op publieke belangen; particuliere organisaties richten zich
op de specifieke belangen van hun leden of op het maken van winst.
- Ook de vorm van gezag verschilt: publieke organisaties hebben
publieke bevoegdheden en kunnen hun gezag desnoods met geweld
laten gelden; particuliere organisaties moeten hun doel bereiken via
onderhandelingen, afspraken en contracten
- Tot slot verschilt ook de vorm van verantwoording: publieke
organisaties moeten zich uitgebreid in het openbaar verantwoorden
aan politieke fora, zoals de Tweede Kamer, de kiezers of de media;
particuliere organisaties leggen vaak alleen verantwoording af
achter gesloten deuren, aan een algemene ledenvergadering, een
raad van commissarissen of een aandeelhoudersvergadering.
1.3
De VN hanteert een model van ‘good governance’ waarmee zij de kwaliteit
van de overheid in al haar lidstaten beoordeelt op basis van 8 criteria:
- consensusgericht
- participatief
- vraaggericht
- effectief en efficiënt
- publieke verantwoording
- transparant
- onpartijdig en open
- rechtszeker
Elk van deze criteria weerspiegelt een deel van de unieke en veelzijdige
positie van het openbaar bestuur in de samenleving. In combinatie bieden
zij een spanningsveld van normen en verwachtingen waaraan bestuurders
moeten voldoen. Hierna typeren wij bestuurlijke kwaliteit op basis van 4
dimensies die grotendeels overeenkomen met de criteria van de VN:
1.3.1 Democratie: responsief bestuur:
In een democratie wordt uitgegaan van het beginsel van de
volkssoevereiniteit. Volgens dat beginsel regeren politici, bestuurders en
overheidsorganen in naam van het volk. Politici en gekozen bestuurders
ontlenen hun macht, via verkiezingen, aan de burgers.
1.3.2 Rechtmatigheid: behoorlijk bestuur:
In de afgelopen eeuw is de invloed van rechtsregels en rechterlijke
instanties op het openbaar bestuur steeds groter geworden:
1. In de eerste plaats is de rechtsbescherming tegen de overheid sterk
uitgebreid.
, 2. In de tweede plaats zijn de juridische eisen die aan het optreden van
het openbaar bestuur worden gesteld hoger geworden.
3. In de derde plaats zijn rechters minder terughoudend om de overheid
aan te pakken.
Juridisering: een toename van formele regels en van formele vormen van
conflictbeslechting.
1.3.3 Doeltreffendheid en doelmatigheid: presterend bestuur
Het openbaar bestuur richt zich in belangrijke mate op maatschappelijke
verschijnselen die in de politiek als probleem worden bestempeld.
Doeltreffendheid (effectiviteit): het succes van het openbaar bestuur kan
worden afgemeten aan de mate waarin de vooraf geformuleerde
doelstellingen van het beleid ook daadwerkelijk worden gehaald.
Doelmatigheid (efficiency): bij iedere actie die het openbaar bestuur
onderneemt, moeten bestuurders de beschikbare middelen zo gebruiken
dat zij zo veel mogelijk bijdragen aan de oplossing van het probleem.
hoofdstuk 2 2.2
Overheidssturing:
Een maatschappij kan niet functioneren zonder het doen en laten van
burgers en maatschappelijke organisaties op elkaar worden afgestemd. De
overheid poogt dit te bevorderen.
Overheidssturing kan ook gericht zijn op meer ambitieuze doelstellingen,
zoals het teweegbrengen van maatschappelijke veranderingen.
Vrijwel altijd richten belanghebbenden en opiniemakers hun pijlen op de
overheid: die moet iets doen, zoals regels stellen en erop toezien dat die
worden nageleefd, geld uit haar begroting vrijmaken, burgers voorlichten,
partijen bijeenbrengen, enz.
Alternatieve sturingsvormen:
- Maatschappelijke zelfsturing:
Op tal van terreinen proberen bedrijven, belangenorganisaties,
actiegroepen, sociale bewegingen, kerken en allerlei andere
organisaties maatschappelijke ontwikkelingen te beïnvloeden. Ze
kunnen meestal niet terugvallen op een wettelijke taak en
bevoegdheden. Wel beschikken ze soms over cruciale hulpbronnen
om invloed uit te oefenen: geld, deskundigheid, steun bij grote delen
van de bevolking, contacten en netwerken. Maatschappelijke
zelfsturing houdt in dat particuliere organisaties zonder tussenkomst
van de overheid waarden uitdragen, problemen oplossen of kansen
benutten. Vb: ontstaan van woningbouwverenigingen.
- Sturing in wisselwerking tussen overheid en middenveld:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dubbel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen